Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 11, 15 March 1890 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

NU HOU HAWAII.

: O keia Poakahi aku ka la hauau o Kamehameha 111 i make. ake la kulaiaaupuuiia.

He 6§ ua keQeta oka paoua kopaa ma ka makekeo Kapalakiko ma ka lono hope Joa.

A ka la 11 aeneio Aperila e hoomaka aku āi ka hoomaha o na kula aupuni do elua hebedoma ka loihi.

Ua heoanaia aku ma ka Alameda e ka Hale Leta, lie 6.840 man leta a me 1477 maa oupepa, i ka la Sabftti i hala.

Eia ke hookomo ia la iloko o ka wili o W.aiakea, aa mea paahaua ku|koi owiia e hoio ai ka malamalama a puui ka iiule.

Ua pakai hou ia mai nei 1 ku'ka Aha 'KieUie wailiooa bake kauawai eaa ka " A'istrn]in " uaai nei, Be kanakola maa boke kaoawai hou.

Ikala 8 o keia malnma, ma Honolalu nei, oa hannu mßi na ka wahine a ke Kuhina Waiwai His Ex. Bamuel M Damon, he keikiknoe.

Ua palapala aku nei o B. W. Wilikoki ia 0. C. Morino t e lilo aua oia i Kuhiua i keia maa iho. Owai ka poe e noho pu aoa m« ia aha kuhina ?

O ka nui o na kokua mahiua hou a ka ekaltsia makua o Kawaiahao i lulu ai i ka makahiki i pau i Dekemaba 31, 1889, he $90350. o<gk* nui hoi o ka hanai kahu, he 524.75.

Ikala 19 o Feberue"ri i "hāīā, ma Geneva, okaoa, o Outario, Nu Iok», ua lawe ia akn e ka make o Rev. James H B( yd, makuakane o ka wahine ā ka Lunakanawai Kiekie Hc»n. A F JqiUl.

Mawaena 6 nn ohaa k«maaiua i hoi mai ma ka Aastr«lia, o His Ex C W Aah£ord, Hon. E C Mucf »rlane, H W Schmidt, wahine a me ka oh»ua, Julics Hotiog, H Losa, W A Wbiting, E W P«eterson a me kahi poe e ae,

Ua holo aka ka PeresidBna J. H. Kimhall o ka Pap? Ola i ka Poakahi n«i malona o ka mokuabi Hawaii no Mo!o--kai, a ua holo pa aka ma īa huakai o Keaka Lotz, Mībs Eoae GertrD(lo a me Mies Wiaoi£red Sweet, ka wahine kakau nupepa a ka"3Exammer" o Kapaiakiko i hooaaa mai nei.

Ma kekahi o na oapepa haole kaloko o kakoa i loheia mai ai, aia ke ao ia la ke Keikialii Kawananakoa iloko o kekahi o na Kala.Mahiai o Enelaai, e ap aiia i ka p«iaa t kana, ohi haita, malama lio, uwi waia, a hana waia b«ta. O ke Keikialii Kalanieinaple iloko oke kala ao ina mea pili kalepa. O ke Kama Aliiwahiae Kaialaoi koi, aia ao oia ke hoomaa la ika imi i kaua maa haawiaa e ao la.

E malamaia ana bia keia ahiahi malo ko o ka luakioi o Kawaiahao, ka Aha Me!e hooalu lahui a ua opio o ke Kala Kaik uunhme o 1 kokuaia e na keiki w»-.e o ke kala o Kamehameh», & me kfkahi mau k?iki q ko kakou Bana e alele ana ma na pila kuolo no lakōu na leo kani e tte hone «na me he leo ala no ke kolohala ika piti oke ao. E hele nui ae ena kiai makamaka o ke oue oiwi, e kokua i k*ia haua houlu lahai a ua pulapula mnkuahiue opio b ka lahui Hawaii e hoala hoomanawanul niai uei.

Ua hoi mai ka mokuahi pnuauaiki ** Akamai " i ke kakahiaka Poaha uei, aaai kaoa huaka! imi lepo mauu (ga»Do) i hoohmalima ia ai e Mr. Q, B* FWth a haaleU» ai i« Hōqolu!u uei ik« la o FeWa*ri j hala. Ta ku m«a ka mokaahi ma ka tno%upuui hyt*n, a mKmoH oka loaa aua aka ua m<(huhhun ka lepo mauu tualuna otiila» ua lawe pioia &e ua mokupani la. Oka loa oka mokupuui o Lyoan, he S| mil«, ao ka laula he 3 mile. O kahi e ku ai k« moku, aia rus ke kooioha»a, hohouu nona ua auana ewala, Ua kukolu 1a he haie a!a ke ku la, a u* hooaoho la aku he elaa kauaka e ai*i. ik« hoi aua mai uei a ka uioku «lii» uo k« uui loa o ka iuo» ua lilō i \e kai ke kuke p»ko a ualo\vato.

I koia 1n oka mai &i k"a motuahi "Zealaudm" mai Kapalakiko mnī. Aia ma k« aoao 4 o ka pepa o keia la na mea hoa kowaho a me ka pa&e ia Keooi AUa«aeßoki. Uh hoole ka aUtt Jsobio» i ke aoi aDa aku i ka Moi e haawi mai i hookohn Kaoela no "V. iV. Akepok». 1 ka la 14 o Maraki nei i piha ai ke 4(j o oa makahiki o ka Moi Hamebata o ltalia, oiai aa haoaaia oia ma ia la o ka 1844. TJa hali hoi aka ka mokuahi " Australia " i Kapalakiko me 41 ohna kapena, 00 ohua oneki, mau 2047 maa nnpepa, 50 mau puolo hale kta a me a» ukana aohe uui lo^. E haalele ana ku mokuuh} Belg'c ia Kapalakiko i ka la '22 o keia malama a holo ae uo Moookaoua. LJa manaoia e kipa mai aoa oia i Honolulu uei mamoa o kona hiki ana aku i kona awa ko maa. Ua lohe wale mai makou, & kukulu ak.a ana ke keiki hanai pipi o ka aina maaaa a eoemi hoi o Aiiuene Baki e mamiaa mai nei i ka uhauha i ke $37.000 mn kaoa huakai m «kaikai honua aka ueui halekaai pipi ma Houolula aei. -

No fce kukulu hiki i Hale Kiko Wbqna do k« Oihaaa Kinai Ah'i' ma ka hikiua ke kouo ia»i noi ke Kuhina KalHihina i ba pue kobo e waiho «ku mamua ae oka U 1 o luae e hiki mai ana.

U» k>he m«i makou, uh wuiho aku o Mr . S, K., Kaue i koua Doho ann Hope Pereßidena uo ka Hai Kalepa Hawaii Heahā na kumu ? Ina he kumu e pilikia ai ka lehulehn i komo iloko o īa hai, he mea poiio iaia ke hoike akea ae.

Ma ka iuakini o KawMiahao i ke anuina Sabati awakēa i hala, i liuiolelo mai ai o Gen. J F B Maikala i ka moolelo onala i aa wale o Hawaii uei, aua hoi i ike maka ax. A i ka pau ana, aa hooholp ke e haawi aku"i na hoomaikai i ka mea haiolelo.

Ua makei ka la 31 o Oakemaha ma Honolulu nei o T. P Kiniakūa o Waianu,enue v Hilo, Hawaii. Ama ka la 1 o lanmri, i hunaia aku ai koua kino waliaa fna Koulh. XJa waiho iho i kona hoapili he wahine a me na keiki ekolu e paiauma aku ma keia kae o kn laakupapau.

Ua ili i kekuhī ia o ka pule i hala ka moku kuna Leahi ma Kalapaki, e kokf)ke eku la i ke awa o Kawiliwiii, Kaoai, a nahaha liilii aku la. Ko ka Hui o Allen & Rcbibsou keia moku. Oa hoihoi ia mai ke kaonna a me na luina e Mikahalai kala Sabati ako nej,

He eui ka poe i hioohuoi mai nei o ke kuKiiakauhale qq ke .pohapoha o na poi an» p a k© e kahu mm uei a hoolain« kaoaka. Ke lohe wule ia nei, eia ke hookomoia nei aa mea hoohu paiaoa iloko o ka ai, a ma ia hana ana, ua nui ka pii oka ai a pohapoha wale do me ka hoowali ole ia aku. Nolaila he mea pouo e makai is keia hana apuka i hoopauia ai ka imi loaa hoopunipuni.

Mawaena oka hora 2 a me 3 auina M Sabati oei, makai ikī mai o kahi o KiUkiua kumukula wahine o Boma ma aianui Papu, ua pii j a ka uha akau o Samuela KaWehiwa. he keiki Hawaii II makahiki, eke kaa wai o ka Hui Aiahao Huki Lio Hawhii e hookele ia ana e Kahea, a ua welawela iauua ole, Da hali kokeia i ka. H&lemai iloīwahioe ka mea pomo, a ma ka hora 4:30 o ia ahiahi no, lele loa aku la kona hanuAloha ino oia. He make ulia.

_Q ka ahaaiaa a ka Luuakaiiawai Kiekie ī haawi ai i ka po Puaiiaia aku uei maloko o Ha?eakala Ha!e i ka Papa Loio, oa hooko ia me ka holopono, a aa akoakoa «e oaa ia ahaaiua ka Luaakanawai M P l>eady o Orsgona, a me aa kokua Luoakanawai L McCully a me ii P Biekertoa ame na lioa o ka 1 apa Loio a uie ua lima iaweiawe o ka Aha Kiekie; Hou, H A AVidemauu W O Sobith. wnc .Btle. W L IXkahikl. J M l>«v:deon, J L Kanlukou J M Moneami, His Ēl'o? L A Thurs«oo, W A HiQuey, ilie Ex ey Juo Auaiiu, A P Hou, A Eoaa J A Msgoau, S K Ka ue, Charles Orelghton, W C Ae'n, Heury X Casfcle Ohns. L OHTt«T. J H Bsrenaba, Q.K Wilder, Houg Yeu Ohang, "W 0 Parke a«u v J H W A Oarkri J >uea, Jll bopcr a me W L,

*Ja mai m» kn mokuahi Austr&li& o Mies Atoy Fow?or k a o koua īuoa TH%mi hoi, ke k*ik\iahke B >sō Gartk* wahm» Be»ritauk e haalele aut i ti* Uaua fcioo &u« tuo ko ka «o ake» mau auaiua a iho ki& « pasua uo iia uia'i lepera ma Kakwao* Molokni. Ee kaikauiaMae oia na 3&ev. F W Powler o ka ®kalfsia EpisecapsU no kek&hi wahi e kokoke aua i B*Ui iioelaui. U« hali oia i ka hoooiaūa ivatolīkA Kou)» hd ehika aeaei tnaka!nki i liala. 1? a lolie ia ma ; ua Uooiioio kn Pipa Ola na k?is wahiue e maUma ik« halemai ie}»ra maKalihi Ua «UU Wal uei kēkaiii wahiue iak o M»es Wīwfre4 {S«reet koua iuo« he ka kau ua ka &upeiM wiuor o K«pa!»kiko i hoouua juai Hēi e hoike i ua uiea a pau ao k* hookipn ia aua o keia wahiae i Laa Wl laia iho uo ua Icpera a we Lc auo oke kuhna o ua mal !epea\v