Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 10, 20 August 1873 — KA OLALI O KE KAI! KA HOEULI 'ULAULA, A O KA WAHINE PAILAKA! [ARTICLE]
KA OLALI O KE KAI! KA HOEULI 'ULAULA, A O KA WAHINE PAILAKA!
[O ka mooielo kaao a makou e hoopaka aku nei, ua unuhiia inai no ia mai ka inea i kakauia e £oger Starbubk; a o kekahi no hoi o na moolelo hoo loa i hoopukaia i keia makahiki. E ikeia no keia mooielo kaao maloko o ka napepa kaao oNu loka, i kapa ia " Ko Aknui & Kamika No loka, Puka■Pule(Street and Smith's New York Weekly) a roa ka Hela 9, Buke 28 o aa nupepa la, o ka ia 8 iho oei o ianuan o keia makahiki e ike mua ia aikona hoomaka ana. Ke waiho aku nei makou \ keia moolelo kaao hsu i mea hoonanea oa ko makou poe heluhelu, ano ko oukou pomaikai ake haiuhelu wale no ke kumu nui o ko makou hoo- j I ikaika ana e unuhi, a e haawi aku i* mau < mea ono hou no ko kakou papakaukau, i la-: wa hoohiaiaai ana iho aka maka, a i me na hoonaele ana ae hoi a ka manao, 6iai oukou e hoonaluea ia ana e na maoao poluiuhi, a i ole, e hooluoiu ana i na maluhiiahi -, o ke kino, iioko oko oukou mau h<9ai|k)o-
I maha o ka la, a me na po walea o ka maka-! ! lii. Aole makou e unea aoa no ka luhi i kakau, a aole hoi e utba ; ina ua apo i pono ia mai ko kakou mea boonasea hoa e ; ko mākou poe heluhelu, aiaila, ua uku nuiia | mai ia ko makon msSr l&hi a me na hqgjkai ika ana. j He wahi olelo iki no hoi ka makou Ika poe i Jike ole na manao ma keia | ua liio keia he i ko iakoa loam : iunaikehala, alaila, ma&nei no hoi ae, mai ■ heluhelu hou aku maloio nei •] MOUUNA l'.
Mawuia o ka u<ucv. : ; inoku kalepa oani Mm&oh, fe feoi<|> i anaTā i na Mokupuni Laau-aia, aka, loaa j koke īho la ia i ka pohu hikiwawe maioko o i Da mile he tausanī e hiki aku ai i kahi ana | i maaao ai e ku. lJa uluhua iho Ja kahi poe oluoa o fca ma* ikano ka pohu,—a ona kahiko hoi, ua 1 ano inoino iho ia ko lakou inau naaaiaa aku. i no keia.pohu hikiwawe aha. ! Ua kauiia na heieheiena kaumaha iiuoa o Ina maka o ke kapena, a me' kona malama* j moku, i ka wa i ike ai iakou I ka haule hij kiwawe ana o ka barometa ana ' Aole i emo, ikeia aku ia ke kupikipikio I ana mai oke kai ma na wahi oka | moana akea, me ka iaiaa koakea loihi okd I wai me he !q e hailaana, a e kiola ana ina ! koiamu huna kai i na ao ouii, a o keia iho ia na hiona i ikeia ai, ua hoomaka mai Ia k« j ino e hele uiuulu ma ia aoao oka moana. : j " Makaukau na kauia huki! E pu-a īna j roiala me na pea heke luaa !*' i kahea ae aii ika maiamamokp mua, he kanaka opiopio j oani o iwakalua kumamalima makahiki. •; Ua hooko koke ia mai ia kana kauoha, a
j o ka oiaio hoi, aoie loa o Hale Beresetona i hoopuka i kana kauoha me ke kupono ole. He kanaka luiua akamai om, a i ke kai waie no oia mai kooa wa [ o kekahi hoi o na kanaka i han&oia m&i e | ola maluna ona waoahiu o lea moana. O | jna poe i hplo malalo ona, e mahalo mau j | lakou iaia, aka, « like me ka ume aoa o ka | hao maganeta i na metiria metate, pela no ka ume ia ana o ka manao o na be nui e pipUi aka iaia. He oluola, loa ole oia, aka hoi, h* koa e he iiona lamaia-maoawa hook&hi, toaak&na* ka opio ia, o kekahi no ia o na kanakai i h». nauia mai he mea i paukk ia e mm 'm pau. laia e hele aku oei iwaeaakoau oka 1 moku, iuiu ae la ia i koon laadko uiiali mfti i ka luhe aaa iho malumi o na nooono-ala, a nana ae la iiaaa, i kahi a na kanaka e pu-a ana ina pea,—a oua poe kaōaka la hoi, aa hoopihaūi lak&u e aa sta» nao paulele, o keia a me keia am &k» fct» aaka opio e «lelo mai ai e Imaa, he poao «akoo ia.—no ka mea, aobe kuwka kupo»o i oi ae mamua o Hak Bereaetona ma Im hoohoa aoa i*ka ino nui e like ne ktk, i kapu apoMiaaoaModapeai«iak a , me aa pea heke laaa, kaualm ae ia ua aafe« I mamoku opio nei e Hia na pea heke waeua ! ma ke kia mua a rae ke kia hope, a me hoo- ! kahi pea o ke kia waena. Aia no ka makani i ka iuiu, aoiie i lihi < kokoke mai, nolaila, oa lawa ka maaawa no : ka hana aoa i keia mau mea me ke kupo&o. Ninau ae la ke kapena. «• Pehm la, he inanawa anoi ko kakou e hiki ai ke hooemi iho i na kia ku'i oluna loa ?" " Aol,\" " Heaha la lioi.—e pii no,—e hoao no paha au •" wahi a kekaki. Mamuli o keia «l«to, ua haawiia i« la na
kanoha e pii e hooemi iho ina ka'i ohiaa . ioa. Pinana ae bi oa luina iioea. a liikou e aneane aoa e hooeiailho i na kia, aia t*oi, o ke kaakea, ame na aieale aaa © I» . * |kai, aole no ia i hapaha mile ka mamao aku mai ka moko ma ka aoao makani. Kahea ae la la kapena. ,l iiaio noko : " Ae, ae, hoi mai ilaio—e na kanHka hantdi!" i kahea ao ai o Berenetoaa.
Nolaila, ua ia aka la pa i-s e levsralewa ana. iwaemkonu 0 ka rigiai o fee fc&l ohina i©« ; a i ka Mki/axa e aa i" ka ooeki o fea moka, ia wa no i pa ieai ai ka ikaika piha o ka maleani ma!aua o J.*a aaoka. , Heaiia la ka ulia e ikeia i keia wa \m - rto e kan ana na kanafe|ilana ona kta ? .No ka mea. he owa ana, he xte4 paapaaiaa ana, ua haki pu mai b ke olana loa o ke kia, me koaa jusitt mea a paii ■ e pili aoa, a lewalewa iioko3rke kai rt»a k» aoao bema o ka moku. Ua huli aoBo ibō la ka moka. a koi&o pa aku la iloko o ka pohina aakea o na hWilai e iele ana, a hoīo ako ia ka maku r»e ka Mi, a e u-i ana hoī kona mau kaoia a pau,-—e . : . Inu ana, a e kawaiia ana hoi, ©e he iaea la
s wawahi liilii ia aoa oia e keka&i koi4ipī. lioko o ka manoanoa a me ka maumaoa o ka lele ana o na ao ehu . kai, aoie.be w&hi " raea a ikeia aku o ke kai ma ka aoao loln o la moku, oia. paapa kuakea vrak> la »0. Ms. ka aoao makani hoi, ua like jm me he papaa kepaa la e paknikai ino ia ana e ka maka- - ni. A o b©ia hoi oka hu ana. a raeka «wo ana, he mau mea weliweii ia, oiai, aia oa ae he maa leo kani haaahaoe tokHt» me he ipu hokiokio ia, a i oie ia, o kekahi mea kino paha nana e maheleheie ana ike e-fe. . . ■ ' Ma ia. wa. no hoi, o kela kia i haki p« ai, he leo anokaumaha no e hookui hanlola mau ana i ka aoao o ka eooko. . " E oki aku i kek ia iimki!" i pukaae ai ka leo kohu o-le o J3erenetofia. Ua olelo aku oei makoo, aole loa na kaharpoku e kniho i ka hooko ana i kekaaoha a ka malamamoku. • I keia wa la, o ka hooko aoa i be kauoha, ,9 «kahia roai ao ia. js»e kekalii potsō at|i; ■ wiūH M* ««o mrua -graiagaamoka-Tgi— imua me ke koi i ka iima, ma ia wa no i poka ae ai na haaolelo maiioko aku ona. Hoopaa iho la iaia iho i ke kmwaeua o ka moka, me kekahi maa kaula ioihi e kopoao ai ke hookaukuuia kona kiqo ma ka aoao o ka moku, aole i emo, ua hiki afartr &i fea i-a, a kaa wikiwiki iho ia me kona kei-iipi. Elua mau kahomoku i akali aka tala, & pela j moku ai a kaawale ka i-a mai ka moku aku. " ; ikawa i lewa aku ai ka i-a ro*i ka oioko aku, ua pii koke ae ia na inina i kokuaai ia Berenetana iluna oka moku. A i°ka anehe ana mai o Qa malamamoku opio nei e ukaii mai mahope o iaua, ia wa no i moku ai ke kaula e paa aj«%ona kiuo i ke kiawaena, ma ka haole nna iho o kahi oi oke koi a ke> * kahi iuiaa maluna o ua kauk ht. Me ka leo eehia i kahea ae ai ua kahu-> moku la, a kikoo aku Sa ken& Uma e i ka makmwmoku opio. aka. n» fa»b» nawa kopono. Me ka puliki ana i ka a mo ka a«ē oalowaie hoi iloko o ka ehekai i laieeamh
ia aku ai oa isaht(Bamolru aet a imlowale aku la iloko o ke ehakai o lia ino, ame» aiepoipu. i Ku nana wale ako la no lee kapwaa aw fca eehia, nve k* ane hiki ole • hoopuka ae i ; hōokahi hoaoiek), Boktße% — {ImiaiAMkha waapaeoh flofco okakai iao e Kkeme ia. ; .Ma i hek» ulauiu aku ai ka nwī» itok»« k» a he maaawa «i», «a hepe ae la kekahi mau miie aai mai kahimi i leaa ai ka poioo uUa wale. I MOKUNA 11. Ka AIKa BUMV4U « Aina O!" i hoeho ae ai Mld t * inHak», e kuhikuhi ana ka UmMmm. Ae, he aisa ao—hp w»hi eeku. me oa kiokio pa# |nlM)ni« ||M«!BA b»i kiKHi alo. - Ua kokua «Kikakai « kalewa iWi wa!° wahi aks kap»». 0 tat oiaio Baa,*efce mK *ah « $»• ; keie a*a k* aefeul fe Āl» mpK — pohak» aanwa pono ani • h» jfca, aaeto « hiki i ka noka ke fefe pauki w» imm oka aahani» aole hoi b« hwAnli ae. 1 keia wa me he ew* la, ekelu nonib ka aaaaao aku o ka air», aka. a» fca pakfria kuua ole, aofe no e haia ka h*patea hw* a e ka&umu auan«i ha ih« eha aalai i I»Oiai aa laea a pau e kak» am we mIMK i*holea« pih«iho«, ao l»haMa»a Mi%a miaate «ekweU. leha aka kki Imm k ka aeao nakani> a heoho hikadb aaVsaeJka haMll, oiai oīa a MMi ak? wm I pooaha akea i ka la&i, &» he n«a k* inu mai ana, aofe « emo a'malia ae h»* eeOwi ine. Ua aae akakuu kole» io «mM la ka MA* | h«> em, aka wo, eia mae iokamakaai. (āmijpiQ "