Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 19, 10 May 1890 — KUIKAHI HAWAII. [ARTICLE]

KUIKAHI HAWAII.

(Mai k-» oopep» Alta taai o Knps-1 Ukiko, ok»U 26 o Apen'la 1800.) - ! Ua oinft« ii» a)»i uahkoo i ka hopena' oka pspa hoike kopa* a Mc!£iiiley 110! ka mea e pili «Da i ke kuikahi paaaili-, ke me Hhw«u. Aok to»koa ī ike iki i koua hopen» īua ia aiea, 6oe wula no koa» hooliloi* hui aku i keehiua hoo-! kamaeni«ie e ho ia ai kē Euikalii,' He oae.i oiaio e kotr.o uini aua ka kopaa faooa>ai?iase> o',> n> > iioko' »©» o awa fec ite ole ia, eia nae aole he »aahu «haa o soua heluua e hiki ai ke ho.»pU «e « h »ēaii paha i ko ! kumukaMi o ke kopna ma kwa uiakeke. He uiea uiaop ipo, Ue kuikahi kalepa k& Kuiknhi HhwBu \ kous hoom&ka ' ana uini. A u««ua i tuv*tilo ia Kspa!a-j kiko uoi i kitv wnouē lso ka hi>p& uui *oa o ka oihnoH knkp* o ia maa uioku- 1 puoi. t. hos »kii ka a kēia kui», kah\ i m. 34e ke i Loo-ui-liumlh h «e ai k<>i i kuiknLi i ka waiwai o kel«\ oihaua kslopa, Iki wi i lilo n» in Boscloua k* hnpiiuui o 1* 01Lauu kilopa i!oko oua uiakahiki uia

mua, ha mnu wahī haneri tnusaui dalā kakaikahi waie uo kooa waiwai. I keia wa he umikumamaiua miliona kona waiwai, ake pii mau mai nei no. O ko kakou mau launa ana me Hawaii uī hoea waie ae no !a maiioko ae oka poai ona lauaa kalepa ana. Ma ke ano pili hoopouopono aupuoi ua lilo kakon i makaoiaka a i hoaloha no kela aupuni mawaenakonu oka moaua kai akea. Aia he mau hipuu launa iahui i hoopna ia nmwaon» o kakou a me lakou i hookumu mua ia e ko kakou lauba kalepn aua. Ma ko kakou ano makamake., he mea pono ia kakou ke paD6 koko aku i kona leo kahea e hea mai ana e kokua aku iloko oka wa o ka pi'ikia e hoohahapi aua maluua o kooa nnn kumuwaiwai i kupono ke pulamaia. Ua hooko k ikou i ka pane ana i ka leo bea o S*iU' a i piiipili-aina oie mai a waiwai oie do hoi, me ke apo 'oo like nna o ua mea a pau o keia aiaa. AUila, pehea e hiki ai i kekahi kauaka Amerika ke hawanawaha a ke poipoi paha i iiooa oiei oia e olelo ana e hiki aoa ia kakoo ke hana i keia', a he mea pono īa kakou ke haha i kela, a e hana ana hoi kako'u a iike eae ia ka nui aoi aku hoi no Hawaii ? O ka manao hook«bi oo e kae aua i ke kuikahi, a e ohooho aku ana hoi 1 ka mea e haulehia ai ke kaikahi, ua 'lilo ia i mea kaiuma t)p ka hookae aua i kahi mea i pili ia Hawaii. Aua komo pu iiaila, ka hookae ana i ka Moi a me ke kulana hoo.ponopono O ia aupani. O ka Moi ua oi ae koua 000000 a me kona makaukau mamoa ona moi he lehulehu © noho oei maiuna o aa nohoalii a e hoomaiu aupuni nei hoi" ma Europa. O ka man oi aku i keia, oia boi ua like oo oia me kfekahi poe he nui, a ua oi ioa aku hoi meluna o kekahi poe kaoaka i lilo i Kieaina no oa moeuaina o Amerika, no lakoa ka nui o na lahui kaoaka i pa iwakalua aku ka oi maluoa o kona lahni knūaka. Mamuii oka po 00 koho bslot » laula aan no oa iuoa aupnni oaa keia aioa, na koho ia oa kaoaka lie hui i emi loa iho ko iakōu kupono ma ka oihana hooponoponoi aupuoi malalo oko Kaiakaua. A uolaila, no keia wa hoi, he mea pono ia kakoo ke bcokaoabai iki mai i ka leo nema o ka kakoa pu puhi ma ia mea. Ua like oo a like ka hoiopono oka wae ia ana i kanaka Hawaii ke Poo Auponi, mamuH o ka moo alii pololei, e like no hoi me ka wae mau aua i poo aupuni ma ke koho baiota ana maaoei nei. Ua maa ka iahui Hawaii i ka nōho aoa malalo ooa 'iii, E haawi ia aku no ia mea ia iakoo a e knkulu ae lakou a puni keia koeoa (ooho ena, Moi) o na la kauiaua i noho aliī ai ka hanohauo a me ke Kuokoa pouliuli, ine oa kui«tn<i hooponopeuo auouui naauao i kupono 1 ko lakou mau naanao a oie ko lakou lahui. Oiai nae e nele ana na kanaka Hawaii maoli i ka hiki e hoomaiu ia lakou iho, o lakou nae ke pookela o ka lahui oluolu mniuoa o ka hooua, a ina e hiki ana ia lakou ke omo i ka uiomona o ka HK&uao rue ka loaa ole ana he mea no lakou e poioo ai usa iaeinea, aia he mea nui ma ko lakou ano, e kakia paa ia ai lakou, ma ka mahalo ana a na lahui e ae. Ua paa keia aioa malalo o kek<ihi kumu kupooo maoii e. liio ai oia i hoaloha no kela iahui kanaka, e kakoo aku iko l&kou kuokoa a e hoo-: pulapula ai hoi i ke I&kou nohoua hoaioha ana mai. I hooko ia ai keia mau mea. alaiia o ke kuikahi panaiiike ka! mea īooua o ko kakou alo i keia wa, a he inea pono ia Kalepoui ke kakoo aku ike kuikahi me ka īkaika a paa ona hoike mauao akea aua. Mawaho ae o keia mea, ua aie kakou i oa kanaka a pau, na kauaka maoli a ma ua kaaaka | oko na aina e, ka poe hoi e noho aoa : ma!alo oka hae Hawaii, oo ka lakou mau hana piha oiuolu a me ke auo makamaka. Ua wikiwiki kakou ika leie ana aku e hooko i ka leo hea pili Illi j «aliui a ko Mekiko poe» eia uae o keka— Ihio ko kakon niau uupepa ke nouia ; nei i* Hawaii tae ka hoowahawalia aoa. j Eīa nae ke loaa mai nei ia kakou mai fua kanaka uiai he 60,000 ma kela mau inokipuuī, ka pomaikai o kaoihaua kalepa i hke ka nui me ka h>?palua okoa o ka oihana kalepa e !oa* atia ia kakou mai n-i wai he 12,000,000 ka aui ma Mekīko, Oka oihaoa k«ilepa hoiookoa o kela mm uiokupuui eia ia maloko o kulauakauhale, uae he wahi uuku oka eihana kalepa o Mekiko ke loaa mai nei la kakou lanei. oiai ok* tmpsuui o < ih«u« ua hala aku I» ke» I-ai kuono f o ko.) no ha kapnkal AMnuika ao nui o kokakou Ai lapuuiolo uoi.- Aok uo ko eaakou hoow-ihawaha Mokiko, ko na Uhui, h o koua oihaua k&lep* paha, aole hoi uo ko inaiou makeoi&ko «ua. e hoo|i>li iko makou kulana piha ma haffi •» makou i hiip n loihi ai uo k«fla Kesul>&Hki*, ak* ke oMo ueī mtkou ua 104 no i » Hnw.'ii ia pouo hookahi» a i uie| e"mu »ku a\ ia aiaoao ana pe!a, ho toea poa.Ma Kapalakiko a uie ka akoa o ua kauak» o keia mau kapakai ko lilo i kuuiu slakai uo ia uiea.