Kuokoa Home Rula, Volume VII, Number 2, 8 January 1909 — Olohaka no ka Haiolelo. [ARTICLE]

Olohaka no ka Haiolelo.

Ia makou i hoomaopopo ai i ka haiolelo hoau mua a ka Meia o ke aupuni hou o kakou ma Oahu nei, e ike me ia ana i heluhelu ae ai ma ka Poakahi nei imua o na kahu aupuni hou ame ka lehulehu i akoakoa ma ke keena halawai o ka Papa Lunakiai i pau, he nui no na mea i koe, aole i komo maloko o ua haiolelo la; a, oia mau mea i haule, a ipoina maoli paha i ka mea, a i ka poe paha na lakou i hoomakaukau i ua haiolelo nei, he mau mea waiwai nui no ia e pono ai ke hoakakakia. A mawaena oia mau mea i haule aku, eia na mea ko'ikō'i loa a makou i ike ai, elike me ke alakai a ke Kanawai Munisipala. Akahi--Aohe i kukala mai ka Meia maloko o kana haiolelo, ua hoopau loa ia, a ua mana ole hoi na papa oihana apau, na komisina ame na luna aupuni o loko o ke aupuni Kalana o Oahu nei, i ku a i noho oihana hoi malalo o ke Kanawai Kalana o 1905. A e kauoha ana hoi ia poe e hoihoi mai i i ko lakou mau komisina ame na hookohu iaia. Alua —Aole oia i hoike mai maloko o kana haiolelo kukulu aupuni Munisipala'i na luna aupuni i hookohuia e ia, elike me kana i manao ai he kuleana ia i loaa iaia malalo o ka Pauka 146 o ke Kanawai A o lakou naluna aupuni e pani ana ma kahi o na luna aupuni mua i pau ma ia la. A ma ia wa hookalii nohoi, e hoike mai oia e lawe koke lakou i na oihana pakahi i hookohuia ai lakou e ia, Akolu —Aole oia i hoike mai ma kana haiolelo e waiho mai ana na.poo oihana i hookohuia aku ai e ia i na inoa o na poe paahana i'waeia e lakou maloko o ko lakou mau keena oihana pakalai. Aha—Aole oia i hoakaka mai maloko o kana haiolelo, i ka ili ana o ke maluna o ka Papa Lunaleiai e noonoo pono i ka uku o na paahana oke aupuni Kulanakauhale me Kalana o Honolulu nei, oia hoi, na paahana e hana ana ma na alanui, a pela aku. Nokamea, he hana ia i haawiia e ke kaaawai na lakou e hana, a oiai hoi, ke loaa nei ina paahana oia ano, he $1. 50 no ka la. He mea pono anei ke hoomahuahuaia ae ko lakou uku, aole paha? Malia nae paha, aole no keia he kumu ano nui loa, aka, he hewa ole no nae ke lilo na ka Meia ka hoomaikeike mua.ana mai i keia manao. Ina ua komo ma ka haiOlelo a ka Meia ria olelo hoakaka no na alanui paikau koa, ka hana ana i na alanui, na kuea (paka) liilii a pela aku nokeaha hoi i komo ole ai keia mahele ano nui pili ike ola o ke kanaka paahana? O keia mau wahi kinaunau a makou i hoa'ia'i ae la, he mau mea hooia wale mai no ia i ka pololei mau o ka ka Home Rula mau mea i hoike e aku ai i na la hooliuliu koho balota o kakou nei. Eia nae: aohe hoolohe ia mai oka naauao, a hoopapau na hooikaika ana ma ka aoao, me ka nana ole ia o ke kupono a kupono ole paha, o ke kanaka aa ka aoao e enoonou mai ana no ka hana i makemakeia ai oia e lawelawe.