Kuokoa Home Rula, Volume VII, Number 37, 10 September 1909 — Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele [ARTICLE]

Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele

I liooponvvvno hoio ia elihe me na> ikiakā a ko Haweuii time Ma-ui. MOKUNA IV Hoomakaukau o Hiiaka-i-ka-poli-o-Pele no ke Kii ANA IA LOHIAU—KA HELE PU ANA ME PAUPALAE iaHalawai me Wahineomao—Pa na Pau na Akua Panaewa I ke Okiia ē Hiiaka. [HOOMAUIAI I ka pau ana o keia kau a Hiiaka, hoomau aku la no laua nei ika hoe ana i kahi waa a laua. Oia hele o laua nei a waena moana o Kaieie ; huli hou mai la o Hiiaka i hope, a ia wa i liapai ae ai oia i keia kau. 1 0 Haupu mauna kiekie. 2 Huki ae la pa i ka lani, 3 Waha keiki ma kie kau, 4 Hii Keaolewa ma ke alo, 5 Au ana Niihau i ka malie' 6 Pau a'u lehua i ka manu e—■ 7 Pau e— 7 O a'u- lehua hoi e— Ua ike aku la o Hiiaka ia wa, ua pau kana maha lehua punahele i ka aina ia'e ke ahi a ke kaikuaana, a Pele, a o ia ke kumu o kona hapai ana ae i keia kau; Alaila, hoe no laua nei. Aole nohoi i liuliu ia hob ana 'ku a laua, ike aku la o Hiiaka i ka uhane o Lohiau e ku mai ana ma ka waha o ke ana iluna o ka pali o Ke-e i Haena, a ia wa hapai ae la oia i keia kau; 1 Ua puea e ke one ka lehua, 2 Ua ho-a iki ka ula i ka papa; 3 Ua huna i ke kino i ka pohaku, 4 0 ka pua nae ke ahu nei i ke ala; 5 Alanui. hele o Kaunukupukupu, 6 Hele liu-la o ka Pohakau, 7 E kaulia Ma e ka pohaku; 8 He kilohana ia, 9 He makaikai ia Nakahuanui; 10 He kahiko ia no ka wai o Kaunu e— kino o Lohiau ka lehua a Hiiaka e olelo nei rpa keia kau. A oka waihoia ana oke "kino wailua" (kino make) o Lohiau iloko o ka he ilalo o Haena,-e-ia kana i hapai ae ai. "Ua puea e ke one ka lehua" A oka Hiiaka ike ana aku ike ku mai o ko Lohiau ~uhane ma ka waha o ke ana, ola kana o ke kanaenae'ana ae. "Ua ho-a iki kā ula i ka papa" A o ka waiho ana nohoi o ke kino o Lohiau iloko o ka he pohaku, o ia no ka Hiiaka i puana ae-ai: "Ua huna i ke kino i ka pohaku." A o ka Hiiaka ike ana 'ku i ka uhane o ke kane e ku mai ana. iluna o ka paii, ua hoohalike aku 1 a, o Hiiaka tne he pua la e ahu ana ma ke alanui hele a nolaila, i hapai ae ai ua Wahinepoaimoku nei i keia mau lalani olelo: "0 kapua nae ke ahu nei ike ala, Alanui helia o KaunukUpukupu,. Hele liu-la o Kapohakau. Pau keia kau a Hiiaka, hoe aku la no laua iko laua wahi waa. Aka, e ka makamaka heluhelu, maanei, e kala mai oe i ka mea kakau moolelo o Hiiaka, ma ke kaha ana ma keia wahi, a hoike aku ka mea kakau, penei. Ma ko Oahu neimahele Hii'aka, ua oleloia, he waa e holo ana mai Keawaula mai no Kauai, o ia ka waa. i kau ai o Hiiaka ame Wahineomao, a holo ai laua a pae i Kalihikai, i Kauai ka pae ana. O na mea no laua keia waa oia o Kawaikumuole (k) ame Kalehuapeekoa (w). A mamuli o ko laua oluolu, ua kau o Hiiaka am& Wahineomao maluna o ko laua waa a pae ai i Kauai. Aka, ma ko Maui Hiiaka, oia keia e hoopukaia nei. Mahope iho o ka pau ana o ka Hiiaka paeaea ar»a, ua holo aku la laua a pae ma Kapaa i ke Kalu-kalu-o-kewa, alaila, hapai ae Ia no o Hiiaka i keia kau: 1 Kunihi ka mauna i ka lai e— 2 O Waialeale la—e—i Wailua, 3 Huki ae la iluna ka papa o Kawaikini, 4 Alai ia ae la e Nounou, 5 Nalowale Kaipuhaa, 6 Haa i ka laula, 7 Haa ka ipu, haa makai o Kapaa——e— 8 Haa ka ipu, haa mauka o Kapaa ■e~— 9 Mai paa i ka leo, 10 He ole ka heahea mai. Haalele lakou nei ia Kapaa, hiki lakou nei i na hala o Naue, alaila, puana hou ae la o*Hiiaka i keia mele: 1 A ua wai naulu ka uka o Mana, 2 Ke hahai ae, la i ka liu-la o Kaunalewa 3 Aloha ke kai kui kaa-la, 4 Kai lawe wahine o Nualolo, 5 Ke kuwehu mai la ke ahi o Kalalau, 6 E kuni nei i ka ili a uli, 7 Uli hewa ka ili i lea ipo ahi e— 8 Moe iki ai la hoi, pono. A mai laila aku laua nei, hoea i Haena. r nana aku auanei ko Wahineomao hana ilnna oka pali o Ke-e ike aku la ia ika peahi mai o kekahi kanaka, aia w 9 , huJi ae la o Wahineomao, a olelo aela.i ke aikane ia Hiiaka: "He kanaka hoi kela e ku mai la iluna o kela pali, a ke ani ahi mai la kona limaia kaua. Owai la hoi kela kanaka?"