Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 9, 13 ʻAukake 1873 — No na Kao Anagora. [ARTICLE]

No na Kao Anagora.

Ma kokakmi man Mokupum nei, he raau aioa akea Waiho fva!e kekahi > kuponoole ke Ihmiulu ia no na mea e ae. no keiahi inaa kenelume hiki mat ana. niamoa o k$ hooiiio urta i eioa no na kao. Ma oa aoao o na enauna nui o Hawaii, he aa pele wale no kahapa nui. a aoje hoi e kupono ia māu wah<; kula hanai no na hipa a me na bipi, aka, o ntr kao, ua ola maikai lakou a mumona ma ia mau Withi nui ole o ku weuweu. Ma na niaii&wa i liaia ae nei, o ka ili kao wale 110 ka waiwai nui i manaoia no ka oihana hanni kao, a he rnau lauaani ili kao ka kakou e hoouna ae i na aina e, i kela a me keia niakahiki. Aka, %neane no e kokoke mai ka manawa e ike'ai kakou i ka hoomahuahua ia ae o keiu oihana inikiala, ma ke ano oi ae, a e hiki ai hoi ia kakou ke paulele, o kekahi ia o na oihana hooiiolo tnua iwaena okahou. flokoo ko kamailio ana no keia mea. aole no pī|i i na kao maoii e holoholo nei i Wa , na na kuahiwi o kakou ; aka, e hoohoihoi ana makotf no ke kn ana a jj U , „3 |, ao maoli a me na k ao Kaaimia i na aina e, e laweia ma: 1 mBu hao | toopulapula o ia ano iwaen-,, 0 kakou. Ma keia ku hop e Bna mai o ka mokuahi i loaa mai ai palapala mai a_MeMr%. Thos. BotierfieJd & Keik», o Haliseteva, Moneterei Co . Kaliponia, a ■ r maloko o ua palapala nei c hoike ana, e j manao ana laua e mai e makaikai w keia mau «o ke kupono e W we mai ia 0 | auß oMikkao j oa# 4 hoouna pololei ia raa* kahi inai o ua mau kao la. O ua mau kao Anagora kaulana puoi nei, no lakoji na hulu ano siiika, i haoaia ai na lole Mohair, tie mau kamaaioa iakou no Capacodia i Asia Uuku Waena. < 0 kona hu|u, he 10100 hinulunu kohu «i--iika, a aeae palupahi. a he aiai hoi. E maewa iho ana ua mau hulu nei ilalo me ka mimilo nuni, a e pa inau ana 1 ka lepo ;—niai ka umi a hiki i ka umi kumainalua iniliM ka ioihi ; e mai ka eha paona a hiki 1 kn eiwa paona hulu no ke kao hookahi. Ma k:i inakalii loa o ua inilo, 1 maopopo ai ke ano 01 loa b k j maikai o ke koko, a me ka makalii u ka hulu. Ua hoike uiai o MeB»rß. Butterfield ia makou ; ua-loaa mai no n» oki ana eono 1 kana mau hulu kao, nni ke 40 kenela a liiki 1 ke # 1.50 w> ka paona liookahi, oiai, he ekolu hapaha wale 110 nae o ka huiu maemae loa. O ka mea kupanaha 1 keia kao, ina e hanaua ma na aina mauu haahaa aole ane maikai loa ka iiulu, a!ia, 1 na e hanai 1.1 ma ha «ahi kiekie, a rna na kuahiwi, kahi maloo a nui ole o na weuweu e oi ac no ka inaikai o ka huiu. Ua kakau aku o Mr. Conolly, kekahi kanaka i noho ma ka Hikina no kahi 1 ka Ahahui Asia o Ladana, no na mea e pih ana - i ua meu bo Anagora nei, penei. " Mahope ilio o ka hala aua o ka makahiki hookahi o ua mau kao oei, ua ako ia na hulu,'e loaB ana he eha paona mai na kao wahuie m«i. a mai ka ewaln a i ; ka eiwa paona mai ke kao kane mai. O na hulu o na kao wahine k-i 01 aku o ka inaikai, ua hoohui kau py ta nae lakou me ko na hulu kao e ae rtta na wahi makeie. O na kihei nam loa, a me na lole nahenahe e ae i hanaia me ka uoeau ioa noloko mai o keia hulu, aole e hiki i na poe hana lole o Leikeseta ke hai i kahi i hoomaka mai ai o ka hana ana, ine ka palena hope. Ua nani loa kekahi o keia mau lole, a makamaka h.Ol ko lekou mau wai hooluu, (ua 01 aku ka paa a me ka m«u o feia mau hulu inamua o ke stlika) a na na poe alii Tureke e aahu nei keia <nau lole, a i ka wa e hoouna ia ai ma na wahi e ae, ua pii moloa ke kumukum m« na makete o Europa.*' Eia ka Col. R. H. Scoti o FHranpota, Kenetake i hoike <i.ai aillo ua inau kao la, oiai, ua loaa iaia he kanawalu mau kao o keia ano :— " Aole he inai mawaena o kekahi o lakou. Ua ai uui lakou i na limu. na laau haahaa, a me na laau kaiakala, ina e loaa nui ana ia mau mea la lakop. Ua ike au he kaawale loa lakou ina mai-he ano wahawaha hoi iakou 1 ka ua, iie inea mau e huli ana lakou 1 wahi e malu ai i ka wa 08, a pela hoi i kapo, me ka malama ole ia e ke kahu. Ffe kao hanau nui—o na hapa kao wahine Anagora ka oi aku mamua o na kao Anagora maoli, inahope iho o ka hanau ana i na keiki kao ekolu* Mahope ih<> o ka hanauna 'eha inBĪ ke kao wahine maoli mai a ine ke kao Anagora maemae, elike 110 ka maikai o k» hulu me ko ke kao Anagora maoli. He oi iku ko lakou nei waiwai inamua o ka hipa,a o ke kaumaha o ka hulu, mai ka eha a hiki i ka 8 paona. Peneia hoik«' ana ;i kekahi keo-

nimana e ae— u Ua liele kinoaka kekahif 0 makou e makaikai. a nana pono i na ohana kao ma Amerika Huipuia nei, a.ua ike i ke kino a me ka hulu pa, a i ka 1 hoohalike ana ia iakou me kekahi o na • hulu maikai loa 1 ike ta e makou ma ka Hikina, a meae luHu maikai k>a hoi i i hoouna ia mai, ua maopopo iea ma ka ] nana ana ua like loa. a e hiki hoi ia ka-i kou ke hoomau aku i ka hooulu «na i keia huiu kumukuai nui me ka pomaikai j ma ko kakou ama, ma kahi e oia maikai j nei na hipa, o ka 01 ae nae ma na wahi I kiekie 1 01 ae ke anu, malaiia 1 01 airu ai; ka ikaika o keola o ke liao, a. me k?a nui a me ka oi aku o ka maikaio na hv.lu ma-; mua ona kao-Anagora o kona a : ina po- , noi iho. Oua hulu 1 l'oaa 1.1 k« kou, a i hooulu' ia ma ko kakou nei airia, ua oi! aku la nka makain,\.ke ano srltka hoi a me.ka nui, inamua o na mea 1 J,iooili ia mai j a mai ke kumu euai hoi o na kao." | Ua waiho rr lB i ke komite oka ahahui I » 4«ienka Huipumī ka lakou ho» | ike ito k e ia niea hookahi penei:—" Ua | 01 *»\u ko lakou 10 mainua o ka io hipa, ka palupaiu. ka nno a pela aku. £ hiki 1 keia mau kao ke pale aku 1 na ilio; a o ka hanauna eha o keia kao mailoko mai o na hoohai ana me ke kao maoli, ua ane like n<vka hulu ine ko ke kao ; Anagoramaoh. a pela aku.*' Ua hoohui pinepine ia ke» mau kao me na pua hipa ' i mea nan:» e hoomalu ia lakou~-e hakāka no lako»» me na ilio. ka ilio hae, na ilio lakala, e kipaku la hoi nu enemi o na hipa a iakou aku. I Uft Wia ko makou inanao. o ka hanai ia aaa, o. keia mau kao-hii'u—kumukuai niu.iaa kekahi mau wahi o ko kakou mau mokupuHi, e lilo auanei ia he oihami e hoohana nui la ma keia hope aku, a o -kekahi lala hoopomaikai 1101 1 ko kakou oihana mahiai. Ao ka lawe nui ana mai i keia mau kao 1 o kakou nei r he mea no ia e hoopomaikai mai ai 1 ka iahui. a he pono e hooikaika nui ia e ke Aupuni, ma ke kn ana aku 1 na kao o keia ano iwaho. O keia ano hou oka lianai holoholona ana ma o kakou »ei, aole la he mea e hoopilikia ai 1 kekahi <> ita oihana mikiala e ae, 1 ka hauni lnpa, » me 'ke a»a._ | Ma ke Kuokoa o ka Poaono 1 haiu aku ; nei, e palolo mai ana oia i keia pepa no | na oihana a na Knhiua maiaia o ke Ku- ' mukanawai. Aka, ua iioike iihii oia r ui : pololei ka makou hoike ana ; aia 110 maiuna o na Kuluiia ka hihia. ke hiaa ka hihia o ke Aupuui maka lakou hooponopono ann ; aole lou e hiki ke hooili ia ka , hewa inalunn o kn MOl, ua kapu loa Oia, : Ma ka hana nna 1 kekahi Kuikaln ; na ke Kuhina o ko na Ama e ui liana, ina j ke kamailio ana me na aupum e ma ia mea. A ina e hooholo la, alaila, he ae, a he hoole wale ana no ka ka Moi, e like :me kona ike lie pono. O keia iho ia ke r ; ano-oka hana ana 1 na Knikahi mawaena : e na lahui, he MOl a he Kumukanawai ko lakou. Oia nae paha, ua loao iho nei : kahi ano hana nuhou ia oe e Kuokoa ? E hoike aku no makou 1 komakou poe heluhelu i na mea a pau e lohe ia mai no ; ke Kuikahi e inanaoia nei me Amerika : , Huipuia, ma ka manawa e liiki koke mni : ai ka pane. Ma ka mokumahu 1 holo aku ai mai nei aku 1 ka puie mua 0 lune,! ua iioouna aku k<> kakou Kuhina o ko na I Ainae i kekahi palapaia, e niiiaa akuana ī 1 ke Kuhina o ko na Aina e o Amerika i ' Huipuiu, ina he mukemake ko la aupuni | e kukakuka pu me keia aupuni 110 ka ha- i ; na ana 1 kekain Kuikahi Panailike, me ka hoolimalima, a 1 ole, me ka hoolilo aku i ike awa o Puuloa. E pono kakou e hoo- : manao ae, o na aupuni, aole no ia i like me ne mau kauaka la, a, aole no hoi e ; '! liooholo hikiwawe ia, ūia wale no a ma-1 . hope 1110 o ke kukakuka lea ia ana. Malia j paha e loaa mai no ka pane o ka kakou | ninau, ma ka mokuahi o ka la mua o Se-1 patemaba. Alaila. e hoike koke aku 00 makou 1 ko makou poe heluhelu ina ka! wa e loaa koke mai ail 1 He pake hana Ua loaa mai keka- ! hi leta 1 ka Ilamuku Parke, mai ka Makai■; nui Wiicox mai o Kauai, e hoike ana, tna | ka po Poaono, lulai 26, ma Kalihikai, ua i hoalaia mai la kekahi mau kanaka eiua no j ka lohe ana i kekahi mea nakeke iloko 0 ko! laua hale. Ala ae la laua e hopu ike lai. i naka, a 1 ka wa eaumeume ana lakou ekolu ! ua moku iho la ua inau kanaka nei i ka pa | hi ma ka lima 0 ka aihue, a holo aku la ia. ■ Ua kiia o Dr. Sm»th, me ka olelo mai e ola j ana no na kanaka, aka nae, ua nui ioa ko ! laua wahi i moku, ua moku kekahi ma ke : ; umauma, nma ka lima ko kekahi. Ma ka ! : wanaao 0 ka la pule. ua hoio aku 9 Mr. Wilcox i ka mahiko o Hanalei, a ike oia i kekahi pake o Ahnee ka inoa e holoi ana i ka paumaele 0 konn lole ike koko. 1 kona ike ana mai ua holo aku oia i ka mauna. Ua haawiia he $25 makaua ke loaa oia. , —Ma kekalii leta i loaa hope mai nei ia raa- j kou, e hoike ana, ua loaa ua pake la ia JaKn j Hobbe, i ka la Sabati iho nei 1 hala, Augate! 3, mauka koke iho no oka hale wiliko ma | Haaalei, a ua hoopaaia ua pake la ma ka j halepaahao ma Hanalei, no ke kakali ana i {- ka wa e hookoiokole ai. (Ja oleloia e hoopaneeia ka hookoiokolo ana a hiki i ka la 20 0 keia malama