Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 37, 13 Kepakemapa 1890 — O AILUENE BUKI KA IUDA OIAIO, A O KA ENEMI OIAIO HOI O KEIA LAHUI KANAKA. [ARTICLE]

O AILUENE BUKI KA IUDA OIAIO, A O KA ENEMI OIAIO HOI O KEIA LAHUI KANAKA.

Ue tat>u ls )oibi aene ; i bala, ua uokd mau tu«i o Ailoeue Buki i ke kukaU leo uui BDs ma o« wahi iiapepa piha wela ao», o na poe mikanele, ua poe kuonoouo a waiwai iloko o k& aioa a me na kaeaka Haw«ii uaauao m&uao kuokoa i hiki o!e ke hoomakapoia e ua olelo paiau lapuwale e like tne keua, h« poe luda Ukou r he mau eoemi hoi no keia Uhai. I k« p< Oo Biia iho i ka oiaio oia mau kabi maoao aua, aole loa i htki U i« ke hoīke mai uie ks maopopo a me o« uaauao e hiki »i ke alakni i ka lahoi e mauao io &ku

ia man olelo, koe wale m na poe hnpo a me na poe naauao oawaliw&li i waena o kakon. Hookehi wal<> noūieii nui i ike ia, oia Loi ua Loiua uiaoli mai nia i kona maa an.uau lili oka a me ke kuamu(*tub wa!e «na i bels poe i hoike ja ae la naaluna me ke kahaa kupono olo; ua laoiko pa ae no hoi oia i kona maa manao kalaiaina ūaaupo a ine ke ake e hoopilikia maoli i keia lahui kanaka, ka Moī inn ka aoho aUi a me ke kaokoa o keia «iaa; a mamulī aoanei oia maa hana e paa ai ka hanphanō o ka hae uani ou e llawaii, a e nalowale {oa ai kela mot?> kaulana a Kamehanapha IH ka lokoinaikai i kakala ai, "ua mau ke «a o ki aina i ka pono," A o ka hopeua maopopo auauei e loaa i na kanaka Hawaii e puni nei i na «iakai la]bq a Ailn e.Baki, he hepena o ka poino man loa, a eae ka uwe waimaka no ka nui 'o ka pilikia, aole o lakon wale, aka, o na poe e ae kekahl i waena o kakoa na kanaka Hawaii.

Ua nono loihi na imkanele ma keia aina me ke aloha i na kanaka Hawaii; a ua aloha hoi na kanaka Hawaii ia la|kon inai ka Moi raa ka noho alii a i na i'lii a pan malalo īho a tne na makaainana pn. Ua ewe lakou 'ma keia aina, a o keia ko lakon mau home, ua In mai I lakon i na aDoano maikai o ka naanao, ame ka pono, aua kuhiknhi mai hoi !i-ke alanni o ka holomua a me ka noho knonoono ana, ka maemae a pela akn. Aole no ia wa wale nō 1 hala, aka, ke man nei no a hiki i keia wa ia mau manao hana maikai he nui.

Ua moe na makiiā i k» poi a ke feoe uei kekahi mau makaa mikaoele kakaikahi a me ka lnkoa mao uwe, ake hoo maa Dei lakou i ke kahaa o u» hana maikai ī kakola mu» ia i kiaohi, ke ku oei.aa kula kaikamahme a tae oa keiki kane, ke kokua meoawalea nei i oa dala ooi mahaahaa no kakala aoa !ns halekula « oie ka iiaonaauno ana i ua opio o keia l«hui. A ilok j o keia eoao haoa maikai a paa loa a keia poe» aole i iko ia o Ailaene Baki kekahi iloko oia mau hana, na nele oia, aa hoomakk e i koūa luhai, aole ana wahi haoa maj kai iki do keia lahai, ua aua oia i kona mau loaa no kona pono pouoi wale no. A ina peia kona aūo, alaila, ke hoohalike ae kakou me keia poe maa 1 olelo la malana, a ninau ibo, Owai la na hoaioha oiaio o na kanaka Hawaii, o Ailaene Buki anei a i oie o ka poe anei i komo poo e kokaa me ko lakou mau kino a me ka waiwai np ka pono o keia lahai e like la me na f»nikaneie a me ka lakoa maa t£amo? no haina o keia nioao, oia hoi, o na mika Dele ame tta Ukoa mau maeuo na jboa loha oiaio o keia lahui aole o'ke kana k& e like me Ailaene Baki, ake hoo haanaele, ka eoemi o keia lahuī.

Ua kapa hoa aku oia i kapoa kuono ono a waiwai iloko oka aīna, he mau enemi no keia lahui, pehea la oe aīhi ki ai ke hooiaio ia mea. Ke noho nei keia poe waiwai nai e hoala i na hana holomoa iloko o ka aiua me ke kino a me ka waiwai nui, Ke ukn nel i na auhau aupuni euoui iloko oke keena waiwai no ka pono o ka leholehn, ke hoa!a nei i na hana hou, na mahiko nui, na ūla" oui hBo, kokua i na kula, kokua i na luakini ame ka hoonaauao ana i keia lahui, kokus i ni kahunapule pilikia a me ka poe keiki ma ka hoonaauao ana, a he nai waie Bku a manu unuu. Ā iloko o keia mau hana maikai a keia poe no keia aina a me keia lahui, ua neie o Ailoene Buki ilaila, aol? na lima kokua, aole iloko ona hana holomna a hoowaiwai 1 ka tuua a he ole loa ma na ano a pau, a iua pela kona ano, alaila, e ninau iho ka lehalehu, O kela pae anei i oleloia maluna e kokua ana i ke aupuoi, ka lahui a me ka aiua ma na ano a pau, o lakou anei na euemi o Hawaii? Aole, no ka mes, ina iakou i makamake e houhlo ia lakou i mau eaemi no Hawaii, aiaila, o ko lakoo poino oo ia, poino ke kino, pomo pu me ka waiwai, no ka mea, o ka mau o ke kuokoa o keia aina a me ka oloolao ka noho ana, oia ka mea e mau ai ka [ holomua o ka lakou mau hana kalepa, |a pomaikai pu lakou a mt= ! e aupuui, a pomaikai pu hoi k* iehulehu pakahi |e uoho hana uei ma kela a me keia wahi apuni ka aiuH. A ina nele keia pie kalepa oui_, keK poe mahiko nui a me keia poe e liOtt? ■» jt?i i ua hana holo maa iloko o keia aiua, alnila, aole anei kela he manawa e uwe kuwo ai na kaoaka Hawaii ponoi no ka pololi a toe ka nele i ke dala ole e ola ai ka uoho ana, nele i ka hana ole ma ea mahiko» nele ma ka uwapo a nele ma ua auo a paa i ka l ii e loaa ai ke dtla e ola ai ke kaoe, ka waiiiue ame ua keiki, ao ka hopeua he poiuo oi&u loa.

Ma keia e biki ai ika lehuiehu ke! ke aole keia poe, he j poe euemi uou e ka lahui Hawaii, &ka, o koo mau hc»'h hs o!aio do is. A i oa' pela, ow*i ka euemi, o Ailueue Baki no ka iuda a me ka eueiui o koaa lahui,! poaoi, ke kauaka uaua e alak&i hew&j uei i k**i& l&Uui uia ke aiauui o k,t po-. iuo m&u loa uo k& pau v>lc. '