Kuokoa Home Rula, Volume IX, Number 14, 7 April 1911 — KA HAIOLELO A W. C. ACHI IMUA O KE KOMITE O KA AHA SENATE MA KA BILA POI MAI HALE MAI, OIA KA BILA HELU 160 [ARTICLE]

KA HAIOLELO A W. C. ACHI IMUA O KE KOMITE O KA AHA SENATE

MA KA BILA POI MAI HALE MAI, OIA KA BILA HELU 160

Ena Keonimana oke Komite. Ke ku nei au e kamiiho ihk o oukou ma keia Kanawa! ma kuu ano he kanaka q,i poi, a no na poe ai poi e ae no hoi. I kuu manao ina no oukou e haawi ana 1 ko oukou mau noonoo ma ke ano kanaka makua maluna o keia ninau, e hiki akii ana no oukou ika hope loa a hooholo iho, e waihoia keia BiJa Kanawal ma ke p skc>ukf i, rt ka mea, ina no oukou'e huh aku i hope, e loaa ana no īa oukou keta mau mea e pili ana 1 ka poi I ka makahiki 1888, ua hoohplo iho ln ka Ahaole lo Qke Aūpuni Moi, 1 keleahi Kanawai e haawi ana i ka Papa Ola ai ke Aupum hoi, ika mana e hana 1 kekahi mau rula no na mea e pih ana ika hanaw ana o ka poi iioko o keia kulanakauhale; ua ku iho ua kanawai lj nmloko oko kakou mau buke kanawai me ka hana'ole o ka Papa Ola ī kekahi mau mea e hooke ai ike Kanawai, a hiki tka mikahiki 1905, oiai au e noho ana īloko o ka Aha Senate o keia Tentore la kau, ua hoeholoia ifco 'la kekahi kanawai e hoopau ana i eha pauku o ua kanawai nei oka makahi ISBB, a1 ke kau o'ka makahiki 1909 ī hala aku nei, ua hoopau la iho la na pauku elua i koe o ua kanawai la, nolaila, he mea kupanaha maoli keia ī ke'a Papa Ola, ikawa e ku ana ke Kanawai, aole loa lakou i hana īki i kekahi mea e pili ana na ka hanaia ana o ka poi īloko o keia kulanakauhale, aka 3 ika hoopauia ana o ke kanawai, oia īho la ka lakou net manawa e olelo mai nei, eii ka mailoko mai o ka poi e laaa ai ka ma'i korela Eia hou, e na keonimana hanohano o ke KomiteIna no oukou e nana aku i hope e loaa hou ana no -a oukou keia mau mea Ika makahiki 190I,'ua haawi l1j U «.naolelo oia kau, Kanawai 3 oke Kau Kuikawa oia makahiki; e loaa v no īa .oukou keta mau huinaNo' ka mea nana īna mea ai a e komo pu ana ka pot $4200.00. No ka meananai ka ī-a a me kapoi, $1,800 00 Pela no hoi ma ke Kau o 1903, e loaa pu ana no īa oukou ia mau haawma, aka, t naKau mai nei o 1905, 1907, ame 1909, ua hoole ka Ahaolelo ota Kau ī ka haawi ana i mat puu dala no na mea e pih ana i ka poi Nolaila, mailoko mai oia mau mea e īke ai oukou ī kekahi mea kupanahamaoh, no ka mea, i ka wa hoi a ka Ahaolelp : haawi ai i dala no\ka nana ana f£a poi, aole loalakounei, aona poe paha oka Ola oia' mau manawa ī olelo īki mai he poino mai ka poi mai, mamuh oke Jcorela, aka, jka wa i hoonele mai ai ka Ahaolelo i ka lw.awi ana i mau puu dala no ka nana ana ī ka poi, loaa īho la la lakou nei keia mea he kemo ka ke keiela iloko o ka poi. He kupanaha keia ia'u ame na poe nooneo maikai e ae. a i kuu manao maoli, he mau hana pulapu wale no keia aka Papa Ola ia oukou ena Hoa Hanohano o ka Ahaolelo i mea e loaa hou aku ai i mau puu dala nui ds ko lakou mau hoaloha e makemake ana i poe nana ī ka poi ag ka mea, e īke ana no oukou, ma oukou e hooholo ana 1 keia kanawai; oka hope aku e hele hou mai ana lakou, nei imua o oukou a koi mai e haawi hou aku oukou i mau puu dala no na hoaloha o lakou net e makemake ana e hlo ī poe'nana i ka hanaia ana o ka poi. . O Jcekahi kumu ano nui a'u e makemake nei e koi frku oukou e waiha ī/keia kanawai ma ka papa, oi* ~no keia, o ana o na hana a ka lehulehu malale oka hookele ana ake Aupum Tentcre te nui hewahew a loa tia lilo, mamua aku o fea lawelawaa ana oia mau hana hppkahi malalo o ka lawelawe ana an* Kalana, penei au e hooiaio aku no la mea, ika wa mamua aku nei, e aku oukou ma ke kanawai 16 oke Kau Kuikawa' o fca makahiki 1903, e tke ana ouk.u no 6 malama wale no, ua hoolilo ae ke Aupum Teritore ina dala he $51,820 00 no na hana lawe opala o keia kulanakauhale; oia hoi ua 01 aku mamua o Ewalu Xausatit Dala no ka malama hookahi; aka, i keia'manawa mamuli ona lawelawe ana i na Lunakiai, ua eml mai na hlo a he $1,400.00 wale no 3ka malama hookahi, nolaila, ma īa mea, oiai na ka [ialebu no e uku nei na lilo oia mau hana, ake ikeia nei 1 & k, a & lUn ° Klal ma laka-nana tka pot na na Lunakiai, a e hooemi ia mai no hoi na lilo o ka lehulehu»

Eia hou: 1 kuu nana ana aku. he haaa ano pulapu wale no keia aka no ka mea, ina no oukou e nana aku ma ke Kanawai 150 oke Kau 1909 e ike ana no oukou i keia mea. Ke uku nei ke Aupum malalo oka Haawma a ka Ahaolelo i hooholo ai i ka Luna N&na Nui o ka Papa Ola, he $150.00 i ka malama hookahi.a heahar na.e kana mau hana? e nana hou īho oukoir ma la kanawai hookahi no, a e ike ana no oukou, o na poe ana e nana aku ai, he eono wale no, a oiai hoi oua poe !a, he poe no i hilinai:a, no ka mea, aole no e hookohu ana ka Papa Ola ika poe i hihnai ole la malalo oia mau bana, alaila ke olele nei au ua oi loa aku la ka uku e haawua nei 1 kela kanaka, no ka mea, oka nana wale" aku no i ka hana a kela mau kanaka eono, aole loa īa i lawa no ka uku ana aku i kekahi kanaka īna dala he $i50.Q0 no ka malama hookahi, a ke oielo nei au he ma"u aiunu waie no īa, a oia īho la kekahi kumu e hanaia mai nei keia K anawai ī mea e lawa aj ka haaa aia punahele o ka Papa Ola o ka pololei maoh he mau k*na pulapu loa leia aka Papa Ola īa pukou, a mai punihei oukou i keia mau hana Aole ī pau.