Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 8, 6 August 1873 — No Makawao Maui Hikina. [ARTICLE]

No Makawao Maui Hikina.

i KA L. H. o fU Hawau Pokoi HoohewaJtewapahaoe,oiaiokaakahi<paha keia o koa ike ana ike aao oka iima o ka mea aona keia maoae» a o ka inoa oo hoi keia o be paiia ana ma na aōao okeia mea he'napepa. Aole oo ka makemake e haka maaao, aole hoi no ka eoakemake e hoopaapaa, a aole hoi no ka maa i ke kakau ana no oa oupepa, ke kamu oko'u »oi ana aku i ko« {<lkomaikai e hookomo sho ma na kolamu o 'ka kakoa Hawaii Pohoi i keia wahi mānao ' pokole, aka v noko'a aloha ia kakou Hawaii, I a no ka xaakee hoi i ka pono a me ka poio- | iei. Ke lana nei ko'u nianao e "hooliio au i | kekahi o ko'u maaawa ma keia mau laaku i ke kakaa aaa, a pāi ma na nopepa i keia kuma» oiai ua oi aka ka hohonu e koa noonoo ana, mamua o ko'u wahi punia papau. Axrfe no i ioihi ioa na ia o ko'u noho ana pa ua aina kauiana aei o kakou, o ka " Ua Ukiakin,'' aka, iloko nae o ua mau ia pokole nei, ua ike ko'a maa maka, na pepeiao aa lohe, a ua maa oo hoi i keano o ka noho'na, a rae na mea i hana ia ma keia apaha. O ka hapa nai o na kanaka maanei, ua ioaa ka iakou hana ma na Witi-bo, he 15 a 20 k£ nui o na makahiki o ka noho ana o kekahi poe ma kekahi raau Wiii-ko, ma Kalaanui ka nui o "68ia aao; mai ka $10.00 a hiki ; i ka §5.00 ke emi ioa o ka aka m&hina, ! ka haku hana ka hale noho, ka ai a me ka ia, ame na pilikia e ae. He poe maikai o na heleheleim. nunui, a kakaikahi ka loaa o ka mai la iakou, a ua makaakaa no hoi na haku i ka imi ana i wahi e pau ai ia mai. Ua nui ka mahaio o na paahana i na haku ma ke ano oka noho'na ame na hana. O ko'u manao maoii, no Jka ioihi loa o ka noho ana o kekahi poe ma keia mau wahi, uaane komo ke aioha mawaena o ka haka a me kana kauwa. | O kekahi hoi, aole a iakou mau ha- | na o keia ano, a he pomaikai waie no ka ioaa

naai o kahi hana mai na kanaka palaa mai, huki wahie ame ke oki wahie ana. 0k« hana nai nae i oi ae ka makemake ia mamaa o keia, o ke pahi ame ka inu Okolehne. O ke ano o ka hana ia ana o keia mea ino, ua ; hooikaika au e ike, aole nae i hui mai ia po*

maikai me a'u, aka, aa hai ia mai au e kekahi mea i hana ia mea, he ino, pilau a hoo» pailua no hoi, a he make noke kanaka," oia iho la. Oke ano nae ke ike aku i kona kino, «a like me ka wai i paila ia a wela ino, hoomaaliliia, ke ano lena ae ka wai, ke heni! aku he hohono mo, ano like me ka uahi e ka puu opak maka i ho-a ia » ke ahi kona ea. Kā inu ana be weia ino loa,-ou) ka ona mai keia wai m#*, a nau e ka L. %me ka mea helohelu e hoomaopopo iho i fce ono o j kanoho'na o ka poe i ioaaole ka hana ma na i Wilī-Uo, Aloha Kakou Hawaii. ! Ma keia apana.o P. N«i ka Luoakanawai t Hooinaiu, losfai loa kona nobo ana ma keia Inoho, a. ua ikeia ia e Ba kan&ka ma na wahi | a pau, he kanaka hoopono, a he hoahanau. i OiakaLunamakaainana o keia apana i na | makahiki i ha!a aku nei. , He_[mpe makai _ nui ma keia apana, mai* j~kaiTio kana mau hana a pau, aa komo ke aloha iini iloko o na puuwai Hawaii Ponoi jma keia aoao o Maui nei nona, mai na (a i! i ike ole ai kona poo i ka hina a hiki i keia ! | manawa, ua o mai na hina, e hoike mai ana i j i ka hiki ana o kona mau makahiki i ka le- | hulehu walei aka, kona kuoo, noiau, a me | ka hoopono, ua mau ho ia mau mea ma kona mau hiohiona heieheieoa, a me kana maiH hana. Pau kauna ona Lunakanawai oka aoho ana ma keia wahi, iloko o na makahiki he iwakalua, aka no ka hoopono, a me ka malama i ka maluhia, ua paa ka noho'na hope makai nui o Maui, no ka apana o Makawao iaG. S. Kalama Eeq., iloko o ia mau I makahiki loihi. . Me ka puiwa ona puuwai o Makawao i | lohe ia ai i keia mau la koke iho nei no ka hoopau loa ia ana mai o ia noho ana i hooha> | nohano ai la Makawao nei kekahi kanaka I Hawaii oiaio a G. S. Kalama, a'u e minaini- | na ae nei. A he haole no Amenka i iko maJ opopo ole i ka olelo Hawaii, i itce ole i ke kanawai oka oina, o WHliam L. Daris ko G. S. Kalama ke pani hakahakn. Ke kumu o ka pau ana o ka inakM.*keia i apana, ke nalu wale nei no makou, aoie nae i loaa, heaha la ? ua maopopo ia makou, aoie hewa, a hemahema paha. Aole | au e hoino a hoowahawaha ana i ke kaaska > hou a ke Aupun» i hoonoho mai nei, *ka, i kuiuu e ike pono ai na kanaka i ba ke nui o na haole e iawe i n& oilmn t : ma ko iakoo mau lima, a ehooaeie ia : na keiki kupa o ka aina, ko'u mea i hai ēkea

: ae la i ke ano o ua mnkai hou nei,%eieboi I no ba opu ino. ' Ka nobo o ka Lk. li. ua malaeaa iano ika'u ike aku, aka, okoahoikeaei ko'u manao maoli, me ka hoakamam ete, i ke ano o ka mea oona 1« oeho, • he ano ht!U 1 nai a hoopiiliaea&i o»oii koaa ma ka aeao haole.' —O ke ano boopilimeaaf ka'u e hoike ae. Ua nui aa manawa a'u i heie makaikai ai ma ka Hale Hookolokolo, a aa ike au i' kekaffi mau hihia i hona ia i ku i ka pooo o!e. B lawe inai ana nae au i hookahl hihia, a hoakaka aku, i wehi e »ke ai o'u ohana Hā. waii. 1 k*ia inau la koke iho nei no, ua la\ve ia mai imua o ka Aha apana kekah» haole (na(auao) i noho loih» ma na Pae moku Hawaii nei, kekahi haoie i kamaaina i na kanaka, he kumukuia oia no na raakahiki loihi loa. a no Lahainaluua no kekahi mau makahiki, - a i keia manawa eia i o makou nei kahi i ao kuln ai. O ke kumu hoopii, no ka hoao ana e umi i kekahi keiki H&waii opiopiō, i hiki aku4ff> makahiki i ka U paha a 15 paha. Ua laweia mai na hoike, a ua hai mai i ka lakou iko. a ilnkn o ka hoow«|i\ve|iia i»» iy

ihmĒie* W me fai makam <&, I oj» hoike, aa ike a»«f09» ksa u» inaole nei, me ka feāi pa M «ftfe |H ioio. i " ua iS kokua nei. CT —Aka, tlsko.oia poWal, elw k«s- ~;V hi aoa mai a ka ua hoakaoia. M*fc£-. pe iho o Ua hookuuia ana o ua haole k« ae oia ilupa a oleio raai, ies e hek I hj rnea a kokofee j®a koaa wahi, e ki uo ia/ ka po, hoo i ka pahi, paki me oa pepehi a make. Ua panejaku ka Lanajb»awai me ka i ako, " ae mahalo [ nao," Oka pono nnei ksla ? Uj[ hAna anei oe 9 ka Lanakanawai apana o Makavrao me ba pololei e like me ke kanawai ? haopiiioieaai ole ? Apie, aole loa, aoleehiki la op 88 kou aoo hoahanau ke pnneīnai Oo« iho, oiai ua hai uiaoii ia aku ieaaa ou kouano, apie nae oo r pane mat. n ua īfiei» e ka iehalehu. E Ue ahonui oka L. H. ina he mea hiki itt'u ke hai i ke ano o ka hihia nie ka hooioijbi ole aoa aku ina ia ua pono ioa—Aka, ina e noi ia mai au'ma keia hope ako,.aole no au e kanalua aha ika hai ana aku, O k? ia apopo ka la i hooholo ia iho aei e kekahi o na keiki ialawa* o ka oa Ukiakiu «ei, i ia noonoo ma ke ano haiawai, i ke k«pono a me ke kupooo o|e o ka hoohui ana.a nae ka haawiia aoa o Pualoa ia Aoierika Huipuia. O ko'a laanao raa keia oiu&u nui, < . mea hiki oie ke hoonaaopopo—Hookah; !«roie no mea hooiaaopopo ia'o i keia maa ia, o ka neie i ke dala ole—Ke hoomaka mai oei ka neie aoa o na kanaka i ia hana ele mai na Wili ko mai, a neie ia, neie na mee eae a paw. Aia no nae ina kanaka nooooo ia raea oka hoakaka nnH; I «ke fci ka fefeo- ' leho. (! Oka hapa nm ona kanaka, he hooie waie ; no, no ka ike ole paha i ke kumū i> k& piiikia e hiki mai ana. Xa ke au oka mamma e hoike mai i na manao makapo. f, i keia mau ia, he oluoiu ikl makou e noho

f nei,uaano ikeia ako na ho o ba lewa ekaa. [ puni mai atia, e hai mai an« pofaa ua kokoke i e hanini na paka-ua o ka malama o £olai. Ke kakali nei nae makou me kn hoomanaI waaui. i Me ka lana o ko'w manao « kokua mai ana oe e ka mea heluheiu, me ka L. H. pu i ko'u maoao, ke hoopau nei au maaoei n)e ke aloha aoa aku ina Keiki hoonoho hua. Me ' kamahalo. Kahkina Kelekona. Makawao, laiai 28,1873.