Kuokoa Home Rula, Volume X, Number 45, 7 Nowemapa 1912 — HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA

Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae

MOKUNA 111

F1 <■ lioouhu)h)hit>ft(t< tn »,i

Aia a nnkaukavi au tio ke kaapum an.i i ka ain.i Inn.m o kakou a hoouua mai au i elele nou amein tnakua o kaua e hele ae kikou no ka hoom.iha īki ana akn malula a hoi niai no kakou no k\ hUe pouli o ka lewa ke pau ken nnhini ae. E hoomanao oukiu e hiki mai ana ki elele kukmi, a n\'u ia e kam uho īa Hiuaiaeleele ke kokoke aku \ ka manawa 0 ka wehe ae k noi,i o ua aki opio nei i ke kapa hu(u manu a hut ae la, oka pahee rmi la no \a, he olapa ana a he lele ana nfnlnna o ke k.u o Mikaiwa a hookani ana na kanaka i keia mea ula e lele mainei 1 ke kokoke ana mai o ua aln opio nei, ua ike ae la na kainka ī keia mea ula a pela no Iwi ki poe o Kalehuawehe ī ka nini o keia mea niu ula, oni, aoie ī maopopo mua n lakou ua hala eke alu opio no ka ama o na manu ma ke kauoha a Hmaiaeieele. Ia Kauakahiain ī hoemi ai i kona iele ana mai ka ili kai ae, ke wa nei ka pihe ona kanaka 0 Makaiwa a peia no hoi me ke kai knm īiipo o KUehuawehe i ka uwa o n\ kanaka Ua heie a pili i ka īiikai o ki leh ana mai o keia punohuuh īwaho ok» moana. Ku'i aku la ka lono pihe o na kanaka "E, eia ae ke akua kumuula o kukuiu o K\hiki ke heie mai nei 1 ka īh k-u e luku 1 ka aina, pe hea auanei la ka pono?" I ka lohe ana o Kiianiahiloa ika uwa pihe nui, hoea ana ke kukim o ke ain a olelo mai la <l E puka mai oe no waho nei e nana ika mea ula nui waie eia ke kokoke mai nei ma Kwailoa a hoea mai ī Kalaiohauola, a ua holo mai U na ohua o ke aln

opw, a o ka nui aku no o na ohua aia no rae ke aln, ua poai ia ka hale o ke alu opio e n.i kanaka ī la e Kalanulnloa kanaki e kiai ī ni poe powa e no llkou I ke kau pono ana maluna o kau poku o ka hale o Kaililauokekoa a kiloi īho la ua alu nei i ka lei ko-u a kau no iluna o Kawai loa, o īa ka wa \ akaaka īho ai ua alu opio nei Auwe no ka hoi oe e ke aln a o ka wa no īa o ke aln opio kaikuahine ī kahea aku ai lau "E lele mai oe no lalo nei a lele pM aku kaua no ka v Kalamaliiloa, ke īke au īa oe, alaila kn mai au la oe, a lele aku kaua no laila. Pn mai paha oeekealn i hele koke aku kaua, a no ka huhu loi o Kaihlauokekoa, ua hoalu iho la o Kauakalualiiloa i kekahi kihi o ke kapa hulu manu ula ilalo, a ia wa i pii mai ai ua alu nei a olelo mai h, "Pehea au e hila ai ke pu no luna, ia wa ī mele mai ai na wa hi onnu e kau aheahe mai la 1 na mele nāni loa ī oi aku ī na wa mamua."

I ka nana mai o ka poe rinlo i ka oi ae ma na manawa mua a uā aln opio ne>, nolaila, e noho no olua a hoi mai au a hoi aku kakou, o ka olui hana no o ke kuupau 1 na leo kani kapahli a'olm e hana ai e like meka'iw m a olua e hana ai i ko olua ki-

leo k.mi kapalili, a peh no olu.i ° h i "<' «i-ui ai >, «,c ko'u luhi lohe ni.ii no nae iLi olu.i hana U\j!oi loa I hoolohe m.u , U i a 1 leiloa 'oleohn, ,i o ko'u kipiku no u oiua e hoi oiin no Atom.\auk.u ka am.i ona mm.i i ILnnaeleele Ii Kanakahnln e īho ala no lalo ika hale o Kaililiuokekoa, uwa ī hoio nui ai na haia wihine kahu o ke kaikannlnne ahi a noao kukuli like iho mma o ke alu opio, o ka wi no n i holo m.u ai o Kaililauokekoi a apo nm la i k.i a i o ke k.ukun.me, a huki aku h iloko o ka lule, īa wa ī pine koke nni ai o Kamkahiah *

"E auhei oe e ke alu, e hoo,kuu mai oe n'u e huwi ae iu i i kuu aloha ī in ohaiu lahui o j kam, oiai ua akoakoa lakou a ( pau e noho kukuh nni nei, ī j kela wa i pme mai ke k*hu o | Kawailoa" j "E ke aln paakiki, e hookuu aku oe i ke kaikunane e hele e aloha luluhma ina lahui ou e ke aln." | Ua olelo mai ia ka hanai a Kawailo* "Ekulioe.'ua o'ei kou le?, hele pu no kaua e aloha hke n lakou, he nui aku no , na kaikamahme ahi ui ī noho aku la malalo ona aln ai aina ano ko lakou kulaaa hiahai " Ua ulu mal īloko o ke ain opio ka manao e nana ī na ohui oke alu kukuahme he poe ku kimihine kalana īlok'i o ka nohnu hauoh nui i ke alo oke al ī opio ī na haawi ana o n\ lnna o ke al ī i na ohu\ pte wihine o Kalaiohauoh a me naohua opio pio makaiku ona kuiana o ke au ai aln, ai ahupuaa-ai kalana a kapakapa."

I k* pau ana o ka ike ana o na makaamana a rr>e kejalu opio a ua hoi ae laua ain opn nei makepiooki Unu hioluld.\ wehe ae h 1 k\ nhi kapi mawa ho a ku mai la ui alu ah me ke kulaia hiehie a kipu no hoi, a oia ka na manu 1 kapa|ili niai ai ko laua leo lealea loa 1 01 aku i na mea kini- apau o Pihinaka- ] lam | O kekahi mau ohua a]u nohoi noho no e hoolohe 1 na olelo a' ke-alu opio no na olelo a ua aln neu j "E na aialo o ke kaikam-ihi-ne aln o Kalaiohauola ame ke kai hoopapa i|i pahee puahau o Kalehuawehe, oukou a ua ike no o ikou la'u a kamaaina, aole au 1 ku a hui pu m; oukou, a me ka ouk)u lam aln no ane hauoli ai no ka maniwa a hoi no i ko'u kuahtw'. O ko kakou aina no keia o Wailuanuihoanokalani aina hanau, aina mat ka po mai, a no'u lho ame ko oukou aln haku opio, o ta no o Kaililauokekoa, he mea hoi i ptli īa oukou ame a'u, ka 10 a . me ka io, ka mu3 ame ka hope a e olelo au īa oukou e na ahi > hanau o ka aina ame na ai alo o ka aina i hoohloia 1 mau kahu hanai no KailUauokekoa e noho mai nei O ko'u mua no la ma ki hanau ana o na kupuna ame na makua o maua o ka hanai alu a oukou nei a o ko'u mua ponoi

jRo ia ma ka hanau ana o ko ko maua mau makua e na ohua o ke aln opio a hanai a oukou e e nuiama nei E hoomanao oukou, aole e hik, la maua ke pii nuluna oia nei, e hoomanao pu mai oukou o Kapunohuula amo Kalaiohauoia i oleloia. O Malukahauhko (w), kaikainahine a Knuh\poekoakalam (k) a hw ia Kahkopu.ikoolau (w), he m.m aln ni'li lima o ka makaui waiopua o Knnolea, a o i.i na m.>kua a ine na kupuna o kakou apau K hoakaka hou no au īa oukou. O KHuuikalani Kapunohuula (k), hoao \a Kahiukapeku Malnikahauliko (w), hanau ko lanei makuakane o Kalamalnloa a ho.io īa Kapnaokalaui hanau o K.ulilauokekoa. Keh mkalani Kapunohuuh (k), hoi) ia Kahiukapeku M» lukahauhko (w), hanau o Kahauohalawa, hoao ia Kiw.nopua(w), hanau o KahihMehua (w) He poe aln oukou apau, a no ka hlo ana he alu poo ko ?anei makuakane a Inule hope hoi kikou, a hu ae la ki aki a na haiaio o ke alu opm i n i olelo i uia aln opio nei, a ke me\e ma\ nemouiniau waht manu nei me ka leo nui i "Mai manao nni hoi oukoul he mei au no na pali o Haupu,l aole, o ko mnn mua no keia, a, o maua no ka hope ma ka ha-' niu r<nn, n o ko makou maU| makui no keia, a o ko kakou alu pui n«» hoi keia, a nn kdkou he hke ma na ano apau, he hikt| ia\i ke pu iluna oukou a he hi-' ki no hoi īa oukou ke pn iluna! o'u I

O nukou apau e ni aialo aln o ke ila opio nei o Kaihlauokekoa tu nei ko kakou alu eko knkou aina aloha nui, a ke ama na nei au 1 ka'u mau hoakaka hope 11 onkou e kuu poe haku o Kilnohiluoa ame ke kiai kumnhpo o a tne, keia nnu hoakaka a'u īmua o ke alu nei a kakou; a o ka'u ( mau hoakaka keia me lea lta nui o ko'u poo e iini nui ana no ka ainahnnauona kupuna a me kakou, a me k<eia ua lawa kou, a he poe akua kakou a he, poe kanaka kakou apau, a huh ae la ua aln opio nei a hele aku laaku make alo o Kaililauokekoa a olelo mai la 1 ke kaikua hme" "0 ki'u hoohiki keia oka hoi ke i ko'u manao ehke me na olelo kauoha o na mea huna o ke aupupj lewa, ua hoomaka au e hai J ko'u apela au e hele kaapun t ai me ko'u hoike ī ko'u mau manao akea īmua o kuu lānui