Kuokoa Home Rula, Volume X, Number 19, 10 May 1912 — KA MOOLELO NO KA MAKUIKA O ke kakela Mauna KE ALAKAI WIWO OLE O NA POwA O KA WAOAKUA O AUKEKULIA A I OLE KA PAIO ANA NO KE ALOHA [ARTICLE]

KA MOOLELO NO KA MAKUIKA O ke kakela Mauna

KE ALAKAI WIWO OLE O NA POwA O KA WAOAKUA O AUKEKULIA

A I OLE KA PAIO ANA NO KE ALOHA

MOKUNA XIII

u No kona alolu anei ia oe?" wahi a ka !ede aoo 1 ninau aku me ka minoaka ana īho, a hoomau aku la 1 kana olelo ana. Pela paha, aka 1 ko'u manao, ua hooi loa ta aku ko'u pahaohao l na aole oia i aloha ia oe. E ike iho no hoi oe e kuu aloha, o ka mea mua a'u e olelo aku ai ia oe, he wahine ui maoli no oe e nele ole at ka haulehia o ki puu wai o kekahi mau keiki a ka poe hanohano oloko nei o ka aina 1 ke aloha ia oe, elike ala me ka Makuika Opio, a o kpkahi no hoi, he 'lede nanī,' he ku e haaheo ai hoi no na paia a ka rumi hookipa o kc Kakela Mauna no nei mua koke īho," a hoomaka ae la oia e akaaka, mamuh o kona ike ana aku i ke ano pii ana ae 0 ka ula o na helehelena o Leinani. "A eia no hot keia, t olelohouakuaiui \ede aoo nei. he akahai. pahee a mikioi majOh.no oema na ano apau ma kau kamailio ana, e hikt ole ai j j na kane ke makahehi ole, a oia maoli no ka mea otato; a eia no 1 hoi, ua apau, he maikai maoli no a he aha hou aku la ka ipea i koe nou, ua lawa iho la maila, aole o'u makemake e noke aku i pai ia <oe i wahine haakei, i mea e pomo iho ai ka wahine a WoIfe, Wolfe piha hauoli " "Ano e kuu aloha," wahi no a ka lede aoo, "e hai pono * mai oe ia makou i kau mau mea a pau ī makemake ai e hanaia. Pehea la, ua makemake no oe e lohe kou mou hoaI«»ha." "Ko'u mau hoaloha?" i hooho ae ai o Leinani me ka puiwa. "Ae, e kuu aloha Onoai ua makemeke ne hoi oe īa Iakou e bele mai e ike īa oe. E hooma nao tho oe T nou aku ana keia wahi ī keia uiau la a ua kohu no la oe ke noonoo jho pela, Ano e kuu pulakaumaka, owai ana ka'u e kono ae aj e hot mai e ni'ho?'' "Aohe hookahi," wahj a Lew nam ī pane malie aku ai. •* "He nele loa. Aohe ou manao he wahi makamaka iki kekahi o'u ī koe maluna o keia ili honua, oiai hoi, aole loa hookahi e hiki la'u ke hoomanao ae ' "E kuu kaikamahine, he keu maoli kou mehameha'" a hamohamo iho la ua Iede aOo r.et i ka lauoho o Leinani "Ae," wahi a Leinam, "meha meha loa au ī ka make ana o kuu makuakane." "Aka, e kuu aloha, aole ;e e noho mehameha hou aku ar.a," wahi a ka Iede aoo. Eia oe iwaena o kou poe ponoi īho i keia vra. Noiaila, aohe ana a'u mea e kakau leka aku ai?" "Aole," wahi a Leinani, me ka luhluli ana iho i kona poo Aohe hookahi, koe wale no o Lede Armstead." Ua pono, aia oe a au aku iaia; ta wa like no hoi au e kakan ai laia, e kuu kaikamahine," waln a ka Iede aoo. Manao 1ju aohe p,.ha ī mamao loa aku ka la male?' 1 j "O, aohe ī keia mau la koke

īho no e male at!"waht a Leinani i hooho ae ai "Pela ko'u manaolana. Ike oe, ke male olua, e hiki ana īa'u ke olelo iho, ua paa pono mai o Wolfe me a'u. O e kuu kaikamahme aloha, aole au t ha upu iki īa po au i hele mai ai e hoike la'u ua hoi mai ko keik l me oe, he katkamaHwe pu kekaht e loaa ana ia'u! He manaolana ko'u, a ke pu!e nei au e hoo haroli ana oia i kou noho ana, a pela no ko'u manaoio Aole i maa lsa poe Beakespeare 1 ka haawi hapa iko lakou puuwai iloko oko lakou wa e aloha ai; me ko lakou mau kinaunau a pau, he oiaio a he poe kupaa laWou. Pela ke Akua e hoopomai kai niai ai la olua, e kuu kaika mahine " M' 'KUNA XVIII Ka wahme male —a ka Makuika! Noho iho ia o Leinam ma ke kahi leihi o ka pukaaniani o kona lumt ponoi e noonoo ai I kona noonoo ana aole auanei ota e puoho koke ae a ike īho he moe uhane wale noj nana? Oia ka wahme a ka Makiirica o Brakespeare' He keu --<ku a ke kupanaha. Heaha kana i hana ai i kohu ai ka panaiia ana mat c keia hauoh —no ka mea, ua hele raai la a kapahli kona puuwai no ka ptha loa ika olioli ana i moeuhane mua ole ai Ke hoomaopopo ala no ia i kona honihoni ana 1 kona papahna ame kona lauoho Ua hoe maopopo no oia, ua aloha no oia ika Makulka mai kinohi mai: akahi no nae a maopopo iata ke kumu i ka hoomaka ana oia e noonoo no ka Makuika— a 1 ka wa hea no hoi oia 1 poma ai iaia?—e kapahli mau ana kona houpo 1 ka hauoh a me ka pihoiho. Noonoo ae la oia 1 na kuia he lehulehu wale 1 halawai meia, laia e alo hookahi ana īloko e keia ao, aohe makua, aohe pihkona. Noonoo ae la oia no Raw sona Fetona a me kana mau hana hoopilihua, kana mau olela hoonaikola a me kana mau olelo hooweliweli. 0 kana hana kupono wale no, 0 ke kapae loa ana 1 ka noonoo ana noia kanaka, oia hoi o Rawson Fetona. a noonoo īho la oia, mai 01 los aku ka pono e hahai ia eia 1 ka Makuika ina mea apau e pil: ana noaa, a maj 01 lo* aku ne hoi ka pono ame ka maemae ina oia i hahai i ka M*kuika 1 kons moolelo piha o kona mau la : hala, a kona lunaikehala i hoe maopopo ai, aohe he wahi kike eleele ona e h»lahila ai, aka, aole hoi ka Makuika 1 haawi mai 1 wa nona e hana ai. "E kuu aloha,kuu aloha hoi!' 1 hooho malie ae ai oia 1 kona leo, me ka hoomohala ana aku ] kona mau lima īmua me he mea ala aia no ka Makuika īmua o kona alo kahi 1 ku ai, " e hoolilo no wau 1 ko'u ola ana ma ka hoao ana e loaa īa oe ka no ho'na oluolu a me ka hauoh,"

Ua ae aku oia e iho aku an& aia i ka lumi "nina e 'paina awa* <ea ai, aka, aohe nae oia 1 hoomaka e kahiko īaia iho, eia nae ua kani ka bele mua; a i ke kikeke ana a ke kaikamahine lawelawe i ka puka, akahi no oia a noonoo no ka wa ai. u Mai ka Makuika mai nei," wahi a ke kaikamahme, me ka oku ana aku i kekahi boke pu? keokeo nani. "A e oluolu paha oe e īho koke ae.ilalo, īna e hiki ana īa oe ke awiwi; a ma kon« helehelena a me kona ano i kc Lemani hoonuopopo al<u me h« mea ala 01 loa ae kona hoo' haahaa nu haawi atu ivut kona mahalo lau mamua o k; mea maa mau." "O, mahalo īa oe e Mele/ wahi a Lemani, me ka luma ana īho i kona helehelena a nale īloko o ka wehi o na pua. "Ae e iho koke aku ana au. He ni ni hoi kau 1 koe mai o Uko\ nei." "Ae, e kuu !edp opio maikai he keokeo wale no ko kei; ahiahi." "Alaila, o na boke pua au < lawe mai nei iloko o kuu lumi na la apau mii ka M ikmka n» no?" wahi a Leuiani Kunou nui U oia a <i-ka ih( la. "Ae, nana mai no, Nam ponoi no e ako nei i kela a mi keia Ua hiawi m« u'u Kuhi du ua īke oe, eia na< ua olelo nui oia u'u e waiho i« lakou iloko o kou lunr*x me k< kamaiho ole n*e Eae mai o< na'u e hooponopono aku i k( lauoho, ke oluolu nae oen-i'u < hoopau pono aku," 1 olelo hoi aku ai ke kaikamahine, me fc, hoike pu ana aku 1 kona hoiho a piha eleu, 101 ae ī koui maa mau He mau wahi minuke Iwh wale no mamua tho o ke kan ana o ka heleama awakea, hoe; ana o Lemam īloko o ka lum aina, a ike aku la ola i ka Ma kuika e ku mai ana īloko o ki hall Nana mai la oia ia Leinani me kona mau helehelena kana ka ui 1 hele a piha 1 ke aloha A1 ka Leinani nana aku nn he mea ala ua 01 ae kona opio pio. "Aohe no 1 kana mai o koi wa 1 komo lole mai nei, he wale no o'u mmuke e komo loi< ai! a lou mai la eia la Leinan īloko o kona poli." Aneane no ka Makuika e nf īaia, pela ka helehelena o ko na mau maka j ka nana akl ela hoi, he mea okoa ae keka hi o loko oka hall la manawa o ia ho» ke kanaka ukali a kuene 'awe kiaha a malania n< hoi ī na mea mu o kela a m( keia ano, hiki ole hoi ke honi i; ī mea na ka holona e walaai ai "He hana hiki īa u'u, k( komo ana ī ko'u mau lole apeh aku īloko o 15 wale no minuke ke oki nae hoi au ī kuu lauoho. "Mai hana hot paha oe pela,' wahi aka Makuika īa laua « kuilima ana a komo ana īloko e ka lumi hookipa nui o ke Kak« la. He mau wahi minuke walt no hoi ka'u i makemake ai ekq mailio malu me oe, a ua noonoe no paha o mama e makemake ana au e kamailio pu me oe o kaua wale no, nolaila, heaehe e kela a noho aku net īluna. Ua īkē no oe 1 ka'u mea i makemake ai e kamailio?" "Ko'u aina awakea?" wahi a Lemani. No ka piha loa o Lei nani 1 ka hauoli, nolaila, nj a no hoi kekahi i aeo opiopio hou iho, a hiki ote hoi īaia ke huna 10 ī ke aloha e lalawe ana īa loko o kona jiui „ kmo malalo o se ano hookamalu a kohu kaikamahine opiopio la manawa, a

he mea nae hoi i hooi hou it aei ai kona nani imn* o na maka o ka ia manawa. l, He makemake nae hoj paha i ko'u aina awakea," wahi a Makuika. "Aka, he mea pkoa no kekah) a'u i makenwke ai, h$ makemake au e sila ia ka kaua aelike." Nana ae la o Leinani ma o a maanei o ka lumi me ke ano ho pohopo: Komo mai auanei paha ke kuene lawe kiaha a i ole kts kahi poe kauwa eae no hoi ia wa a lohe Ika laua kamaiUo ana A-kaaka ar l«t ka Makuika, a unuhi ae la i kek'hi mea mailoko ae* o ka o kooa puliki. "Homai ko l\ma." Haawi aku la no hoi o Leipani i kona limu me ke ano pahaohao nae. "E noonoo ae ju, o ka mana manalima hea la hoi?" a hoike aku ia oia i kekahi f komo da'mana) kinohmoh-ia me ka rube. "O ka hea la hoi ka manamanalima hoopaIau?" wahi ana i ninau aku al ia Leinani. ( "Aohe i maopopo la'u. E hoomaopopo no ho{ oe aohe au i hoopalauia mamua," 1 pane aku ai o Leinani. "Ke mahalo ae nei au i ke Akua no kou hui_o," wahi a ka Makuika me ka kuio. O ka ki manamanalima eha ka pa ha. Ano ua paa īho la ka kaua aehke, [ "He keu maoli ka u o keia ( (komo_,!" wahi a Leinani me jke kau pu ana ae i kona lima ( īluna. Ihea kahi i loaa a| ia hikiwawe maoli— a aui aku la 0 Leinani kona maka nia kahi e. "I loai koke al?' f i fioopau pono aku ai oia i ka Lninani mau olelo me ka mmo<ik4 ana. "Alaila, «a manao ka paha oe 1 a la>vehele au i keia (komo) me ka hoao ana e lilo oe la'u, a i kou wa e lilo ai, oia ko'u wa e haawi aku ai ja oe ehke iho la me keia a kaua i sil* >ho la? Mai nianao hoi oe ua hupa I>a au e hana ai pela. Ano mai Uno ka haawi ana mai nei o kuu makuahine īa'u." Hom koke >ho U o Leinani l ke (komo) ne ke kilohi a maana Ika anapa ae o ka oih h\ daimana "No kuu makuahine iho la la honi ana, he mea kela," wahi a ka Makuika; a heaha ka'u?" "He manao paha ko'u he me» makani mai n£i keia," wahl a 'Leinani 1 hai maiule tho ai me ka pu ana ae 0 kona mau kue'nuka iluna. " Pela no, ma no he makana, aohe no e nele ka mahalo la mai," Ia wa 1 hoilu īho ai o Leinani 1 kona kino me ke knnou hpohaahaa ana imua o ka Makuika, Mahah Wolfe. Aohe i pau pono ae ka Leinani olelo, o ka hopu aku la no ia oka Makuika a honi īaia, a la wa i hahu malu ae ai o Leinani 1 kona mau lehelehe no ka hoopaa pono ana 1 ka aelike, aohe hoi i hemo pono aku 0 Lej nani mai na lima aku o ka Makuika, a komo ana ka lede aoo. "Heaha la ia 1 ko'u (kopao), he nani hoi kalu" wahi a Leinam me ka hele ana aku a oku i kona lima imua o ka lede aoo, oia hoi, ka lima e hulali a e ana pa ana na pohaku makamae.