Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 17, 26 ʻApelila 1890 — KA PAPA HEENALU I HEA E HEENEI? [ARTICLE]

KA PAPA HEENALU I HEA E HEE NEI?

I keia mau la e nee nei, ua pa puhili ia ko kakou papa heenalu a na a-nini ale hanupanupa o na hana hookuee a hoopuhili a ka hapa uuku o ko kakou Mana Hooko. Ma ka hoomaopopo ana, eia kakou ke paialewa ia nei i o a ia nei e keia mau ho-aleale ana, me ka maopopo ole o ko kakou wahi e pae aku ai. O na 'lii keia e noho ana malalo o ke alii nona ka papa heenalu, ua like ole ko lakou mau manao ma ke ano e hee ia ai ka papa heenalu o ke Alii. He oiaio ua mahae na opua i Awalau, ua wehe ka pili hookoo a na hoahanau! He ekolu o na 'lii o ka Papa Hooko-hana o ka moku, ke olelo nei penei ke ano e hee ia ai ka papa auaukai o ke Ali'i, a ua kakouu ia lakou e na kuhikuhi Puuone o ka Papa Kanawai i hoomana pono ia ma ka Buke Oibana Kumuhonua a ke Alii nona ka papa, a nona hoi ka wae o "Ulunuiikamoku" la, e ola! Aka, hookahi Alii o ka Papa Hooko, ke hookakaa nei i ka hee ana o ka papa o ke Alii, a ma ia hana ana eia kakou ke holo nei i ka muku hoi i ka lala, me ka paialewa kapekepeke ia ana ma na hanupanupa ale o ka ahiu. O ke kuleana keia o ka papa auaukai o Hawaii e pakaka ia nei iluna o ka ale, a ua kokoke loa mai ka wa e o-ia ai ka papa iloko o ka poina-a-nalu, a e wili ai kakou a pau e na milo ana ke au-ka me ke au-miki, e miki ia aku ai ko kakou kulana hookela papa heenalu Kuokoa a lilo i ka mea okoa, a o ha'i auanei ka noho haku alii mai maluna o ke Alii nona ka papa a me kona mau kanaka. Aloha wale! Nolaila, oiai na maopopo ae la ia kakou ke ano e hee ia nei ko kakou kulana heenalu aupuni i keia mau la. He mea pono ia kakou ke noonoo me ka pupuahulu ole, a e hapai ia ko kakou noonoo ana maluna o keia mau ninau. 1. E kakoo aku anei kakou i ka loina hookele waa, a na kuhikuhi Puuone o ka Aha Kiekie i hooholo ai ma ka olelo ana o ka loina alakai a ka hapa nui o ka Papa Hooko i lawe ae ai oia ka rula e hookeleia ai ka waa? 2. E kokua anei kakou i ka rula a ka hapa uuku o ka Papa Hooko i lawe ae nei, a i kakoo ole ia hoi e ka maua o ka Aha Kuhikuhi Puuone ma ke Ka-

nawai, a olelo iho o ia ke alahele e hookele ia ai ka waa aupuni o Hawaii, i keia wa a ma keia mau mua ako? Maluna o keia mau ninau ke waiho nei makou na ka lehulehu e noonoo, a e hoike ae hoi ma ke akea, aole me ka inaina a me ka naau makukoae, aka me ke aheahe malie o ka noonoo maikai, e ahewa ana i ka hewa, he hewa no ia, a i ka pono hoi, he pono ia.