Kuokoa Home Rula, Volume VIII, Number 1, 7 Ianuali 1910 — Ka Makahiki 1910 [ARTICLE]

Ka Makahiki 1910

Eia kakou ka Lahui Kanaka o keia Panalaau, mai Hawaii a Niihau» ma Ppo o keia Makahiki. Oiai, he mau la • hala ae aei-o keia makahiki, ke ike e nei no kakou i n* ouli o ka manawa o kona mau Ia mua o ka nee ana. Aole loa kakou 1 hoōmaopopo 1 na tnea ano nui e hiki mai ana māluna o kakou ka iahui. 'Ina pela, e au-i ae kakou a nana ike kulanā o ke Aupuni Panalaau. Ke ku nei ia ma ke kulana hakahaka o kona mau Luna Aupuni i hoopiha oleia, a malia o IA-aku, he kulana hoopahaohao keia 1 ka manao o ka poe ieilo aupuni o keia mau la, mamuh o ka hikiwawe o ka haalele koke ana o kekahi mau Luna Aupani Kiekie 1 ko lakou liiau kulana Oihana, a hoihoi ae 1 ko lakou mau Hookohu 1 ka Mana Hooko. He mau ninau nui no īa e holopuni ana iloko o na puniu' Pehea la ka hikiwawe o keia mau luna aupuni r)iaalele ai, no like- ole anei me ka Mana Hooko, ar'i dfe, l be mau hana anei iolae ko lakou pomaikai, mamua o kela mau oihana a lakou 1 haalele īho la? Aole makou i eia no kakou i nala mua o keia makahiki, aia paha a neenee aku kakou no mua,alaila,loaa pono no ia kakou'na kumu ; a'me kā 'welau oko lakou haalele honua ana, oia mau helehelena o keia makahiku Eia hou, aohe hke ka manao Ēlele Kuhio, me ko ka Mana Hooko, ( noj£a ninauama o Kamao, Kau,. Ua hele maoli kela niīiau nui a komo iloko o na Ja omaka m.ua o keia makaniki, aole no i holopono loa ke kulana mahalpia o ka Elele Kuhio iwaena o ka pohai o na Poo Aupum,- X na poe rpah|ko, n'a poe kalepa, aoi loa aku iloko oka Aoao Repubahka ma ke ano kalaiaina, aka, na keia makahiki e hoike owar la ka Elele a lakou e wae at? o Kuhio paha, o Eliwai paha? A J ole, Kahiliadani paha? Aole kakou i īke i ka manawa malie, a maikai o loko o keia makahiki, aola pu'nohoi kakou 1 hoomaopop, no ke kipa mai ana ma'i 'luleu, a ma'i lele a ahulau paha, no ka mea, he U māhina i koe me na la keu, pau keia makahiki, a pela kakou e n.ele a,i jna ike oia ano. Hookahi mea nui e nana īa aku oia no ka lawe pupuahulu ia mai ona limahana mai *Ēuropa_mai, mai Asia, Pilipino, ā mai Poto Kieo mai, ame na haole ili keokeo mai Amenka mai, no ka hoopiha laupai ana mai i mau kanaka hana no ka mahiko a' noho ae maluna o na Atna Home Hookuonoono. Iko ai ka i'ini ame makemake o ka poe ake aina mai na ama-e, maj, ka poe tia niakaukau me ke dala, no lakou ka pomaikai o ka hooloh Kanawai' Kumu a ka» ahaolelo pauaka ī pau akula, a mal»a e liooko la mai ana paha ia i keia makahiki. -Aole nae kakou i ike Ehia la ka huina nui o na eemoku limahana i keia makahikij kaja hope o keia makahiki 1910 e hoike maī. He makāhiki helu kanaka keia, o keia Panalaau, a heaha la ka huina o na oiwi ponoi o Hawau i keia mau la? A'ehu la hapa, a kar huina pau loa I keia la 175, 000 o ka lahui i hoomaopopo ia, a ma ka helu kanaka o ka malama ae nei o Apenla e hoike hou mai, ilaila kakou e ike īho ai i ko kakou huina e na Hawail. He iīui ha mea a makou e hoomaopopo aku ai miua o oukou ko makou poe heluhelu, no ,na mea e pih ana ī keia makahiki, aka nae, e īke mau ana no oukou ia mau mea ke lawe mau i ka Nupepa KUOKOA HOME RULA.

PUOHO KA, HIAMQE O NA LUNA AUPUNI 0 K£ TERITORE 0 HAWAII NEI.

Ma ka la 23 īho nei-o Dekemaba, ua noho iho ka aha kuikawa' a Ipkahi raau Luna Aupuni o keia Teretore o ka aoao Repnbalika ma ke Keena o ka Puuku Waiwai Conklibg' J a malaila ae a Hope Loio Kuhina A' Anaru, -Makai Kiekie Henry a me' Clarence Crabbe, o J. C. Lane, Elie Crowlork, Sol Kaleiopu', o lakou kekaoi- mau Lala o ke Komite Kuikawa,- Hookahi no-hana nui, oia no ka noonoo ana ī ka īkaika o ka aoao Repubalika o keia makahki ae, haka ike o keia poe luna aupuni īka nawaliwali o ka aoao, nolaila, ufe puooo ae lakou mai ko lakou hiamoe ana, * hoeueu' hou e nbonoo ne ka lakou m&u hana, i me< e ika ika ai ka Aoao Kalaiama Repubalika, nokamea, aneane niake-ioa. ia-aaao ~kalaiaina, 'mamuli ona hana hukihuki o na opiooia aoao

C m makou mea' nui'wale no, e a'o aW ia ouleou na poe kupono 1 ke koho barota, o ko oukou noonoo me ke akahele, nokamea, na ouko<l e koho a puka na Luna Aupuni ona Kalana, a pela pu Seriatoa ame na Lunamakar ainana, a i ko lakou puka ana, a hele mai e kau kanawai, o na kanawai o ka poe a me ,na poe monopoli, oia ka hapanui o na a lakoti e kau ma\ ai, o kou eka ilihune kQho Harotaj aohe nponoo ia, pela na Luna Aupum Kalana, o ko lakou mau luna hooikaika pilikana no m lakou, oia ka lakou e hoonoho ae ma na oihana,' a nou e ka mea pili ole ia lakou, e kapae īa ana no oe raa kuona, oia īho la kfi kumu nui o keia ana o keia poe luna aupuni, a noonoo'hou i mea e ikalka ai ka aoao, a keole makou e kuhihewa, he, mau la koe .a Jboea.. aku na elele makilo balota imua 6 oukou e ka poe kohojue na olelo pahee o ke ano hoopunipuni e 'puai hou ai no kakou o neia mua aku e na hoa jiolaila, e Uah ka noonoo a e akahele ma na ano apau. Oleomo hou kakou ika upena a kalawakua (up6na hoOpojno). Mokame?, akahi no a īke īa aku ka hooikaika nui o ua luna aupuni, no ka aoao Repubalika, i like ole me na nianawa r hala ae nei Ua maka'u lakou o puka na Home Rula, a olepe ia lnkou niai na hana ae a lakou e opu nei, oia īho no ke kumu o keia puohonui ana mai la ō"keia aoe luna aupuni a komo pu i na haua kalaiaina Ka Ahahui ana poe Kalepa. O lakou no na haole waiwai 1 ku ke sihua o ka lakou mau dala, mamuli o ka lakou kuai ana mai i ka kakouniau mea e ai ai, ko kakou mea e aahu ai, aine nj mea a paa a kakou e makemake ai. He lili loa lakou no ka lakou Oihana Kalepa, a ī ka wa e hoea mai ai o kekahi kanaka kalepa hou ia nei, a hoo maka ae e hoala i Oihana Kalepa nana, e hoao ana no lakou ma na ano a pau e hoopuhlU a e hoohoka iaia mai ka lawelawe ana ī kana oihana A pela no lakeu 1 keia wa e makemake nei e kokua ke kanawai īa ]akou, ma ke keakea ana aku t ka haawi la ana o ua "Poo Leta Omaomao ma ke Dala Kluke," e ka poe kalepa hoopukapuka, a ī ka wa e loaa ai l ka poe ihhune he mau mea e ppmaikai ai a ano makaukuu nohol no ka lakou mau dala kuike ī hoohlo ai, a no keaha mai keu? ( iai no ka lakou dala maoli ī kuai ai, a me īa iho la ka loaa ana, he mea hoi ī loaa mua ole īa lakou ma keia pae aina, he ano hana no keia e hana īa nei a aneane e pau loa na wah; e aku oka nei. Nokeaha lako lakou hauwalaau Eia wale Jho no; ke manao nei lakou,, e lilo wale ana kahi mea a lakou, mamuli o keia hana Eia nae hoi, o ka haawi ana ī na po'o, ua pono a ku no i ke kanawai, a o na hale kuai a pau e'haawi mai ana i na Poo Leta Omaomao no kou kuai aka i kahi mea no ke dala kuike, ua kupono e loaa īa lakou ka poe kuai, nokamea, tna ia hana ana,,ua h,pi,ke ijiai lakojte ī ko lakou makaukau e haawi piha mai ī ka waiwai no Jke dala kuike

MA.KE IA KAMAAINA KAHIKO-O HAWAII NEI

Na'ke Kulankauha'le o Los.Angeles f Kai3ponj, 1 make ai o o "W. H. Bailfey, ma, kela Poaona aku nei, he keiki oia na WDr. a.me Mrs o Wailuku, Maui, a hanāuia no 'oia' malaila, lanuan,24 M. H 1843, ua piha laia na makahikī he 67 o kona ola ana, mare īa oia me kekahi ona kmkamahine a Xapena T. Hahon, ma ka makahila 1869 He luna mahiko 90 oia no Hui 0 Baileg, amē ka Hui 0 Bulna ma, ma Wailuku, a no kona omai mat, huli horora no a rloho ma Okalanā~ā mai' laila aku fi hiki iLos AnE-eles, a lilake'wale mai lame oia

UA HOOhIKI HOU IA O LUNAKAWAI S B DOLE

Ua iawfe hou ae o Lunakanawai S B. Dole, o ka Aha Apana Amenka, 1 ka'hoohiki rmua oke Lunakawai oka Aha Kiekie 0 ka £analaafe ne], Hon. Hakawela, mamuli 0 lea lo'aa hou ana mai 6 kona Komisina o eono makahiki e noho hou ai uia ia mai ka Pestdena Talt mat r a t apo no ia mai e ka Aha Senate o ka Ahaolelo Lahui.

KE HOONAUEUE lA'LA KA L.UNAHOOMALU O S,A.AHAOtELO L/\if t UT,

Wasinekona, lanWl, s—Ke hoole net ka poehoohau naele o loko o ka Hale Ahaalelo Lahui,'"ke hana nei lakou he h#ind hoohakaka pili pōlioka la Peresidena Taft, a 1 kana htiopojiopano aupuni.paha. Ua hoike āe lakou, aohe o lakou kue 1 ka Taft mau laweiawe ana; 'aka, ke koi nei la'kou e hooponopoiio hou ,ia na rula o ka Hale o na Lunamakaainana.. He hoike ana keia o Kd nakaka o ka aoao Repubalika, aia io no ks kue Bna īa. Pukuiiiahi, aole hoi no ke leue anfi aku ia TaEt. Ua hbolena hoa kūe Ina olelo e lohe īa nei, ke hoolala nel iakou Ik3 koho hou ana o Taft i peresidenaik>ko o lea 1912. I keia mau la, ho nm nainoae agmeume nei ikihi o Lunakanawai-Walli , eia,kepu mai neika tnoa oLoioOpio R. B. Anderson, eia hoi ke kakoo īa nei ka moa o Lunakāiuwai De Bo[t, eu pu no ka moa o A. G. M. Robisona, owai la ka Peretidenn Talt e hoo kohu mai ai, he mau wale no kele i paki kepau e h ele nei no keia kulana luuakanawai.