Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 29, 19 July 1890 — KELA KOI POPOPO A MORINO [ARTICLE]

KELA KOI POPOPO A MORINO

E like me ky makou i hoike «i,u ai ma mua akn nei, 3 lawe mai nun ka aono hokakekake lahui Ue qjhu lehu hM iloko o ktk AhaoM ', na keia lahui e aaaino ai, pel» to i hoo';o \n ni. Oiai ma ka Poalima aku nei, ua waiho msi 'a k'H luūauaakaaiuaoH aka apaaa eli u)n i kiho bi, oia hoi o Hon Wilikoki he olelo he oholo e nonoi ana i ka ahauleio be mea pono ke uku ia oC, C M< reno no kona uku o ka !. we ana l kekahi mau Hawnii opio u<> kn hoonaauao ia ena ma na aina e ame kona muu lilo p<~noi hoi kēkahi no ua poe la, ame ,ka uko pnnee oi& mau dila no ueni makahiki, Oka nui ona cKJa a l'a lahui i koi ia mai i ka Ahaolelo ao ka hookaa ana ako i keia kei popopo be $10,000, & e bo'o 10 aoa koi, aiwl» be olHonei ed tkou, he leho hou keia na kt" lahui e eu&mo ai, e fike me ka mnkou j hōike moa «ku ai. ' ; ! No oaakou iho a me ka poe a pau e j kakoo ans i ke aupnni uhaai dala ole, j ke ku nei mbkou a olelo ae, aole keia o ka wa kupono ia kakou e kiola a e uhauha wale ai i ko kakou wahi loaa auponi, no na koi popopo e like me keia kē ano e koi ja mai nei malana oka lahui. E hoomauao ia me ka poina ole, eia kakou i keis w'a ke aaaeeo nei he aie lahui i hiki aku ka huma ika £2,599,502.94, He ukana koikoi keia na kakou e auamo ai, ao ko kakou kiola wale ana i ko kakou wahi loaa aoponi no na koi hoopau koalaala wale o kela a me keia eno ee la me keia, me ka malama ana hoi i ko kakou w&hi hapa-umi i mea e holo pono ui ko kakoa mau hana kuloko a me ka hookaa ana i ko kakou aie lahui i k'el'a 8 me keia wa, he kalaiaina naauHO ia ma ko makou mauao ana; ao ko kakou kiole wale aiia i ko kakou mau loaa aupuni no kela ame keia koi kupono ole, e like me keia a Hon Wilikoki e hui mai eei, tne ka ike iho uo i ka nui 0 ka aie lahui e haawe ana malana o ka luhni, a pela pu hoi me ka nui o na haawina dala i makemake ia eo na haua e waiwai ai ka aina, ma ko makou manao ana, a pela pu no hoi me ko na poe noonoo maikai a p«a, he kalaiaina hupo loa ia i hoopaoanaii iloko o ka puniu o kekahi kanaka a i hanaa ae hoi ma kona mau lehelehe, ma kona hoike ana ae ia mea imaa o ke akea a mekona koi aua mai e uku aku ka lahm. Ake olelo nei makon, oea ano kalaiaina e like me ia ke ano, he kalaiaina noonoo pipau loa ia. a he kalaiaina hoi ia e hoike maopopo lea mai ana 1 ke aloha aina ole o ke kanaka nana i hoohanao mai ia Kulana Kalai Aapu ni, a e ike Je3 ia ai aole ia he kanaka k«ilai anpani naauao.

No ka mea e pili sna i keia koi pepo po a ka Hoo. Wilikoki i wsihomai aei, be olelo nei noakon ma " ka eoso oka lahni, no ka makee, a me ke aloba io

maoli i ka latrai a me ka aina, aole loa e pono e uku ia aku i hookahi wahi ke nefca ī a Mr. Morioo. A ke olelo nei makoa i keia, aole mamuli o ko makou kue pilikino ia sfr C. G. Moritio,—oiai na ike m?ikoo oia kekah; mea i kakoo ikaika loa ma ba aoao t\hewa i oa haoa ahaai dala ake aa hooponopono aaponi o Kipikooa, a he kokua ohala ole no bf)i oia ma ka aoao e hoike aoa i ba aawaliwali o ke Ahi ka Moi ma ka hooponopono aupani i na Ia mamua o ka la 30 o īane 1887, a oia kekihi 1 ko knn nni i ka aoao hoomaemfie aupuui ma k« olepe ana ia Kipikona—aka, ma muli o na kumn maopopo loa ma ke ka nawai ame ke kaulike. a mawaeua oia whu kamo. eia kekahi:

1, He koi keia i uuavpopo ole kooa nuo, a jaae kooa kahua i ku si.

2. He aelike knpulu a liawawa loa kel» i hm&ia e ka Aha Kuhiua aoouoo papau o Buki ma, 3. I u« aolik« Uawawa a pao Ltkahaka i haoaia e ke au uLani a kapulu o Kipikoua ame ko liuki ma ( aole ia he mau *;elike p«a e kaa ai ke koikoi o ka hooko ho« ia mau «uu aelike popopo ujii 11)uh o ke aupuai hoeimaeuiae o keia wa, koe w»!e bi4.h makemake ia aua e lilo keia e« hoousseaifie aupnui i aupuni kapulu.

4. Ua haia loa ka maoawa knpnuo ia Air. C. O. Monuo e koi ai i kena naau luhi ī hoouo&unau ai oia e k» Aha Kuhiua uhaln o Bm'i ma. A,ile e ko keia auo koi iuaua o u» AL* kauawai aole uo hoi imu* «> ua Aha Knulike. 5 t T a knpre nmc!i o Mr C C Mo rioo i kona p no nm ke kwuawai H me ke kaulike, m»iua!i o koua hoole aua

iuiua oke Alii ka Moi, a.olf> lou nia e ee e Loopouopouoī oa mea e piH buh i ki-ua Lwi Uitt KipiiiuiiH, alHUiūlī oke Vama (w&hi « ua C. C. Morioo uei i pHne pakike mni ai i ka Moi.) poaei: «. <* * A o h, o'n njskemake e Lioohaahnn. ia'u ihu ma ke kakau palapala ana me kekhhi kauaka Morecuoua i abev;aih oia ke kuuawai, u i piha hoi i oa ka i'hioia, a o k«hi kupouo loa oia kaoakĀ e uoho ai a pau koua oia, oi« do kn ha ie-paahao o Kawa, Hole hoi o ka Aha Kahiua," oiui hoi ua kauoha mau aku ka Moi iaia e kakau palapala ae oia in Kipikoua uo ka oiea e pili aua i keia koi, me ka hooia »ua nku h ka Moi imua ou«, e uku !a aua Up oin, aka. o j kaua paiu' ae 1« use kela ikn Moi. Pe | uei ka oielo a Morioo no ke ano nui 1 k» ke Alii ka Moi paue iam. "fle i oiaio uo, Le lehuleliu loa na ' ipauawa mahope to»i o lulai 1882 i olelo mai ai oe ia'u e ka Moi, ma o kekahi mea okoa la, e lauaa palapala aku au me W. M. (iibsoū, a e uku koke ia mai uo au." Aoie uee o M<.rmo i hana iki ia mea f aka, o ka paoe pakike i ka Moi kaoai inea i hana. (E nana ma ks 0. C. Mo nno Palapala Hanniiiua i ka Moi Kala kaua no '"ke kulnna o na kanaka ame aa hana -ma Huwaii" hoho 1, i kakaaia ma W66Snetouft, D. C. Aug t& 7, 1886, a i pai ia e Judd & Detweiier.) o. Aole io& oC. C. Mormo i ho&o e koi i keia eoau daia imua o na Aha Hookoioko'o kanawai o keia Aupani, i ike ia a; ke kapono a me ke kupono ole o kanii koi ana i ke aupuni Haweii. No keia mea, e kamailio hou aku ana no uiakou, ma ka aoao o ka lahui, a e ike ia auanei ko makou paio ana malaua o keia kumuhana, me ka wiwo ole v ewai la ka aoao aloha io maoli i ka lahui e makee io ena hol i ko lakou aiau pono a me ka Nohoalii o Hawaii? 0 makoū paha, e kakoo auu i ka hoomauia ana o ko aupoui hoomaemae, a i ole o na Eon. Wilikoki me Buki paha e makemake nei e noho maua hou mai ke aa hooponopono aupuni uhaai dala ame ke aupuni hokakekake lahui e hoaia ana ina manao lili pilikino ma waena ona ili-ulaula a me na ili-ula u!a, a m&waena hoi o lakou a me na ili-keokeo Hawaii a me ko na aina e.