Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 23, 7 Iune 1890 — NA HOINAINAU AHAOLELO. [ARTICLE]

NA HOINAINAU AHAOLELO.

Ma ka Poakahi nei i nonoi ae. ai ka Hod. A Kauhi o Ewa imua o ka hale e kiola ia kekahi o na pōlapala hoopi, hupo a Hon. Kamai o Hana, iloko o na pakeka opala o loko o ka hale Ahaolelo. T i hoao ikaika ka aoao lahai mn ka Poalua nei e kapuahi knni a make loa ī ka bila kanawai a "Kona Kai Opua i ka Lai" i lawe mai ai uo na i'o pipi miko, a mamuli o ke akamai o na kahuna haikala ma ka aoao o ua mea hanohaūo ls. na lilo ka hana a ka eoemi i mea ole. M« ka Poalua nei i hoau mda loa ae ai ke Kumulaa oka laikini poi i k-aiia bi!a kanawai mo imda oka hale ahaolelo. Mnhaeaaha wale k-i hoi ka hiki na mai o aa mea ino. Ke mau nei no ka heihei pukalaki ana o ka bila haawina a na laiiamakaainana me ka bila haawina a ka Aha Kahina. Ke hoohaka, hoohake nei no hoi ka lakou nei, nana aka ia oe la, hoonu'ana'a lua ia Apaa Kalamaala. Ma ka hoopaapaa ana o na hoa o ka hale, ma kekahi la o keia pule īho nei, īio ke kanawai e kuu akea ana i ke kapa ona i'a makaln, tia hooheno ae ka "I'a hamau leo o Ewa," e haawi ia ka bila kanawai ma ka lima o ke Komite Malar:a Ola; no ka mea, o lakoa ke komite o ka hale i kohoia no ka malama ana ike o'a oka lehalehu, a aa pono i kela koirjite e nana pa i ke ola a me ka poino o bela ame keia laboi makalii iloko o ua' moliwai a me na kai lawaia. O ka palapala hoopii a ka "Noenōe Uakea o Hana" i lawe mai ai imaa o ka hale, mai ka apana mai o Kula> Mani, e nonoi ana e kohoia ka lanakanawai Apana o Kula ma k* balota t aa olelo ae ka lanahoomalu o ke Komita Hookolokolo e waihoia na palapala hoopii hnpo o keia ano ma ka papa, Ua lilo na medala hoohauohano hela 1 a malnna aku, ike Alii Paa a me ka lūnamakaaioana Ailaene Baki o Kos- - mamuli oko laua makemake ana e hoomahaahua i na lilo o keia Kaa Ahaolelo. O keia mau medalja hoohanohano i lilo i keia mau moho hoooai lilo aka aoao lahui, he maa medala pohue, i mea lei ma na a i o laaa, oiai laua i makemake ai e ukuia ke kakaaolelo me maheleolelo o ka hale i $15 pakahi no ka la ( wahi a Paa-ka-wiiiwili, nanaha hewa ka mano) a i $12.50 pakahi o laua (wahi a na palī o Pelekana) oiai hoi ka Hoe. Kikila B«laana he $10 pakahi no laua. Ola na iwi o kakou i nei mau moho o ka aoao lahai; aha ka alaala. Hoopmaoa hoa mai nei no kt:u wahi alii opio oka aoao lahai 1 $12,000 no ke kokaa aua i ka nupepa haole «'Paradißa of the Pdcifio." He kea no paha lakou nei a ka hoopiipii, ka pipii uo ia a loaa o "Hoonaililo," Naa ka, na ka'i o ka Lana o Hana ia makoa no ka nama ia o kana maapalapala hoopii hupo, a ke manao nei paha e hoolimalima i kahnoa kani ī hiolo n& paia o Aliiolani Hale. Ola no paha o Haūa i ka i'a kaalana o Kaapu.

O ke Kiowai o Moaala kekahi o ns lunamakaaiuana opio makaukau loa i na RuU o ka H'ile Ahaolelo e noho nei ma keia Kau. He hoa kakele pa oia no ka " Lima Lipoa o Knlehuawehe " (Kikila B^launa.) Pakele ka noho Peresideus o loko o ka Haie Ahaoieio msi paa i ka a ia e ke aūi m» ka Poaha īho nei, mamuli o ns rala hilipHlaha a aa mehe la no ka me* e pili aua i k* hoike a kn hapaaai o ke Komite o ko na aina e 4 ma na mea e pili ana i ke Kuikahi. Ua nui ka hoohalahala o na hoa o ka aoao lahui no keia mau rala hilipalaha ana. Ka lakoa no nae ka PereBidena, a hahao nai ae la no ift. ; ' īloko o ke kapuahi kuoi. Heahn la hoi ka hoa li ke o ke Kakaolelo KanHwai, i ka ioioeua ma ka Poaha nei, iloko o k» Halo Ahaolelo. Nana aku oe, kaiuepu !u<* ka hoi ilnna a ilalo aa wahi t*«ta nei, molemole ole iho ka hoi ilu'na o ka neho. Ma ka Poaha uei i hoike ae ai kfl Alii Bdlauwjns i k* hiua Kolohe luh ole a kona mau hoa Kom te o ko ua tiiua e ina ka mea e pili aua i ka Inkou hoike oo k# Kuikalii, oia hoi keia: " Ma ko'u ano owau kekahi lala o ke Kouaite. ke uouoi nei »u e waihoia ka hoike ina ka papa, a Uwe mat aa i hoike ua ka hapa uulu o ke Kv>dōit£. U» kue loa aa lio ka lawe pupaahuhi ia aoa mai uei o keia hoike, l ke ahiahi nei. mawaena oli» hor<» 4 me 5, oa hooholo ia e luv~

panee a halawai hou ka Komite maloko oke Keeoa oke Kuhioa o ko na aiiia e I koin ih, po ka naaa f»ut* i o» palapala e loaa hon mai ana noai ke Kuhioa mai, me ka huli hoa ana aku hoi i mau hoike hōa. I keia kafcahiaka nae aa hiki mai la kela hoike nae kekahi wahi palapala uuka mai ka In-: nahoomalu mai oke Komite, u* koi ia m&i ka, ke Komite e waiho koke mai i keia hoike i keia !a. Kolaila. aohe o'ū manawa e nana pono ai ika hoike, a aa hoole aka ad i Ko'a kakaainoa " He kea ke kolohe o Aiiaene ■ ma. Piiipa na hoa o ka aoao lahai ma ka īa inehinei/ ma ka paoe a ke Kahiōa Lalaiaina oo ka hoike aka Loio Kahina. Ua nanakea. ae na helehelena o Ailuene Baki, oni kapalili na wawae o ka Loio Kohina, « mnmule loa o R W Wilikoki. Hilahila !