Kuokoa Home Rula, Volume IX, Number 24, 16 June 1911 — HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA

Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae

MOKUNA 111 UeNaneu e lloaulumahwhie ai im f/a\oau A hoomau aku la no ke kahuna ika olelo ana* "O ka na kiai hale hoi, a alii noho hale, oia hoi ka pilialo. Eia k«i lakou hana, oke kuku kapa no ke akua, a na-na moena no ke akua, a he i'a īki na ke akua i ka'weielau lima. "Aehe he make a ke akua, he hoola ka ke akua hana, oka no mea e pono ai, elike me na kahuna he malama akua, a pela no na oihana lawai'a, he akua no. A pela nokou makuahine, na ke akua no ī lawe ī kou makuahme a hiki ī Keawauia, a kou makuakane, a fīanau oe Lawe ia mai oe ma ke ala moana ako makuahine ī hele ai, a he keiki oe na ke ahi, a he akua kou mea nana i hanai, oia keia a kakou e kamailio pu nei "Auhea oukou! A, awakea oka ia o Hoku, kau ka haawe au frke alu, oko moopuna hdku no ma ke kua o ka kupunawahine, a īho no ake kai o na Lehuawehe, a wehewehe no i ke kane alii, he 10 no na ka mua ana ka hope A puolo no ka lehua ula, a pauku ka lehua kea, a kau ike poo oke aln opio Ao ka lei ia oka malihmi au eka makua alu A hoi mai a hoao ike wai o ka īhu o Kamapuaa, a oia ka wai e hoauau ai ī ka ouo alu opio. "Ua iaa oia nei na ke akua, a he akua ko ia nei hoa e kohu au oko ia nei piiialo, a pilikua no ka hoa kaunu o keia kuahiwi, o Kala'ohauola ke kahua hale, o Kalehuawehe ke kai e hee ai, a ke haiponi īa ala, "laia nei e hee ai ī ke kai o Kalehuawehe, la wa suanei mahope e pae mai ai, he mahhmi kane. Oia ka'u wanana ka ke kahuna, no ka mea, Ke mili ia ala e ka makani wai opua r Ke ku ala ka e'a i na kuahiwi, Ke puuluulu ala na ena makani o Koolau, A ke hahalia wale mai nei ia'u keia wahi lei, A hoea tho, aohe makamaka o ka hale e ike aku ai A ke kau mai la i Kaala ka makani he Keelekei, A lele aku la ka wai ī ka la o na koele, Koele aku la i ke kula o Ohla —Ohia—a E oni—e e oni—e e oni ī honua kanahele o Kalamauia, Ke kui ia mai la e Lemoai, E, he pua au, he pua malihini, H« hoopih wale aku 1 Kaulumana, ke ike nei au i ka huihui o ko'u kua, wahi a ua kahuna nei i hopuka ae ai. "A pau na mea apau, a ku ka La i ka moana, a au nui, alaila, lele hoali ka ouo alii. I Kalehuawehe ke kai hee, a īlaila no e hea ia ai ka inoa.' I ke kupono ana oka La i ka nukuwai, ua piha mai la ke one o Wailua i na kanaka no ka pikai a hoauau kai ana ike ahi op»o, ame ka hea moa ana, ia wa hookahi e hapai ana ke kahu wahine, o Kawailoa, ke kaikaina kahu ukulii o Kapuaokalani, i kana hanai, a haku no h®i, na laua ame ko laua makuahine o eire Lihauula. Ika alana ana o ke kahuna apau, huli ae la ia a liaawi aku la ī kahi kahu ukulii ia Kawailo», me ka olelo ana aku iaia: "Eia mai ko liko e Kawailoa, lalauia mai." A laau mai la no hol o Kawailoakane i kana hanai. A ia manawa, huh ae la ke kahuna a hoi no kapa, a koe aku la kahi makuahine me ke alii ike kai. A'ku ni pahu kapu mai kekahi kihi o ka heiau a kekahi kihi. Ika hoi ana mai oke kahuna a ku ma kaha one, & pa aku la ka leo o ua Kahunakauau nei ī ka paha ana aku iua alii nei,me ka makuahioe kahu eku ala Ike kai me ua aln nei-"Epae-e' E kalani —e, he ahi—e, He kaakua, hehi kua, Owa ka opua, haawe kua, Ke owa nei kalawa ku—a, Akua hoi ka lam—a, naoa—i, I komo i ka malu akua —o—e, He akua la—ka ipo manu, E ola īa Kawailoa ko kahu, Ko liko pua'a kau i koa alii, He alu ka lani, ke hea nei kona ipo, A o Kaililauokekoa-o-heia kou inoa—e o Kahua hale o Kalaiohauola ko kapu hale, 0 ko papa o holu malie i Aho, 1 ke kai lua o Kalehuawehe, E ola ke aliī opio o-Kaililauokekoa, A noa ka lelekapu inoa o kealu Kamahua i ka lani oka olapa maila no īa. o ka uwila, a kuikahekil'i a naue na pali paa Ike olai, a kahe ka wai kuamauna a melea muhwai o Wailuaauihoanokalaiu Kapuiolo o Holoholoku, a ku ka kapu moe, a huli ke alo Huna. a let n,,._

bau |]ko*memele i ka iaj liko o Moam/iha Ika pau ana, a owa o luna, a naue o lalo, a kah e ka wai kuamauna 3akaikoo mai la o kaioKaleh.uawehe. "Auwe no ka hoi—e 1 " 1 1 hooho ae ai Jta leo ona kanaka. "Ka eha oka la hai alu a Kalamalnloa ame puaokalani, ke kaikamahine a Lihauula Ēine Kaui'apeelam." Ua īke ka po 1 ka wa i paka ia ai o Kaililauokekoa. 0 keia kahuna Kahunakauau, j eLe sr? rr;u i_,ii ana *ku Ina makua alu ame na kupunp, oiai ufe Foil*e mua ka po 1 keia Kahunakauau A no ka po mai keia inoa. A tke no hot ka po, ua pih ka hanu ona kanaka. Ojai ka uwiia e o*.nei ame ka hekih e paapaaina ana, ame ka naueue ana o ra hau o Haikeno, aina one e piha mai la ika wai ame ka nalu mai o makal e haaa mao ole i keia malie, i kanaenae ae-ai ka mea Rakau i keia wahi mele a ka poe haku mele' Ike la Aho i ke ahu ke —a, Ke —a haupa na ke ahu moe iwi, Ke ahu mokaki 1 ka Haukomo, Komo apu-epu-e ka huakai mahhini, A maha akud kai o Kawailoa, He loa ka maka o ko'u hoa, Iloko o ukali—a, ae au—e, Maunauna na īwi —o —kuu ipo —e, Kahea ka luna o Kalepa—ae, 1 na tho no ī ka hau pio, Ke pee ala, krfSakaikiu ala—o ka hiki~a, E pee nui ala i ka hao a ke anu, Ua maaele 1 ka ua ame huihui a ke kiu, Ke ai kakikepa ia mai la, e ao uln, Ke alii ke aka ke ahai ala * kona aloha— e Ma ke kua o kipu kua, A ua ahu mokaki i ke one, O Naonealaa, ka loko kaka īwi o Keau a o Kikiloloa. O w akua ai maka, a o Keoloewa ke akua ai lemu. E kuu mau hoa uhai i na mea hou—e, he mea hou a hoea mai. E hk£ me ka hoakaka a 'ke kahuna e hoea mai ana ua pololei ia, ame ka maopopo oka ike ake kahuna a Kahunakauau Kapihiku, e like me na helu o ka moolelo i hala kahiko. E na makamaka, e nee aku kakou imua, t Kalaiohau oia, e huli ae kakou a nana ae la Kaililauokekoa, laukoa ka pua memele, I hoao la me ka wai halau a Wailuanuihoanakalani Loaa īho la i ka uhi wai o Kawelohea Ka wai mapunapuna a Kawelomahamahaia Inaho la a ke ala onaona o leanahele o Hookau O kaua pu no ilaila, he ui hoi kau. Nolaila, ua maopopo ae la, o Kalehuawehe ke kapu o KailUauokekoa, o Kalaiohauola, ka heiau hale. Aole i pau.