Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 5, 1 Pepeluali 1890 — WELIWELI UA HANA A KA UA ME KA WAIKAHE NUI MA KAUAI, MA KA POAKOLU JAN. 22,1890. [ARTICLE]

WELIWELI UA HANA A KA UA ME KA WAIKAHE NUI MA KAUAI, MA KA POAKOLU JAN. 22,1890.

- E ka Pao Aiha, I Welina wale: ' Ua hnomaka ka aa ana mai ka Poalua mai, Jan. 21 mai kaknhiaka mai a ; po, ama ka hora 10:30, ua malie ka na, ma ka hora 12 oia po, aa hoomaka hoa ka aa me ka hoomaha ole aao ia po ahiki i ka hora 12:20, aoo kanahai mai ka oa aoa. < Ma i« kakahiaka Poakolu, Jao. 22, J 4 * oiai kaiknmahine aokaj Lei Mo* i kihaaa Btm. Mikahala, " e hookomo j mai ana iloko oke awa lai o Nawili-1 wili ia wa pa ka aa e haluku ana a me I ka wax e kahe ana, akw hnli ae oe a nana akn ma na pali o Kalaoipaa, Ho- i kulei, Kaipolia a me ia mnu wahi mai, he nani oe ke nana aku i ka ibo makawala mai wai i na pali a me ka' hiolo a hanee ana mni o kekahi pali ma ia wa hookahi no mawaeoa o ka hora 7:30, aa hoemaka mai ka Wai o ka maliwai o Niamala e pii ae ka wai mamuli o ka nui loa mai o ka wai o ua pali, na oawa, na kala a me ke kahawai o Haleie, ke naaa aka oe i ka maliwai ia w«, me he la e heihei ana kela a toe keia opala pamaau, laaiaau na piba-a! oiai ka wai e kahe uua me ka ikaila, tia pif mai la k« wai, oiai aole i naha ka ouku o ka muliwai ia wa, ua hoi hon mai lu ka wni h halana iho la mamua pono oke kahaa Hale o ke'lii Sa mea Hanohauo Hou. Paul Pahiala Kaooa na lua wai, na loko liilii na iliwai ae ]a ia wa me he 1« he mau malimi okoa, aia no ka aa ke haoa mao o|d.la, aīa pu aka la hoi ko ma-. kou m'au keiki pukonakona auwai ke hakaka pu eoai la me ka wai, e aumuume p.u aon uo ka wahie, ka »paaa papa, ka piha-a moe o ka uka waokele oi hakaka iiui mai a he ike aoa aka ka'o, aa loaa nai mai paha la i ka paapuu poholale ma aa «awae, aa loloa ho aaauei aa. paaa keleawe ā lakoa' iialo, a e naka ana hoi na io uala ika palai ole ia ina la ua moa.

I keia wa hookahi no, ua loheia mai la Bia ka Halēkuai o Mr. C. W. Spitia, ua hoopaniia ae la e ka waikahe, ua komo ka wai iloKo elaa kapaai ke kie--0 kd wai, ua lilo ka haleakaaa, na mea ai oloko, ua lilo pu me ka halekaa, me ka minamina nai i ka lohe pono ana mai i keia nlia poino i kau iho maluna oia hoaloha heahea, a he haku hale oluolu ahe waipahē me ka puuwai hamama, o keia wale no ka Halekaai nui ma ka nuku o kē awa o NāwiliwiU na malihini, na kamahele, na kamaaina a me na keiki 100-ia-ia o ua o Nani wale Lihue 1 ka lai I ka moea ka ua paupili O ke ahe mai » ka makani A ka maiualua kii aoao o Lehua, ame kana Lndy oluolu Mrs Nellie Spitz ame ko laua kaikaina Mr. E. Fountain, ma keia wahi ke hoonana ae kou mea kakau, o koia hale ko makou wahi nana e hoopiha na houpo lewalewa ke hiki i na wa Hookolokolo o ka Aha Hoomalu o Lihue. ona malihioi kaahele i makemako i man alahele pokole ua lawa i ua keouiuiana nei. Ma ia wa pu no ua opa pn ia mai !a ke alahele uwapo lepo o ka mea Hauohano Hou. Williaea !Hyde Kiee, a pela pu no hoi ka uwapo o ke Aupuui ms HawiUwili he pio ua ka wai, o ka ma-' uowai uui o ka Mi]l. " The Lihue Plautation & Co. n ĪJ& haawi pio mai J la ia ika wai ua uwi.po ekolu o ke awawa o Kapala ua opi pn ia mni la he luahi ua ka wai, o' ka Halekual o Mr, Ohopah Tin maiaila, ua pnhi n»o ok;ii>lia ia aku !a eWa wai, li(o pu me ke kupakako, ka \>ake kamaun, elna Uua i uiake loa » hookahi pako oin ke kolu, ua uo oia a c«e ke eke Jsih» s me ka HalekuiU, a nie «h waiwai oloko o u.s IlnlokuM p.nke Ih. No ka llui o " Qaoug Walii Jan Co " o Houolule. uii| «lanui Nunnu t a ma ia ta pu no l\o| lono i.H uiki ana ua lilo ka 'uwnpo o*>penla o Koloa a m* Lih». ! Ms kgja waikaho iini aua, mauka oj Haleia m» opa pn i«! ka pa uwea n Hon ,' W. ff, na loi ai a me n» !oi laiki' 1 a na kaw|ika tne na p*ke, u» pnlnoai pn ia o ka wai me ka uhi ibo e ka lepo fcc' nme ke a»; ka OiiH ma Kahalehakn »: hūi i kai o Niumalu, ua lilo he

nwnpo liilii no Mr. losia Keawe bo Kopnnii koiki pukooakonn, na loi Bi ua abi pu in mai !h gka lepo, ke ili a he aa wai na ka w.ii, aa komo po ia mai !a d& loko l'n elna a ka mea Hanohano Hoo. Paal Puhinla Kanoa> a halaoa pu ia e ka wni kekahi papaihale o kn mea Hanohaoo S. ī'.. Hapuka ka |jU"Bßkanaw»i Hoomnln, aole nae i poidc, aole uo i lilo, un holo uae ka wai malnlo oka hale, aka mamua o kooa ipaka pa e komo tōal ai, liemAuawawa he mau lua oa ka-wai i eh, o kahi aawaī keia o Waikohenuī he moana lewa ia i keia w».

O na mea n pao i iko iaia mniaun bo wahi aawni wdJe uo i« mamoo, aka, i feei« manawa, he monna lewa ia, «ole oe e ku ilulo, lewa oe i ka nawao i kahi' haiki, na akea pu nohoi m%i kahi wahi a 1 fenhi wahi, me k« wan a me k« waapa oe e pne ai ma keln aoao a pe!a ma keia aoao. ho mea liauaiaha oau ke uana īho 'oe ia wahi hub i kela a me keia mea kelkē'lioumaī,"btT keia pilikia nai, ua hoopoioo ia ua kamaaiea o ua awawa la'i polua nei.

Maloko o keia awawa, ua hoouee pu īa mai e ka lepo ka hale noho o Mr l'oo (k) eka ikaika Lauee okn lepo a me ka Duhau laaa,

Ma ia la ua hoi mai ke 'lii ka mea Hanohaho Hoa. Paul P. Kauoa me kaaa mnimili Miss Hoomalu Kaooa. ka Gren Marshftl!, a mo kahi poe Hauohauo e iLo maluna mai o ua kaikamahine nei, tl Lei Mokihaoa o Kauai," ua hoi mai a ke alauui kali i4a U9, hoi mpi a kauhale o kanaka, kakali hou i "ka ūa, ama kf\ hora 1:15 hiki mai i ka bajē hae ka polu ika ui, no ke kakali o ka malie ae o ka us, a. uie ka eiui aku o ka wai kahe, ūaawueu » paha o ka h.ora 11 me 12, ua hoopuka na mokuahi Mikahala a me Kaaia iwaho o ke awn o Nawiliwili e leku hi, u > ka uiakau loa i ka wai kahe, ona uklu o Palani, Nawiiiwili, Kalapaki n me Niumalu, na hiki ole i kona ikaika ke hoohoa mai i ka ikaika o ka waikahe o kahe aku ke pii oe a luna o ka he o Kahala nana iho oe ia lalo, o oka nuku moliwai i keia wa, ua like ia me ka hapaha mile. oka pilikia nqi o na kanaka ma keīa, ua pau loa na lo'i ai i ke kaheia e ka wai, ano ku a pololi ana na kanaka, na mala īaiki ana pake ma Huleia a me Nawiliwili ua uhi pu a palaha īa me ka lepo, ke nana nku oe, he manie wale ao ia. ; oka mano wai a ke 'lii Kauoa no kana oaau eka kn iluua o Awa ua iilo pu he moepuu no ka . manowai o ka Mahiko o Lihue, ma ka Poaha nei, oiaalo aku la kou mea kakau malaila i iko maka pu i ka poino i haua īuo in e ka waikahe e hana ana ka Luna Nui na iimahana ano like ole, ua Kanaka, Pukiki, Gilibati, Norewai, Paele, Pake, Geremania, lapana, me he !« o ka iiai a me ke akea oka manowai i noha he haneri kanalima, a eloa paha baoeri me kanalima kapuai. Na keia poiuo ua 'ku ka wili, ua k\i pu me ua hann e ae, ;ao!e i hoohanaia aku. o ka hnki no hoi |ka na kaaliipi i k» wahie, na kna no |hoit> Mr. Bice he hnki i kahi koeua |ko paa īloko oka Halewili, a ua pau |!oa aku no paha !a ia Kaala. [ Halawai nku la makou mo ko kaa lio ! o Hon. W. H. Rice a he mau uialihini ! hanohano kana ehm, oia o Gen MarBhall ame ke kaikstnahine s Mis§ M, von HoH, e holo maKaikni mai ana» aloha pu. luln lima, aloiko msi!a kela ia makou, aneane piha psha he 'kanaha makahiki mai ko'u kokulu pu aua e hoopiha i keia mnnowai, A h*>h\ hou au ika lepo o Kanai nei. ein k* e UHhnia aua ia mnnowui o keia WHikHhe uai.

Ok« iuoh mshnto no! wsU« m\ o ko Akna lioopoin * o!e sna tko o?& o' kek»hi t>ta hsnn, n o hoouaoi ia ofa āa n» !ani'k.!i»*Uoj ho «mtu wa k* be afohA i Ko o!«>!o nn' »a keiki k?mmsina «kahi \v»te ik> u.h nai h me k« waikahe uui i iko »*, B ola uo ka uiiikapani o K*uai i ke Akun a niMi lo«. Mo k« mnhnlo u»i moa k«»k6a e hooki aei, » uio q« keiki u!eU haa oieUla ko u Adics hopo, «a Uwa knu kaawwnMiM. ah>hs no a rai ik» T,uq&' H*v>pooopooo, K« hoi u<?i n* ua ka ta*kaui ho Aliioli lio hu i mai isoi ks \h, M« nioliH uui, ''Kaui w»lo Kna»i i ln ma!k " Kaipoli», Nnnu&Ui % Uhue, Kiuai