Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 11, 15 Malaki 1890 — APUHI IA NA HAWAII. [ARTICLE]

APUHI IA NA HAWAII.

Ma ka makou hoomnopopo aoa na apohi ia na kanaka Haw«ii e ka Aha* hoi Mekanika, a ke ole e makaala paoo la na haua apnhi a ua Ahehui ala e okomokomo m»a!ea mai ai iwaeoa o na kaoaka, e like me ka na kakoo o ua Ahahoi ala e ohumohumu malu ai a onou mai, alaila. he mea maopopo loa 0 na kanaka Hawaii ke owili la ana iloko oka poioo. Ua hoikeia mai e keka hi mea kakau o ka napēpa "Ka Leo o ka Lahai," nona ka iuoa o "Hawaii, i kekahi mau haaa a oa Ahnhoi la e bana ei, ao ua mau mōa 'la ka makou 1 olelo ae nei ua apuhi ia na kanaka Hawaii. • I ole ai e hoolalaa ia ko makoa poe heluhelu aia ma ka nupopa "Ka o ka Lahai" e loaa ai kela mau ? makou i hoike ae oei, e nana ma ka Leo o ka Poakahi o kola pule aku nei, Maraki '6, do ka manao Ka Ahahui Meka'nika. ' Ona mea i heike ia malaili, eia na hoomaopopo ana: E kinai īa aoa a make ka Ahahai Kalaiaina, ka Ahahai lioi nana i waele maa ka laoakila aua o ka Baluta Hoomaemae Lahoi i keia kaa Koho iho nei. A mamoli o keia manao ana pela 0 keia Ahahui a na haole, ua maopopo loa o« ia poe no i ooou mua mai ia Mr. D. Laiana e kukula i ka Ahahui Ka laiaioa mawaeoa o na Hawaii, a ke kqia ahahai, alaiia, oko iakou hoala uo īa ika hui nona ka īnoa e o nei Ka Ahahai Mekaoika, alaila me ka maale* Loohai ae me ka Ahahui A 1 ka lanakila ana ma ka la 5 o Feberuari aka nei, ma ke koho balc<ta, ke hoao nei lakou e kaili-ku i ka mana hooponopono ona ano a paa a paa ma ko lakou lima.

O keia ae la ke kaona o kela mānao oka mea nana i kakaa aa man&o ala ma kahi e olelo aaa:

"O kela ahahai auanei ke kakeo ikaīka o ka lahui, a maluna ō aa ahahui nei e mnholehele ia si na pomnikai e hoohua i» mai aua eke aupuni, 'hoolilo naeka hapanai o ka lahui ia lakou iho iloko o ua ahahai'la."

E nana e na Hawaii i lilo he maa lala no ka Ahahui Kalaiaina a D. Laiana. Aole auei kela manao, be mea e hoike maopopo mai aua e kapae ia ana ka Ahahai Kalaiaina ma kala-kula, oiai o ka Ahahai Mekaaika ke kakoo ikaika o ka lahui, a nana e kaana mai na po-maikai-o na haua aupaai, malana q U8 poe a pau i lilo i mau lala noloko oi« Ahahui; a hoooele- mai la hoi na lai«o U II«i A Ueaha ka hope oka Hai Kalaiaiua? Eia he ma ke: No ka mea e holo aua ua uie* a paa iloko oka AhaUui Mekauika a ka haole, a lilo i mau laU, 1 loaa na oiba ua aupam, ua haua aaa Uak.u haua, b pola aku.

M&lalo o koia iuhu hav>iuti>>poiK> aoa, i liiki ai ia uiakou i lelo hō sue ka wiwo 010. **Ua »pubi ih u** %auftka Hawaii," a hoike »ka ibaa o ka lahui, e alakai Uewa ia nei & na poe uiauao iuo a ojm kekeue i ke aapum e ka uei i kaia wa, uie ka paipni pu aku 'hoi i ka Uhui oiwi o ka aina hauau i maho!ehole hke ai ua Ui o ua kupuua s ua ma ka iho Uuaaek', l\o uiea p >uo ke uiakaaU i ua haua apuhi a keia poo haole e hapai tnai uei, h tuat puui aku hoi i ka lakou *uaa pelo» e !ue eue ka puui uai aua itio uei o ua Jlawau ia D. Lakus» & i ko ko Hua ae uei a«e o ka lakou m«Q uiaa i'ohuuiuhuuiu malu ai uij» ua poe' oa i hoata uw ka lluiHekauika' ua k|vh ku &e ?a m Ahahui ta i ua uiaua o kela a oae Veta $uo a ma ® Ukoa Uoh. a p >ku mai la i ka| Aha|ui KaUiaina. e Me oo oia hu-haj

A hea do la hoi kakou, e na Hawaii hoopnu ae i ko k'akou pani ana i na hauK' apqhi a pelo ana he.ole maHhiei o ka aka-ke ana mai, paai m&i a oa ana i Hawaii oei, aole o kakna hooiohe i na a}«bm s ko ■ n;akaniaka hnole a j kuDuoDDo maoii ilunn jka aina nei? Laaa ko makou mmao, ua hiki mai ks\vi a n» inakamnlea a me na hoaloha o kn īli hookahi e hoopau loa ni i ko lakou putii ana i aa hana hoowalewale imi pomaikai d Da haole e like me ko D. Laiana ke ano, i kokua ia hoi e Buki; ka opo ke&oooa ina poe haole kamaaiua kaonoono o ka aioa.