Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 17, 8 ʻOkakopa 1873 — Mai Kaual mai. [ARTICLE]

Mai Kaual mai.

Na hou iki o Kaaai Bei: Em iloko o ka haie paahao wahioe o Lihue aei, ba wahiae paahao ua aliaa īa e keia mai, kaa ka weli Lepera,a no ke aha ta i hooana oie ai ka luna makai o keia wahi i keia mai ioo. Ua kokoke' e paa pono loa ka Haiau o ke Akuama Lihue nei,oia hoi o Pihanakaiani, malalo o ka loea ooiau ana, & kaiima paahana S. Handchett, Selai»a opio. Ke noho tehu ole oei keia £kalesia o Lihue nei.aohe kahu a»he makua nana e hai k» Oielo a ka Haku,% ma beia maa Sabati iho oei ua Hooholo iho lakou, e hea aku ia Kev. Aiwohi, Kahu o Kawaihae, ke kaii nei o ka loaa tnai oka pane, eae mai ana pa'ha ia aole paha. Ua kapa ta keia £kalesia, ka Ekaleeia Liona, ke kurau o keia no ke kaieha pinepine ia ona Kahu. . Ika Poakahi, ioe ka Poakolu ii)o nei, oa ! ku, a ua hei ia ke akule ka ia ku mau ia ma ke awa polinahe o Hanamauiu, e ole keia ia oJa ka makapehu ia o Lihue me Wailuanei. Ua haaleie mai ka ia maiihini neoweo ma kapakai o Kauai nei«ao ka vmvm i KaaEa wale no ia e lawaia ia nei. Elole o J«nnie e ku mai i ka auina la Poakoiu ma Nawiliwili nei, lohelohe ia na wahi mea hou piiikia o Lihue nei i ka moku ole i keia mau la. Pakaalana. Nawiliwili, Kauai, Sept. 20,1873. E na makamaka Hawaii Alofia eukou:—. He manao koli ia oukou. Ua hiki tsai na manaw e hoao ai ia kakou. Ē hookanaka kakou!

Aka, e ninau paha kekahi, " Pehea e hookanaka ai ? Pehea kakou e haoa ai i boto kahana; i kupaa na pono o Hawaii nei; i ole e lilo aku na kiiieana a loikoa i hiipoi ai; i ole kakou e boka ma ko kakou mao hana ?"

Ea, i ka wa i pil4bi«h"«ika p©e isetaeta, he Kaiula ma kekahi aoao, a o ko Aigupita poe kaua ikaika ma kekabi aoao, a i ka maaao o lakou ua make, a e pioana lakou i ko Aigupita, kahea aku kkou ia Mose, a kabea oia i ke Akua, a ua hoopakele Oia ia iekoo me ka hoola nui loa.

Pela no e kahea aku aileakou i keia wa ;

aole he k'uli ko ke Akua pepeiao. £a e hooki ai kakou, a e noi ikaika aku i ka Haku, lesu Kristo, a nana no e hoopakele mai ia kakou. i Mai makau ena hoahanau iloko o lesu. O Kristo no ko kakou Alii. Oia ko kakoa hoola. Aole e ae kt'Akua e hana maikai a kakou i hana ai me ka hilinai ia io. E hoouka, a e hoouka hou, n Nana no e haawi mai ka lanakila kamahao ioa iloko Ona. I.ANAKILA KE AHA ? Lanakila ka pono o lem ma Heewaii nei. ina lilo'aku kakou i mau kauwa nona ; ina e hoolaa kakou ia kakou iho a me ko kakou waiwai nooa ; ioa e hooaani aku kakou i ke Akua ma ko kakou mau hana a pau, a m$ ko «akoumau noonooapau, Nana noehoopomaikai nani loa iloke Ona. Na'il no me ke aloha, S. N. EME&3ON.

Kahi Hoonanea oka Lkholeho Aole i kupono ka Ema Kuea ī wabi hoonioea no ka iehaiehu, a he wahi boi e pobi ai tta poe puhi obc no ko ka Jebusehu m&u hoowaleAĪA, e likemeka mea maa maa i keia nau la hope. No ka mea, o ha EmaKa*a, ua uuku kooa tvahi kahua oo ka holoholo ana, a 0 kona kulana ua kupono ole ia no ke ba--111 maikai .aoa o na ohe, oiai, he haahaa,;a he kinikim wale na mea alai i ka poha pono ana o ka leo, O ieahi kupono loa 1 wafū ioonanea no ka lehulehu, oia no ke Kihapai a ka Hui Mahiai ma ke poo o ke alanui £ma. No ke Aupuni hjt,ia wahi, he wahi akea ka> pono no ka hoioholo ana, aole nae i malama pono la i keia wa, he kakaikahi aa laau raalumaiu ame na mea kana. He uuku loa ka iilo ke haoa ia i wahi noka pee hookaaiohe, a malia paha i mau wahi kupoao no ha hulahola ana ke makemoke ae kahi poe pela. Ua lawa anei ko ka lehulehu ana e hooko aku 1 keia iaea ?

Ua hala ia Makuahine o ka fono, —SSa ka hom 5 0 kekakahiaka Poaha Oct 3, i haalele mai ai ia makuahine o ka pono i na poai 0 keia ola ana; Mts. Kalote F. EalHiio, wahioe a Ker. M. D„ i ke 68 o na makahiki o koaa o(a ana. Ua holo mai o Mra. Hald«in ne kana kane pu, a me kahi mau m»ioaari e ae o ka M Papa o ka Ahahui Misionari o Amenka Huipoia f ko I na aina e," mai Na Bedsfoda «aai, i ka la 28 o Dekemaba, 1830, maluoa okamoka Nu E*dem, a ua k« i Honokiiu iMeo o 'Apeola o kahi makahiki mai. M* Waknea, Hawaii kahi i noka ai mai ka 1831 a hiki'i ka 1836; mailaik i hoonee ia mai ai i Lama ia wahi i hooewe bihi ai kem noho ana me kaaa kaae 00 ea maltthiki he, nui, ā hiki i ka makakiki 1868, o ia ka wa i, H)oe mai ai laua me kana kaoe i Hooolulu j ntf> a hiki i kooa make ana. lloko o ka mak&hiki 1858 a me ka 1867, ea holo aku en 1 Amēnka, no ka hooiana apa 1 kaoa kino maimai. lloko o keia manawa ona i bolo ai, a iloko hoi o na wa o ka hoio aaa mala* na o ka moku, aa kakau iho U om i kekahi buke i kapaia " Na Olelo Hoopaam«kai, w gaa ka olelo Hawaii, no ka wahewehe aaa i kekahi mau pauku o ka Baibata. Ha ai haia bake ao ka naau polo|i t a ka hoopo&aikai , hoi no ka uhaae iiawa)iwt>ii. O kaaa haia * aaa aka U, ua hooaaU i* mai ta kakoa i ka» kaEi o na OAkuahine kahiko o Im peno. O ka aui o koaa mau OMlmhiki o ka »h»ho ana ma Hawaii, he 48 no la a keu aku, <• Pomaikai ka poe make ke make iloko o le'u."

oa, oaa ka raal«s» aaa i m IMih 4." paa ia iasteko 0 la pa, aoie i f*j»J„ ' aole hoi h© Ikpaioa ia iks wai. iu&p&iei alaila, e piii ao h* lni«s. - - ino i nt holoholona. Ua Maihi m ke Kim. —Ma ka po S»faasi aku* nei ua ili kahi moka Bob Roy ma Kftaiawai, Waiaiae, a maihi ia ke kila a henao no boi ka hoeuli. Ma ka hooikaika nai ana o na kanaka \ hiki malaiia, aa heeao i» aaoku a hoi raai ana ma keawa 0 Honelaia, me ka hoeaii eepa, kaieoa ai mahope. r-

Ka oko ino hoij.—l keia mau la ioaaaena o na iiio, he uku ano hou ka i ikeia ma* waena o lakou, he uku i like pu oie ka nananana iiilii a me ke kuukuu paha, aka, he lahilahi papapa na« ke kino, a uwauwa no hoi ka iii. He oolea ioa kona niho ike aki ana, a he pipili no hoi i ka ili o na ilio, he mau wawae amnamaoa kona eono. O keīa ano uku, he ino loa ke pib paa i ka Uk), a i kahi wa e pili no a nanahu ooiea ibe kanaka. ina e komo keia aku ma ka pepeiao o ka iiio, e make no ka ilio. Oka laaa e haaiele awi ai keia uku i na ilio, oka aila 0 keia ia ano, aila kohola, aiia honaa paha, a me na ano aila eae i ioaa. Aka oka aiia kohoia sa pama ka maikai ioa. Ē hamo puni ika ilio me ba aik, a e hamo mau no hoi, a hiki i ka haaiele ioa ajoa laai ooa uku, * ika hoa ia k& ake e hamo aku no i kp iī«.

Na Pouwai Elca.—Ma m po o ka ia 25 iho nei, ma Kaalaa, kahi nobo » ka Mea Hanohano, Alapaki Kauka, ira hoobota oa pnuwai eloa i hookahi paaa ana e ka Eev. C. S. DamoQ, o Ahina Pake i»e Miss Luisa &e--awekoloa oo Honoluiu neī, —Ua haawi ae ka Le4e Mis. Alapaki, he wahi paina hoohan»hano no ko laoa mare ana ma kooa hoihe. Ua hoohanohanoia no hoi ka marema ka bt> ki pu ma mai o kekahi mau keonimaoa m« na Lede o keia Kolanakauhaie, no lakou na makana maikai i haawi wale aku ina mea mare. Ma ka Poalima ae hoi, m haawi a« na makua o ke kaikamahine na uka o Nuuaau, he wahi paina nioha no ka hoomanao &na i ka hoa mua o ko laua puhaka ,oiai oia e kaawale aku »na mai ka poli puaiehaoa aka o ka makua, ua ai hoi ua ko'u ka puu i ka aiea ono ake kuke. Ua aaai no,—E mahaioa ka mare no na mea apaa. E maiama hoi t ke kanla gola Hemoiele o ka mare. • Ha&lilio Opio. Ka Wahine-hapa-u.—E hoike ana kekahi nupepa Princetown, na kekahi mea i inanao wale ia he wahine hapa-ia, i ikeia ma •

ke kahakai o Brewster, i ka Poaha, ia 16 o iufai iho nei. He wahine ka mea nana'i ike o Mfb. Young ka moa a me kahi mau kamaiii e ae. Oke poo oua mea ia i manao ia he wahine-hapa-ia, ua like pu no me ko ke keiki uuku, a o kona kino a pau he ano i-a. Ikawa i ike mua w ai, ua makau ioa ka wahine, aka, aole i makau ha kaaiaiii, oa heie aku lakou a kokoke, me ka manao aeaua inake paha, a i ole e oia ana no paha ua mea kino hnpa-ia la. Ua %oo aku lakou i ke ooe i kona inau maka. a ma ia »a i uwe ae ai oia me he keiki la, a hoomaka ako ta e kakaa a b>ki i ka hauieanailokoo ka wai, a hoio aku ia i ke kai me ke ea no hae o ke poo iluna o ke kaj, a au aku e iike me ka au a.ia ake keiki. Oka mea i haolwo m, pehea la i hiki mai ai keia kino pahaohao iiu> oa o ka aina ? Ua manao wale ia~ oa hmeia oaaiekekai i ka wa kai ptba, a i fca emi ana o ke kai ua ili iho ibi» o k> ama, a ea manaoia no hei aa pii mai no mamuii o ko* na- makemake iho. -

Na Ohana Watson.—Ke hoomaeao paba ko makou poe no kem ob«oa. No ka ta«*a, i kahi wa i haia ako nei, a* kolaha «kea ae ka in<w o keia ohaaa, bo k«kabi kuee i ala roai mawaeoa o piU aoa i I» kipa aoa o ke kaikuoane i ke kaoe a ln> kaikuabine i manao oui ai e raare, o«i laoa e hoao ana e omhuka i ka po, & hok> mai i Hoooiulu nei e mare ia'i'. OahoolnMi» iiai o aa meo aloha ma ko laua hoohu* ia asa e mai». Ho manawa i hala ae iho « keia koa dhana ana, aa hopoia iiw (a o OnM Watsoa ao ka aihee i ke ko paa, aa keia hopuia aoa, ua ka hoike ka aiakw kaae o J. Watson raa ka aoao oke keiki, eaa ka hoole aea aoio »aihoe Imhi kMki. Ne ka ikaika o na oieio hoike ma kaaoao o ke aopanī, nohkila ua|»līka hoike mUm i b makuakane. Ma kela Poaono aku aei,Sept. 97, kiwe ia ae «a raakt»kane k imua « ka i Aha Hoomala e ninanmauia «i, a ua waiho ;ia koaa hihia a hiki ieioa o ka kau Jare, e i aoho ana ma keia Ma w hk, aa | koi aka ua J. Watsoa aei me ke kahi kaUei ana i Kooku, a hiki i Luakahn, ike kun i na kaoaka » ku hoike, ma ka aoao oke au> puni 110 ka hihk aihue ko, e iho raai %aa i Nokila, ua lele aaea aku la ke keiki e pepehi i kakahi kaeaka. aU, aole on ilanakik aalaaa o ua kaaaka la» n» ia m*m ua leie aku ka makoakan« T e kokua ika keiki ma ka pepehi ana i ke leanaka, aka,o»kokua mai la ka iua o na kaaaka,» paa iko la ua Watson makua nei i ka kapuia. pe iho o ka uwao ia ana, ua hoi aku na Wa> tson i Kooiau me ka ete o kekaki e b«a, a iho mak ia na kaaaka a hoopii. Ma ka kahiaka Poaloa o keia pale iho nai, i hw ia ae ai Watson U inqt oka Aha Hoaaalu, a ua hoapaiia iaaa m ka feMha, heS96eo ka mnlūwikian», a ka.lL keiki. He knmu kupoa*e awaao^ak&laaa manao aua e kael» i kak oma aakeanohoomaahak hoike kue ana i ka Watse* aitaift,«*pM» hot* hoopai ia a oiaku keka&a l&ia ft k* ■ la mau aoopai «no mama.