Kuokoa Home Rula, Volume IX, Number 52, 29 December 1911 — HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA

Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae

Ika pau ana o na leo kani o na manu, ua hoi aku la o Hinaiaeleele ame Ikukikalani ame na mea apau no loko o ka hale hulu Kahalauola, a koe aku la na kahuna ku 1 ke kuahu o Pihanakalam, no laua ka mana hoonoho 1 na mea apau o loko, ame waho o na pae humu me na pi'o o na kihl eha o waho o Pihanakalani, o na niau e olelo īa nei, oia na niau pio īmua, a o na ni nau ī ke alo ponoi o ka halau o o Pihanakalani.

j ona ohe eha ma na kthi īa o ka pae humu o waho lloa. O j keia mau ohe nunui ua hanaia a puka iwaena o na pu-na ohe a pela ae ana ta pu-na ohe a hik-i ī ka pau ana o na puka he ewalu, a he eha puna ohe ī hana ia e na kupua o na aina pahaohao a laweia mai at na ua alu opio nei.

I ka wa t pau pono ai na mea j mea apau i ke kukuluia o na ki j hi eha o ka heiau, a i ka pa ana j mai o ka makani unuunu pa- j kea o Kawaikiniakane, o ke kani mai la no ta o ua poe ohe nei apau eha, a hala ka makani unu unu pakea, a īho iho la ka tnakam waiopua, a loh ae la ke ka m ana o ua poe ohe nei, he hone hoi kau o ke kani ana, aole e hiki ke moe, tke kani o keia poe ohe.

0 kea kani nae, aole i hala loa aku i kai o ka Lehuawehe a ka hale alii pala nonoula a ka pua hau a me ke kaunaoa ī ka malama o Makalii. eia aku no ke kani e puoho ai na manu o kai o KMaiohauola ka manu ai-alu a Kane a me Ka naloa abe loa no ke kiina ka ipo. 1 ka pau ana o na hemahema ī ka hanaia e na kahuna o īa o Pueonuihoanoano a me Amakihikalani, ua hoi aku la laua no ka halau hula o Hinaiaeleele a me Iknki a me Kauakahi e na na ana t ka hula a Kahalelehua e huai ana i na ipu puhi a ka makani ī ka pau laukoa.

He kapilili hoi kau o ua ahiwahine nei, aohe pa īho o ka

MOKUNA 111 HeXtniea e «> )j<j Hawau

jpa-u ilalo, ī ku īho ai keia mele* j Huai ka ipu aka makani, | Hao koala a ka ino aka awaawa, Kam ka eke a ka pohaku, I ke one o Kahualoa, Kunu ka ihu o Ohiakea ī ka mo, Ka uwe ae a Kalamnaulu, Ke haa ae la o Puukoae i ka makam, Hone ae a na ki a kaunu i ke alo pali, Me he nalu poi ala kalua 1 ke akua wahine, 0 kahakae, o kapeke a ka auwae, Ino mai la ka hooku a he hoo I lua ka makani, 1 1 Ke hao nei ka lau oka ohia, 1 ka haliuliuia e kauanahu-, [ nahu, j I Nihi ka ua hele mauka o leie iewa, Pupue i ke anu aka jja, Ke haa ma: Ia īka lau o ka lauawapuhi. He haa hoi kau a lohe ika ke ao, a i ka pau ana o H hula j ua hoi ae la o Ikuki e pai i ka pahu, a ia wa i ku mai ai o Kawaiopua ana Kauakahi i oli i jka mele a Kau?kahi.

Ike poha ana oka leo o Ka uakahi, ua like me ka waihula o | Mana ka hele a hanim ī ke kaha o Kaunalewa, i ku īho ai keia mele: | Kawaiopua makani o Wailua, I huli hia e ke kai, Awahia ka lauhau, | Awahia ka lau o ka mai'a, He kiu ka pua kiukiu, Pala kahe ka, ai o Makaukiu, He elele holoholo na ke Koo lau, Ke kuehu mai Ja ka pa-u hula, He moani hoi ke ala pulelo i ka rvoe, Loaa pono o Pue i ke ala, Iho ka leo hanehane i ka po lai, Kani ka aka hehe a Kawaiki ' akane, Ika leo no o Kahalelehua, aohe waimaka e paa, Ika mili koaia, e ka noe o ; Alakai, I jkeia ai mele a Niau Ka neoneo ike aliiwahine Kanekapolei, Mapu ke ala oka lauae ika pali, Aloha Ike kapa huki palai, Palai lole ka huli ka uka o o Alakai, Noe wale mai no ka lehua Makanoe, Noe ka lehua Makanoe, noe wiwo 1 ke anu, Anu aku la i ke alanui kipapa laau, Alanui kui lima kanakd Ma-

Maunahma e, E hina hookahi ia la paha, o waa wale no, e hma pu īho kaua 1 ka ahanui. E pae loa aku la kakou ī ka noe o Koloa, ka aina nana i kaih ka noe o Alakai. Ia Kahale hua e nee ala ī ke kalukalu o holu o kewa.

' Ke botit ala na keiki ui a m<s na atn op'"o o ke kalukalu o ke- | *va, a hooho afe la. "E aheajhe mai nei ke ala o ka palai o | Naunou, J Hoole aku 1« kekahi o lakou ime k;\ olelo ana aku. "Aole »o , ' a ''a keia ala a kakou e hont nei , A ua manao makou, no luna lea maikeia o Mokihana, kahi e huai pau mai la o ke ala. I A olelo ae la kekahi poe, ae he mea mau ia 1 keia wahi ma- | kani lawe 1 ke ala' i ke kai kumulipo o Makaiwa. Aole no ka I noho ana o naln nui o * Pueo i | kai nei a hoona mai la no o Ka jhalamapuna ike ala no ke alii kaikuahine no Aiwahikipua. ' I "Ae, pololei kela," v/ahf ana alii opio i olelo mai ai. I ke kuu ana mai o ke ahea,he makam Waikuaala o Konoj lea oka pau ae la no ia o ki hula ana a Kahalelehua, ia wa II ku ae ai o Kawaiopua, ka ma Inu kil wai inu o Maluaka, a lilo ka eha konikoni o loko i ka ma.kuahine, he niniu hoi kau. I Hai malule ka lau o KalukaIu o Kewa i ka ike hula o Kawaiopaa. He a-ka hele wale no ka upi ui nei, ka mea nona ka niau pio imua i ka ike hula o ka makuahine, aole he olelo ana ao ke kai kamahine, he ui hoomahie ika lau o ka hinahina. i Ika pau ana o ka ua hoi aku la o Kauakahialii gp ko na hale, a i kela wa i <£dp mai ai o Hinaiaeleele: "E na kaikuaana e, e hoi aha maua i keia auina la, oiai, ua pau ae no na hana o uka nei, o ka poe wale no o ka po nana e | komo o Pihanakalani, ke hiki aku i na la 6 Kane a Jme Lono a ona fa kapu heiau ia o ke akua, a mai hele oukou ia mau po i ka heiau." 0 Kalapueo ke kahuna ku i Aole i pau