Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 7, 15 February 1890 — Ke Aupuni. [ARTICLE]

Ke Aupuni.

(Hoomauia.) A i ka wa i emi mai ai o na aoao lahulehu ma ka "olalo Hawaii, na-nai poopuu ae nei a enai ka akahi dala a ka elima dala, kani pouo kanauea a ka Elele tne kona Lun» Hooponopono, a na ka olelo hoolaha malalo iho e hooiaio mai. Ka Elele, Keena Helu 63 alanui Moi. HoopukHia i nn kakahiaka Poaono a pau e ka Uui Pai Elelo. Na Uku o ka Fepa. Hookahi makahiki 0.00 E'ino mahUia 2 50 Ekolu mahina 1.25 Hookahi mahiua 50 Maauei uo k noouoo maikai o ke ka naka e helu ai a pau kHuuao ua ap» kee, a me kn pnkuhee nui o' ka Lapa Hooponopono o ka nopepa Ukeha ae ai i ke aloha ; ka lnhui HawaiK a o ka hope loa hoi o na heua iuo ekaeka loa i hnna īa mai imua o ka lahui a ka Lnna Hoopouopono e kukala mau nei i kona aloha īa knkou, ua puui mau kakou i ka īa nei pelo he oiaio, ua hoo komo aku nei paha kekahi poe ilihune hookahi, elnn dila i loaa kona Mahele I iioko o ka Elele me ka manao he pouo | eift ka e k«u ae ana keia i kekahi ai a i ka poe ku-i alua oia, j (.) Koki o Wailau O ka Alapii a ka Opae O na kalo i ka inoiuo Ma—ka waa ke ola. Ua iohe au i kekahi pake e nakuuuk« nna, he ' mahele ko kana wahine, elaa dala, ua hoik6 mai ka pake i ka loaa aaa oka Bila Hookaa Mahele, a; he pake lawe mau hoi ī" Ka Elele " 1 me ka nupepa Kuokoa, no na makahiki he umi paha a keu i haia ae, a i ko'a hai ana aku ua pii m>i nei ka uku o "Kā Elele " elima dala, ka iho koke iho Ja do ia ona pina lehelehe a ua D«ke nei, a D—i—a lapnweile maoli, aole lawe hou kela nupep», oe kauoha hoouna mai ke Kuokoa w«le no, o keia paha ka haawina a pau i na p>e a pau i punihei ai i na pelo aka Luna Hoo ponopono oka Elele, a kekahi o ko'u lahui wnihooluu like e hahai uiakn kaakaa nei, he uiakapo nae.

M ilu ua o ko oukou aiau poo ko oukou hewa, ua haua mai uei uo ka Elele me k» liuua Hoopouopouo i ko lauala w.'ihi e alo ai, a uaua iluun tua k&hi o ka iioolaha, ka uiu—uihUlo ! o ke poo " Ka Elele uia kahi o ua liuaMltloHoopukaia i u*t kHkahiaka Poaouo a pau e ka f3ui Pai Elele. Ē ike kakou i ke akauiai e hiki ai ia laoa aei ke olelo, aole ua waua; ka ! hoopii 1 ka ako pep« t aika ka Hai P«i Ele'e 00, M Ka Elele " keia uoua na iooa lehulehu, a o ka Luuh llooponopono oo hoi kei«, uona ka iuoa D. Laiaiia; a Pemkleua o Ka Eui K»ki aina Hawnh'. O ka ĒU'le uo ka Elt>e 0 uu ko D. Ua ao o llawaiī Ua K.thikole ka la iluua E ke kiai heaha ko ka po Ua hiki uiai ke kakahiak* A uae ka po kekahi. ltt«* wnkemnke oukou e uiuau, e uiwau uo lsHia. ii lioouiuuao e u'u hv>a ili ulaula i k«ia iu#u w«ht oteio» *v4e auei ua (a«a kakou uiv k«ia tu*u Uoike o ka oiaio,, * o hoomaopopo oe. U kau au«i ka| kaaa a k« kaole alolia ia ilawaii uei ? j

O hviH iuo i uītr.ae ma keia hoonluulu Bna aka Elele me kona Lupa Hoopouopono D. Lyons. Oia no. ke kipi kaloko o ka la 30 o-lulai, 1889 iho ne»,i alakBUH e Wilikoki. a i kakooīa ena napepa " Ke Alakai o Hawaii " puka lā, a puka pule, i noho Luoa Hoopukaia a Luoa Hooponopono eJ. ,M. Poepoe a uje " Ka Makaailāana'» i noho Laua Hooponoponoia e F. 4 Tester, oiai laua e ola ana. a i kakoo hoa ia e Aiiaeue Buki, ma o kaua mau napep» " Kh Oiaio 010 la a me K«\ Leo okaLahai." Na keia mau nupepa i.hapai ae i na Īeo homo i na Kuhina a i ua Miaiona ai ka oiha ana ona aukāhiki elua o ke ku ana iho nei o keia aupuui mai o'lulai 7. 1887 i haawi mai ai ka Moi KnIHkHUH i kona KuniakHnawai a lulai 30, 1389, elna makahiki me na la 23, ua lilo maoele kekahi mau ola maka- ; mae o kakou, ua hoehaia kekahi poe aaa hoopaaia kekahi poo, a ke kali i nei kekahi poe i ko lakou hopeua. Aloha iho, Ma na moolelo o ka hihia kipi o a m?i Wilikoki itnua oka Aha Kiekie, na ike me ke a ua mmamiua kuhohonn i keknln mau olelo ike i pnka ae mai a Wilikoki ae ā m«i 'na hoike e ae no hoi e hapni ana i ka iooao ka Moi, ua ike a ua ae no ka Moi ia lakoa e kom > iioko o ka Pa'lii e hooko ai i ka lakou hana puuwai eleele loa. Ke uiaoao nei paha lakou o ke kaa-o ann i fca inoa o ka Moi iloko o ka lakou he nuea ia e lilo ai Ihpuukalahala ao lakou e pakeie ai. Aōle loa ia he mea e pakele ai, a oia hoi ka'u e minnmioa ai, a'u e olelo nei me n» hnaolelo nawaliwali—Ke eli nel oakou ika lua —pau e auhulihia a! kakou, mai ke aapuni Moi a i kekahi aupuoi a kakou i maketn»ke ole ai, a'u 9 pale dei e hiki ole mai ia manawa, a e mau ke aupuni Hawau, kona Kuokoa. O Kalakaua a ine kona man Hooilina na Moi.

loaelaiki mai na Joli nai oia ano, e hiki mai aoa la mamali o bo ookoa moai ana ina toea a ka Ek»le ame Bq£i e hooluala nei m«, ka iaua mau napepa, a e lilo ananei i» i mea e pilikia holookua ma o ko ouaim moni ana me ka ouo, o konH hope he tiwaawa f mulea a he men m^ke. Aole anei t< hiki ih oukou ke knkala ik» t!ilele ame koua Luna Hooponopono, a me Ailueoe Buki ituua o onkou, h e īke. E like me ka olelo a Solomona: "Ma<ka vat, be heleheleaa e kn i ka helehelona. " I ko hu hoi o Kipikoun e uoho KuhiNa Nui aua a ulakai hoi no keaupnni heaha kn ku E!tte i lihuh ai iloko o na aiakahiki eoeo ? Aole auei ua huun k»>le lua ia ina ino o ke nopunī anu e bi hoonua ana i ka luomoua ? Ihea o Laiaua ia wa i okuoleaoai?" 3Sh kn lion» Kawainui me knna mau nupepa i hauu aknna 'poopoo a huea ia ae na mea hauna a popopo oke hu kapulu aD. Laiana a pai mau ai i ka maikai. A iaa o Liaiaua no keia i ke aa i noho Kuhioa ai o Kipikoua, e pai ao nei ike hloh* lahui aua e hoopii mai nei i ka nku o ka Elele i elima (iaia o ka makahiki, aole no auei oukou i.ike elike me ka Wi«, wahi a Bjloaiona— Ma ka wai, he heieheleaa e ku i ka Leieheiena. E ahu ana kaua—E aho ka haalele iho a holo e pae i o la hoiiua.

0 Ailnene Buki—he Kuhina Kalainiua i ke hū o Kipikonn, « he Elele Komiaiua i Sauio«. H*i«ha ka ia nei baoa oi«i 01* aia k'n kalaua taaa, aiiia ka ?Qfi ? He oua lapuwala oau ?oa n» iuoh i ks lapaw.nla, wahi a KekahuuH, a 6 ikt? uo kakou kō uaua i ua mojltilo o ua uiaknLiki aua e uoho aua ma koiu OihHys—Eliko ka iiQ* ioheleua e ku i ka heleheieua ma KaUHI, Ke iuii u*?i Uua uei oio ka laua uiau uupepa e hokuee i ua lahui e uoho uei ma uei. * e ulu uj.hu ai ke kaua kipi kuioko iioko uei o ka aiua, uo ka uiea ua like ka Eleie a IX Laiaua a uoho Luoa iioopouopouo aai uia uh uupepa i oua ia e Buki« uia ka hap u ■ iuhu aua i keia ms.u ulelu ua liio--1 haua ke kjpi uia ka I*3o, luu«j JIBS7~ aUe hoohalīke k& ua kauaka ! Hhwhii mn k-i ta 30 o luU;, ISSSk Ko ko E. Bash ui&kemake loa i keia htiua kipi a Wilikokikapa aku la ika iuoH o W Ukoki Kaouohiokala, o k§ ksiki a ke A\aa, ka auo i ka olelo ana « ka p.vj kaliiko o Hawaii uei, Heaha Is ke fcohu o keia iuoa i kda kauaka kipi i koua ama a ī kona lahui BMt» I hoouua aku inia e hoou&auao ® ° kana uku i koni niu-i e kpi i koua aioa a i kona Mī, wa:wti ke ao aua i *a ike koa it-.hs. KK KU kk l HOOKl'l' 14 WILiKOKI. M» ka hookuu aua ouh kiare «iwn ia V\ ilikoki, he UipaU iua is i ks uioo--Ika 6 bvilke O Ukou tun kokalii 1 moui i ua ai ua iiujpi'pa kuo aupuni. hoi i mu» »e eoi, s'u i ike ai e kolo

uaa n& eleeankule me na luinine a hoai i na lima o Wiliknki, e like me ka hoike a|oba 0 Ha'waii kahiko i koua EOau Moi, kapooo n* nno han-i oia aoo no ka Moi Kalakaaa, ka Moiwahiue Kapiolaoi, ka Hooilina Moi a me na Alii o Hawaii.