Kuokoa Home Rula, Volume X, Number 38, 19 Kepakemapa 1912 — MOOLELO HOONIUA PUUWAI NO Kuaialii Ka lua ole o kanaka Ui o ka Papalohi o Apua i Puna Paia-ala i ka Hala me ka Lehu. [ARTICLE]

MOOLELO HOONIUA PUUWAI NO Kuaialii

Ka lua ole o kanaka Ui o ka Papalohi o Apua i Puna Paia-ala i ka Hala me ka Lehu.

iSTONA KA. NANJ, PALI KE KUA MAHINA KE ALO—IMI I KANA IPO MA-NA AIE KALOLOA 0 KA MOANA—LOAA 0 LtfUKIA KA OHIA NOHO 1 KA MALU 0 KA PA HAULANA IA KA WAI 0 WAILUA—KA HI'APAIOLE OKA IKAIKA—LIr. V KUIA NA KPV ) [V W All NEī—PILIEIA NA MEA POHIHIHI 0 KONA HANAUNA.

0 na Hono nohoi apau, oia mai ma kela, a o na Maile hoi apau, hui me Luukia, ma keka-j hi aoao, a aohe he pili a lakou ma nei lealea ana. A o Kekaa oiā ke poo hula ma kela aoao 1 mai, nanu e oh mat ana penei: "J3ta ke kuko i ka manawa, He hiamoe ko'u hoala ana oe, O oe o Halaulani o Healani, Oka manu e hea nei i ke kuahiwi 1 ke kualono, luka hoi au me Laka i ka nahele, A. he hoa kaana no'u la kuahiwi ame ia kualono, | S ho\ e Laka—e, | Pupu-weuweu e Laka —e, [ E Laka —e, e Laka-e-hoi "

Ia Kekaa e noke net i Ki haa| imua oke anaina, aui na Honoi ame na Maile ke kiloi ala i ka' lakou mau puili imuao ko la-| kou mau alo ponoi iho, nivt ka elua puih a ka men hooKahi, e kiloi aku ana ka limaakuio Ikekahi, ae hopu mai ana nohoi ka hma hema o kona hoa hula, pela lakou apau e hana nei, a he keu nohoi a ka u'i, nana aku oe īa la, lilo i ka ehu a k\ manamanalima na puili, a he nakeke hoi ia me ke kapalili ina poohiwi ke hoalu īho a kle aku la ka ohepuih a kekdbi i kekahi Na na keiki o Maui ke kikn

mua, a o ka na kaikamahme malihini nohoi ka apo, me ke kuhi ia o nn lima e oni ala o ua poe kaikamahme malihmj ala, wali ka akau lapa ka hema i ka ua mea o ka lewa a lele hou aku la ka o"he puili mai ka lima aku 0 na kaikamahme malihmi a t na keiki o Mauu I lonohi oka lakou eei ulele Jike ana iho, hele iike na keiki o Maui mena kaikamahine mahbinj, Jjke ke kuhi ana a na hma, hke ka awihi ana o na maka, like ka hi-o ana i ka akau a hpi 1 ka hema', ke kulana ana ihope a oni īmua, he u'» hke wale no»a e apa ia mai la, a ma kahi o ka ai hoopau o ke mele — E hoi e Laka~e, Pupu-weuweu e Laka—e, E Laka-e, e Laka e hai--e.

kau, aohe e like me na kaikamahine malihini, lilo i ka wai, a ehia ka hoi mea aloha o k.ikou i ka lokou nei epa ana <iku a'a a hookahi ko k.ikou lu!ahtl.v pu ana. > Eia nohoi kekahi o Kekaa, he | keu ke kapakahi o kana hehi |ana, {.ela me ka hoolewa ana a ,kona kino, kaumahn, aluiiee a ua kohn mea ala aohe i a'o 1 ka hula, aohe nohoi he hoeleeleu ae a hoomikioi ae me ka imi aaa ae ī kahi e makahehi ai ke anaina a loaa ka mea p hauoli ai a lejlej mai hoi na malihini, he ak\ loa, a he ok\ k*a, a wa k\\ a hoka a hiUhila maoli kakou ma ko kakou aoao o k.t likou nei mahaoi ana ae nei? !

A na keia nnu olelo nomi a ka Ahji-k«inaka, ua lohe aku Li 0 Kekaa, a mamuh o kona piha lc»a i ka hilphila i ka olelo hoo-' j henehene aku a ka aha ua ku la o i'un.i a holo aku J ī a he wahj kipnp,i)i !raa k„*j o ka puu o Kt'kaa a pee jiho la, a ma ki wahi ruv i pee ai a walho koni iwt } a kapVu mohoi īa'w.hi a h.ki ī keia l.i o' 'ka pi;u o Kekaa. ' | O tia keiki hoi \ papa ienlea pu iho la me m mulhunai jkapau na Hono, na ku ae la po' uku la no koiakou jmau pakahi īno mt* ka pjha a pih* nu'namma ina ka«karrcihine malihim, ka u'i, ka oluohi ame ka piha akamai ma ka hula, no ko takou hoeihoki la an«j no ka niea, ua makahehi a ua komo ka nni pakahi iloko o kera poe keiki no ko lakou mau hoa hula pakahi īho iloko o keh wa a lakou e hula pu ana, a o £ ko lakou haule ana hoi ka hewa, aka, aole no nae lakou e haawi pio ana, a e uumi pu ana nohoi, 1 ka hilahila a hiki i ko lakou wa e loaa hou ai he manawa e lealea pu ai. j No ke anama hoi, i ka wa i pau a mao ae ai o ka lakou uwa ana> aia hoi, ua ia iho| la ua poe keiki nei e h j!i, eia' nae, he ole '<a ka uka a hoea ī ke kahakai, aohe no he wahi mea a ]oaa ilo. Neiaila, ua ku mai la o Kaanap il\ a kukala mai la ua hlo ke eo o na lealea oia po ī na malihini. ) Aohe no hoi he hana hou ae $ ka ahakanaka. la wa, o ke keha wale no ī ke akamaī o na maiihmi ī ka hula puih, ame na kaikamahine u'i, a ua hele mai la lakou me na hookupu he nui wale aku a hiki i ke ao ana oia' po, me ko lakou au'a ana mai i na mahhim e noho tki iho hoi a' i mau anahulu la, eia nae, ua hooie aku Ia na malihin"), me ko iakoū oielo pu ana aku: "Aole' no nei ka makou huakai, aia la ama a ka la i puka mat ai. I ka lohe ana o na kamaaina, ua nui loa ko lakou mmamma, a o ka oi loa aku no nae o Kaaoapali no ka awiwi loa o keia huakai hele a na kaikamahine maka palupalu.onaona a ka u'i i kilipohe ai, no ka maliu ole aku hoi ī ka lakou leo kaohi, ī na lā hoi ua mai lakou 1

j Ua kuupau īho la ke kiloi ana o ka puili a na poehula, a roa nei wahi i poiuo ai na keiki ft> Maui i na kaikamahine malijhini; no ka mea, e hke me ka 'hikiwawe o ke ka-i ana o na | wawae o ka mea hula e ku ala iluna haa, pela no ka amaamau Jo ke kiloi ana o na puili, e lele ana mawaena o kela ame keia hoapuili pakahi īho, ame ka hikiwawe loa oe e apo ai a hoolei aku. Oia ke kumu 1 poino ai o na keiki o na Hono-a-Pjjlani i na kaikamahine malihmi, apela i Jcaa ai ka mahalo ia i na poe u'i o Kauai, a hoaa ko Mauī poe keiki # a ke noke nei hoi ke anaina 1 ka uwauwa, a hui ae la ka aha kanaka, me ka noke mau -no o na kanaka i ka hki, e olelo ana: w He keu no he akamai keia poe i ka hula ,puili, eia ka hoi he oki loa a he hoehewa, aole no paha ī ai-1010, a ma ka hooio nae he kukahki mai hoi

kekahi halau palala (papaaina) nui ria lakou. * Nolaila, { ka auwi ana ae o ka la oia la, ua h'aalele jho ia ua poe kaikamahine nei ia Kaanapali aina, a hoea aku la lakou 110 Lele, (a o Lahaina hoi i nei wa). Ia lakou mawaho ae ona puu-one o Puunoa ma, ua ike mai la na kanaka mauka oka aina i keia poe waa ua paa i k<* ua koko a me ke anuenue, a ua Jilo ia he mea no na kānaka e ku-a pupule ai oia mau kaha, no ka mea, o ka maka mua ku keia o ko ike ana i na wai ula ame na pe'a ul 4 iki nee au

mawaho o ka moana. Nolaila, aku !a na ka~ naka mai na kane, n» wahfnt i »'« keiki nuukaneiok* «iua, a aia no hoi «a «uwah Lnu'<i.i tne na pukii ke nee nulte ac U niawaho o ka ilikai ma ka aaki hatu paa mau no a k.\ ( ua-koko amejce anuenue, a h kr wale no i ko Luukia ma p,e ana i Hauola. i Ina ivaa nohoi o L'iukia ma a owe ana i ke one, ikuwa aua ka leo ona kjnaka mauk> aku nei oka ama: " A.uwe! ka n \tu o nei poe waa—e. Auw{( ua hoi ka u'i o net poe kaikam - 'h'ne—e! Me ka lel e nut .uu aku o ua kanaka nei a \u pu mm Ja i n.i w.ia me ko Liui kia ma aonoho no ilun i .> hik > kekomo ana iloko okiUu

ba\ uiwaa nui. 'iki) h o Makuhinū ko lul i wahine u'i' j fca pap an\ aku o keia poe ksfka<nahm<? malihini iUula, ua k'i nui I* »,,a , a hookipa aku Uia {akou nei, a o ko laiia 01 nohoi ia i|oko oia mau la, a o PaupHi koaa k.»ikunane, a o iaua iho fa nohoi na'lii ai-īima oia wahi. Ua hoomakaukau koke ia mai la oa meaai e pono aina } hini, e ha ka ai, ka i\i, i.ne ni ono like oie nohoi ahnme haupu ih® ai a Uwa, a kvie akll no ke koena noluna o ke , kau. Ika pau apa ae oka lakr*\i paīna ani, u-i \ninau maīlī ° Mokuhinia i oka lokou nei huakai e iiete net, ame ko lakou aina i liele m.u ai. Ua huike aku ],« nuhoi lakou nei apau i ko Lkou w.hi \ hele mai ai, ame ke knmu oko Ukou hele ana mai, i ka loheina o Mokuhinia, ua hlo ia he-mea msikai \ kuna manao. 1 kumu e i!sg ai Ukou na mahhim i na kanaka u'i oia. mau kaha, ua olelo aku la q Mokuhmia; peneu j -Aole i pau