Kuokoa Home Rula, Volume IX, Number 14, 7 ʻApelila 1911 — HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae. [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONI PUUWAI No ka eueu KAPUNOHUULA

Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae.

MOKUNA II //e A'muu t Ihumlumaha lue m > o l'i n«u I ka holo ana nlai 0 ua poe waa nei .x kokeke 1 kahi )ka nalu, ia wa na kanaka i ike aku ai 1 ua poe waa ala ka pae ana mai ika nalu, ia wa no hoi 1 hoomaopopo ioa aku ai ua poe kanaka rei, 0 na waa a lakou 1 īke ai e paia mai ana e na ale kawaliawaha o ka moana, 0 ka waa no la o na keiki 0 ko i a kou aina, na keiki a lakeu e pilihua nei 0 ko lakou manao. Ika wa o ua poe keiki nei i paka mai ai 1 ko lakou mau waa iloko oke okooko oka nalu, ua hooho ae U na kanaka me ka leo nui e hcopairkuh pra 1 ka le*j\a, a ilekp oka manawa pokole, pae aku la ka īhu 0 na waa 0 ua poe keiki pei i ka ae one, a piha mai Ia no hoi na kanaka me na olelo kaena no ua poe keiki nei Nolaila, e ka makamaka heluhelu, ua īke a maopopo ae la īa oukou ke kumu o ke kaulana ana o neia poe keiki o Niihau e aa nei e hookukū heenalu me Kalanialiiloa, a ehuh ae kaua ma ka meheu pololei okeia moolelo Ma kekahi la ae, mahope iho 0 kela akoakoa ana o ka aha kuka a hooholo ai ua poe keiki ne; e hoouna hou 1 poe elele i Waimea: Ua hookoia la mau manao, ua hoona hou la he mau elōle me na olelo ma> ua poe keiki nei aku. I ka hoea ana 0 ua poe elele nei i Waimea, ua hui īho la ua poe elele nei me na kanaka 0 Wa>mea, la wa 1 ninau mai ai na kanaka 0 Waimea ia lakou nei 1 ka manao 0 ka lakou huakai 0 ka hiki ana i Hai aku la 110 hoi ua pue elele nei, no a -ka manao nui oka lakou huakai, ua lawe īa aku la ua poe elele net imua 0 Kalanuhiloa. I ka hoea ana aku 0 ua poe elele nei imua 0 Kalanialoa, ua olelo mai la oia iua pee elele nei, alia e huai ka ipu olelo 0 ka au ana n>ai la 0 ke kai loa,' e waiho ka olelo a mahope, paina-ai mua a piha aku o loko, alaila, huama -ka ipu olelo la manawa 1 la mai ai ka papa-ama, ko lakou nei uee aku la no hoi ia a haupa nui īho la i kaono I' panai ia mai imua 0 lakou. Oia ai hoi ko ua poe nei a maona, ia wa 0 Kalanialnloa i olelo mai ai imua o ua poe elele nei. "Huaina hoi paha ka ipu huhlau o Nuhau a oukou 1 au mai la 1 ka moana." Ia wa na elele 1 hoike aku ai unua o Kalamahilea, 1 ka 1 ana aku. "Aohe ae oko makou mau keiki akamai 1 kaheenalu e holo mai 1 Waimea nei, elikenome ko ae oie e holo i Nnhau, pela no iakeu lae ole mai nei 1 kou manaa Oka oielo kauoha 1 waiho ia mai nei ia makou oia hQi e hoio mai makou a hoea imua ou e hoike aku makou ia oe e holo oe 1 Nnhau e heenalu ai me lakooi » ( Ae, wahi a Kalaniahiloa, me ka ninau ana aku. Pehea hs poe lakou ua kam ka iwi, aua nohoa wahine hoi, 1 kohu ho» ko'u heenaiu pu ana me " Ae aku la ua poe eiele nei, me ka olelo ana aku: "Ua aunui nakeiki rne ka iakou mau wahme, ua kanj no hoi ka iwi 0 poe keiki ala'o^nakou," Ae, a auhea mai oukou," w«hj a Kalan.alnloa i hoomau aku ai , kana olele aaa. "Ua ae aku | a au a penei nae, e hoi oukou a hoike aku >mua o lakou e Jawe max iakou Ika lakou pih i maasi o ai e pih «, e a'u a hoopiha iho 1 ke one o Luhi Ika moena pawehe. A 0 ke e P ae ai makou ea, o Kauiakahi ke kai •'»,« ae 1 lana ae „ a au wa e o lakou lue ho,ke aku la "mua o oukou, malaila makou e pae mai ai pae no hoi lakou hoi no ko iakou apaa a pae no hoi w -hoi apaa nei A e hai pu a ku Z \ l n ° ? mak ° U 6 Pae mai 31 ' ? ener lDa e pae mu ° NllhaU 'ka aina malo °» Wo nohoi mak. k u' 1 kanaka ° ia * ka io. . alaifa Nnhau īa'u nei , a Kalamuiiiloa, alaik, Uo ka puu 0 Nnhau 1 ahu no na iwi 0 na oiulo hee aalu o Kaulakahu Ana ka waimaka plha auant 0 k a ame na kexki e hoopulu ma aa papalma Noiaila ea, mamua oko lakou haaleie an a ,ho , 1, apaa «aloo a holo ae 0 o kah, a'u . uie.o' manaehomokoiakouaemai, alaila,h ofill i Ol ka . ' oka wahiūe ame na kSiki. 'lna e pono keia hni u mai kahl 0 oukou e hoomaopopo »a J u Ika hee o JakoTi ka oalu o Kaulakahi. kou 1 U* U " ol fc ' 1 h , ai aku n ° hoi au 5a ° ukcu ' aohe o'u maa 1 ke kai a kamalu ame ka wahine e hee ai o Irr,'„ 1 he kii no ko'u-kai e pae ai a uhi ke kai! k a a , na a piko oke kuahiwi, alaila , pae 3 f oukou, ua iohQ aku lano i ka olelo 0 ke alo 0 ha'l'n hoi ia ea, ina no ka pono hiki ma, h Ol ka eieie^e Jcauohaio ] unei,aloaaaenoau. 6 J[ ka paepae kapu 0 Laumeki, li* uka imu 0 Lamioa, ]£a uka nehe hanehane,

E 1 mai ana. la'u I īpo au no Waiohuh, Ka wa olelo a ka nui manu, Maanei kaua e pono ai, Ka lehua ula t ka wekiu, Me ka wai lu lehua o ka wao kela, Pakela mai au 1 ka waikea, Wav kauoha o Waikea, Ka manu huna moe hua lepo-[a noa J Mahope īho o ka pau ana o na oIeJo o Kalanialuloa ame na elele, ua haawi ae la na lulu lima aloha ana mawaena o lakou pakahi apau me Kalanialuloa, a hoi aku la ua poe elele nei no Nnhau. Ika pae ana ona elele no Kaunuloa, u a hiki hou mai la no hoi ua poe keiki nei o Nūhau e kaulana nei 1 ke akamai, a ninau mai la no hoi ua poe keiki nei 1 na elele ika olelo ana "Ka huaolelo i ka umauma huma mqi. Heaha ka manao?" Ia wa 1 pane aku ai kekain oua poe nei 1 ka 1 ana aku. " E auhea oukou, aole he mea paam ka „felo a makou e waiho aku ai imua o oukou, a oukou e manao mai ai o kahakai nei kahi e hoike ai ka elelo, a oukou no paha e manao nei, he olelo kamaln ka elelo He fcoi d. ka haie, auau hoi paha ka wai, aahu kahi kap ( i, a noho mai oukou hoolohe i ka olelo a ke aln opio. Mamua nae oko kakou hoi ana aku 1 kauhale ea, e hoouna ke kukmi 1 kela huhlau an:e keia huliLu o Nu'hau j nei, 1 kela pe'a no hoi ame keia pe'a oka aina aei, eho ke | aku īka lohe ina kanaka e hele mai iakou mamuh 0 k A | oukou kauoha, e hoolohe ika olelo ake alu Opio o Waimea, mai ka waha aku o na elele nei i hoi maj ia, koe aka no na keiki iluna ke alo, pela na poe , hele a kulupupu a haumakaiole a palalauhala A hiki mai na kanaka a akoakoa, alaila, like mai oukou i ka olelo, ina no ka pono o ka oleiu, aiaila, hoopaa ka pili 3 oukou me ke opio o Waimea.