Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 45, 9 November 1889 — HALAWAI O NA POE MAHIKO [ARTICLE]

HALAWAI O NA POE MAHIKO

Akolu aenei la oka noho ana o ka' poe paeli ko o ku Pae Aina nei ma keia kulanakauhale i keia makahiki, oia mai na la 28 mai o Okatoba a hoopau m« ka l'i 30. Meiloko mai oka lakou kaana ana, ua puka mai he ekolu mau kumuhana ano nui i pili laula i ka lehulehu, oia keia malalo iho: I—-Na ke 'lii liihopa, he olelo hooholo penei: • Oiai, o ka holomua ona pomaikai nui oka oihana mahiai o ka aioa—na kahua o na kokua a me na holomua laulaha o ke anaina—ke kaukai nei ia meluna o ka malamaia o ka mana aupuni, maluhia a me na kauawiū; a Oiai, o ka hooman ia o ka mena un puni a me ka nohona pihoihoi ole iloko o kekahi anaina i* hoolaupai ia e na lahui like o!e, a e kaikai pakahi aua lakou i kana msu koina, lilili a ano kaokoa paha, ua kono mai ia i ka lawelawe ana me ka noiau, hoomanawanui a hooluolu; a Oiai, o na alakai hewa ana ma ke kamailio a ma ka hoolaha ana ma na nupepa ioa manao ame na nalu aua o kekahi lahui hookahi, hana a kulana, kue i kekahi ona lahui, he mea auanei ia e aia mai ai na ino a e alakai aka ai lna hoouluku ana i na launa maikai e kupono ai ke heomahuahua akn i ka laulima ana o ka pooo kiao a me na pomaikai lehulehu; Nolaila

E HoohoL-oīa—o malioa, ma ke ano he poe mahiko a he mau makaeinana, ke kue ikaika loa nei i na haua a me na hoolaha manao i ake ia e hookomoi kekahi lili iloko o na noonoo ana ona kanaka Hawaii e kue mai i ka poe i hanau la ma na aina e, a i ole ia ika poe i hanau maanei mai na makua haole mai, a i ole ia i ke kanu ana ina noonoo hoowahawaha a hoehaahaa i na kanaka Hawaii; Nolaila, E HOOHOLOIA, kemanao nei makou he hana na ka lehulehu, ma ka panai ana no na hana hookipa aloha i pahola laaiaha mau īa imua ona iiaole e na kanaka maoli o keia aina iloko o ke kanahiku makahiki i hala aku; no ko lakou hilinai i na manaoio i kau iho iluna o na lahui e ae; a no ko lakou hoike mai i oa manao makemake e hooi ae iko lakou kulana, a e hoomakaukau ia lakou iho i kupono no ke au awiwi ame na loli ano nui i ulu ae iloko o ko lakou aina iloko o keia mau makahiki;he mea pono e haawi ia ua kokua ia lakoa ma na ano a pau i kupono no ke kulana aapuni kupaa a maik&i a uie na pomaikai laulaha; e hoohoihoi aku ia lakou a me uu ano lahui e ae, e hilinai maluna oka makaukau, ka hana poao a iue ke kaupale i ka oua i loaa ai ka hana ma na kulaua koikoi a me na pomaikai īna'ma na hana anpuui a pilikino paha.

2—Nft Mr, J, B. Atbfrfan i heluhelu mai i *ta hoike « ke kotuito iw> kc K«ikebi Paonilike, OrAT, ku o!e o oa haaa niikUU o k.i juuh h<? uioa uui loh īr no ka pomaikai i mua aku h tu<? k& noho kuokoa ana o a Oiai, uiat ke ku?f>uft iusi o kei* Ph« Aiuk, ois pomaikei us. hiliß«i nui «ku ia raaiuDA o ke auo o ko kakou lanuei auft me Aiuerik« Huipuia; « Oiai, o ua poiuaikni o kt> Kuikahi Pauailike, i k?»u paleu» ia ka mnuawā,

malia o hoopaa wale ia no ma 6 ka hoopau an» ae a i ole ia, hoemi loa ani! iho paha i ua duto o Amenka Huipuia | liiuluiiu o a oie aa waiwai e i ae e komo dute ole nei malwlo o ke Kuikahi, a i ole ia ma ka odoq- tma paha i uku panai inaluna o ke kopaa 1 hooulu ia ma Amerika Huipnia; a

Oiai, eia he hoolala akea ana i ke | Kuikahi no ke kukulu ana i kalēpa hai ■ kumau a me ona mau lauua pili aupani paapaan» ana me Amei'ika H«ipuia, e xiooooo ia uei eke Aupuni Hawaii; - E Hooholoīa, oiai ka Hui Mahiko ame Hoohko Limahana e hooia aoa Qo ka malama anā i ko Hawaii noho aopuni kuokoa ana, ke makemake nei nae lakou i knikahi, i pakui no ke Kuikahi Panailike me Amenka Huipaia, e kau ai 1 na mea ulu a me na meā hāna ia o ko Hawaii nei Pae Aina mnluna o ke kahaa hookahi e like me ko Amerika Hūipuia, a e iawaiaulu i na hikii »na e hookokoke loa aku ai i na launa aua pili anpuni mamua o na mea e pati noi mawaena o na aina ohn.

3—Na ka Kakauolelo o k«i halawai, i helahelu ae iks olelo hoohoio a 'ea iiapa ntii oke komiie, e pili ana i n:s limahana, peuei:

OlAl, o. na pom&ikai mahiai a me na haua nui, he mau mea nui ia no ka pomaikai oke ānpuni, a i mea e hooko hololea ia ai kēia mau hana, he mea pono e hoolawa ia me na paahaua; a

Oiai, ua maopopo mai na louo 1 loaa mai mai na wahi lehuiehu mai p ka aina, aoie i lawa pemo na limeliana, a no ka neonoo aua i ka hune paahuna o na hana, ame n« hana hoa e hoJa ia aku ana, ua ike ia he mea p.)no e loaa hou mai onu mau paahaua i keia mua aku; a.

OIAIO, mamuli o ka uoonoo aua i na pomaikui o keia mau hana a me ka uoho ana anaina a me ka lahui o keia mua aku oka aina, ha mea pono ke hoolako ia na paahana mai kela a uie keia lahui like ole mai, nolaila

E Hooholoia, ke kono nei makou i ke aupuni, e hapaiia kekahi mau heoikaika aua o hoomaka i ka hookomo aua mai o ua p3ahnna o na lahui iike ole i kupouo no ka hune mikiala hana o ka aina, e hoeaeu pa ana ia wa hookahi e lawe pu mai i ka lakou mau wahine me lakou; a

Oiaio, eia iloko nēi o ka aina he heluna uui ona pake, a ua manao la'noi keia mua aku, e hookemo hou ia mai na paohana o 'keia ano; ano ka noonoo ana ina pilikia oko ka aina mau hana i loaa mai ka hua, ma o Ke komo hoohaik} ole ia ana o keia ano paahana oka lahui hookahi, a we ka ike ana o na pomaikai o ka I&hui Haw?.ii a me na haole, ua kaikahi like me ka poinaikai o ka aina ma na kumu e ae a pau i komo ai, nolaila

E Hooholoia, oiai makou e manao aua he mea pono ka lawelawe ana i na hana mahiai oka aina e hoomauia ka hookomo ana m.a'i i na pake, aka he manaoio no nae ko makou, e hoohaiki ia, kaa pōlena ia a e hooholo ia> pn* kau kanawai no na pake iloko nei o ka aina (ma ke ano limahana,) n no ka poe paha e komo hoa mai aua, e papa' aole e lawelawe i na haaa kalepa n han'a mikiala, aka &o!e nae e komo pu ko poe 1 komo'iloko o ni haaa lealepa s me hana lima īke i keia wn, a

E Hooholoia, o ko makou manao ina he hiki aole e hana ia ona aelike no ka hookomo nna mai i na pake i keia mua aku.