Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 6, 8 Pepeluali 1890 — Ke Aupuni. [ARTICLE]

Ke Aupuni.

( Uoo:ohu|h. ) —-O i»a w*}iine e ka\un kna me n& pa-a .Pni-uh, Puuoni, l'ukohukonu a pHa aku. E knhak-ha ana lakou me keia mau naui oi« au i Lula aku, he mau hale pili ko ia eu a oia ke ano o kein Uhui ) ka hiki ana mai o na Mikauele, aohe palapaln, nohe bake, aohe nupepn a me ka olelo pokole, " ua 010 helohe o Hawaii nei, "me ia i kiuohi. O.ka olelo a ke Akaa kai lawe mua ia mni ena Misioa>iri, a mahope mai ua pnlapala, na lio, na hui, na haole kalepa, a kanawai; a e like mekalaha aoa ae o ka naauao ame ka pouo o ke Akaa, pe-Ia no ka pii aua ae o na mea a pau a kakou e ike nei, a ma ka hapa hope o keia Kenetaria, ke komo ' mai nei na mea hihiu o A m-t-rika i lawe ia mai nei ena hao!f, no ka mea ua maluhia ka «ina, ua n««u«o, ua kukulu ia na kula m«i Hawaii a Niihp.u, na hale pnlp Ilawaii a NiihHU, ua hiionoho ia na kahuuhpule Hawaii ma na ■sia. A ho mau makahiki wnle ns> ko ka Elele me ko kona Luuh Iluopoiiopono e ku mai nei ka liki a ke 'lii Kukahaoa he oki loa aku hoi o " Ka Oi iio ole " c2« e kaoi-kaoi kohu-kohū ole mai nei, a Jia kupono kaia no lakou. Aohe ke kohu o Haoununa Puiwa ka manu eena i ke kanaka, Ka ELELE Ai'AKEE —KA • LuNA HOOI'O-

nopono itkahj;e. Ke •waiho aku nei &u Le niau Loouianao no ka hBDa apakee aka Elele me kooa Lona Hooi'ooopoeo pukahee 2 maa o ka lahui. JnB maknhiki kokoke eono e noho alakai ia si ā o EUwaii nei e na hakn o Elele r.ja, e hannai «na o Elele i ka meikai o m» hookele ana o ke eupuni, e pnhipuhi mau ana no hoi kona piau Luna Honponopoūo ] ka pala, oka manawa ia e noho hulipaha ana keia D, Lyons. E kahe ann na hoomaunaana dala iwaho, e uhnai ana no hoi lakou la ma, ahiki 1 ki wa e aneane e nele loa ka wHĪhona o ke aupuni, e pioo ana na ohua 0 ka moku aopimi no keia pnkalia, ke mau aei no kona Luna Hoopouopono i ka pai, me ka olelo aoa mnikai un kulana o ke aupu; si, ke ku-o nei ka lahui uo ke ino o ea alaoui. Ma ka noho aaa o ia k&u Ahaolelo, e hooholo ia biih na Bila Haa-wina no na naalahe ka, na uipo a pela aku akß aole e hikj ke hanaia a liooko aku no ka mea aohe eMa, ua pau i ka mama ia, ua puLi ke a ma k kau Ahaolelo hope oia ru uhaai o A. D. 1886. He mau Uueani ahe umi tausani o na puuhuahelu wale no o na apana ohi auhau Hlanui i ike ia tna Ea bake keena KalniHiua o ke dala, ua pau e i ka mamHia.

A do ka piha loa o ka Elele me ka momoDa me kft olioli no ka oniooi ole ae o na kanaka me Da haole—eoia mea hoemi ibo rei i ka Bubsu o ka pepa ho okahī no dala okn makahiki, a no ka mea boi e maoao nai ana oia ka mea e paoi ai ka lahui, « puka na luaamakaainana e kakoo ei i ke aupuni a ka Elele e kakoo nei, no ka mea ia wa hookahi no ua komo aaoli no na Kuhina ma ke kakoo aoa la mau hana, a ua haalele ike keena oihana, a hele ma na apaea koho balot-i e haiolelo ai e feobo ia ua luua aupuin liilii i mau LmnauiakaKinHna a ia wa hookahi no e babe ana ka waiona trie he muliwai la ma na apana koho, Ua hf>pala ia ka moolelo o līuwaii uei me na moolelo hilahila a ekaeka loa, pa-kui a pilau, a o ka hopena ih. I ke ahu ana, lioopii hon i ka aku elua dala.

Mahope mai nei o ka lo«a aua o laaa nei ika oia'i kauhola, a i ka pohala aua ae nei, kuahaua ae la uiai Hawai l a Niihau,e hui na nien a pau a e lawe i ni«u mahele iloko o ka Elelo, uo ka mea, ua okioki ia iiio uei ahe tsusiui na mahele. Koooo nku nei kek <hi eia iho ke akaiuai. Waiho nku uei ]!>»ko o ke kahi pnpa -ki lioi-i i Fert aūieaa. Kakaaolelo a tue Puuka, i hiki ai is Inaa uei a!o *e. Ika hapa hope, kouio liilii mai ana na hna nnmuuaiua haole, oaai ka noku a liīo hookahi kolamu, a fl(i «ns, r i keia ?•*, * ?ilo okon ka aoaoelua o ua wahi «pakee oei (Elelo) i haole, a e lilo se HMā paha pria ka aoao ekoln. He Impa hnole ka ka EU'le I keīa wa, Aole i pa i.