Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 38, 21 September 1889 — HE PANE IA HON. D. H. NAHINU. [ARTICLE]

HE PANE IA HON. D. H. NAHINU.

E ka nupepa Ko Hīiwaii Pae Aiiia Gocd bye kau8 E olaola oe a me koa liuua Hoopouopooo e hai aka ift D. H. NaLiiau o Hookena Hawaii h tne ko ao līolookoa 1 ike mai ai na mea a pan i ko xriau» mea i pono ma keia hoolaha nupapa ana o maua. Ua ikeia ma ka Ele'e o ka 1« 31 o Aag-it j , 18S9, na manao o D. H. Nabina. Wahi a aa D. H. Nahinu nei, mioamioa ka oia no'u, ina aohe he Rev. Hai mai nei oia no kuu hoolimal/ma ana roe ia, ae, aa hoolinoelima au me >b, eia me a'u kaua maa palapala oia aoo, naoa punoi i nonoi ia'a 6 hoolimalime, a ua ae au, heaha ka hewa? Ao!e ia i hew«, ao ka mea, owau ponoi no ka ona o ua npaua ain» la. A no ke kuai mawaeoa o o'a a me J. S. Kekakahiko ia mea ahīki i ka Wb i hana ia &i ke kani. Aole aa i mihi, wahi nae a D. H. Nahiuu na mihi au Ua hele mua au e hui me J. M. M«anakea a aa ae mnikai mai oia e kuai ao i aa apana aina !a ; ke haawi au i hookahi haneri d »Ia, A pela io no au i hooko aka ai, H<?aba ka hewn? Ao!e ■ ua hanaia ka paiapaU hookuu tio u» apaua aiua la mail /ao ne o ka p«a ao?. iloko o ka moraki, pehe* hewa auei iti? Wahi a D. H. Nahiuu, aia aka .ma ke ="* kope o k» kuai i hanaia e J S. Kekukhhiko, oia ke kanaka ma ko D' H. Nahinu ao8o, uaoa i hnna maoli ke kino o ka palnpala, oia hoi ka moolelo o ka palnpala kuni a maoa i kakauinoaai. Mehalo nui no &a i uh palapala kuai la i hsoaia ai, a he p-'la-kaai i ku i kekaaawai, a he hke no hoi me ko'u makeen.ike. Ua hana i« ma ke kaulike, n ke hoolaha pu ia nei ke kope o u« pnlapnlH knai la ma kei* holo uupepa arn. Wahi a ua D. H. ni*i, aolw oi* ka pi lolei, hp $15000 a o ua $5 00 sia paha ma ke eke pukapoka a H? a i <tle o J, S?. Kekuknhiko paha, A mniuua ee o ka hnna lft ana o ka hookau i us i*p-na «ina nei, in Wh, hnwaoawauH mai la o J. S. Keku'-;ahiko i » 1 a rae ka lao m«Iie h>a, u% l.we mua aku nei au he $10 00 no ko'u uko, ae aku fa ea me ka nuau ana iaia, nuhea k«3ll0 C0. Wahi a J. S. Kekokahiko, aia no i k« b«le, eia uo pal?a ka la 20, h i ole o ka la 30 paha o 1888. Ē ka lehu'eha, aa hnuH apiki «uei &a ia J. S, Kekukahiko? Aolel ua lawomna oia hup ko'u kau.'ha inia e huihoi ts«i,aoīe. A w* ka 1a 81 o Aogate, 18S0, ua haoa io ia ua Pwlapala hookuu eei, n

kbhea aku !a oJ. S. E. i ke kaikaoiabioe ma ka neaolelo mai hahi o ke mea eaahnloia Ō. li. Ka-ue a i kMhi p bui ai Da oea a hoohui ia ka eea eJ. 8 Keknkahikome koS. K. Ka-ne uea. Liwe 19 mai aua ke dtla e ke kaika mahioe a J. S. Kefeak»hi'<o, aole nne i bai .m«i oJ. 8. Ke!»ukahiko in.'u h? $14000ialiani. A m6anei hinan ; la'u oJ, M, ilHunakea, nawai e han*; ika Kaai, Ia wa pane koke OJ. S, Kekukahiko, na*u e hana. Nh lilo o'u no La haoa ana i ua hookuu nei, he eono wale no daU ($6-00) na J. M. M. i hana, emi ka uku a ka haole. Oielo o Nahiou D. H. Hop, aole i nku la oJ. S. Kekukhhiko, he hoopu nipuni msoli keia eia na Bila hooka» mamua o ko Nahinu uku ana ia J. 8 Kekoknhiko, a mahope lawe wole oN. D. H. Hon. a haawi aku i kuu waiwa (elalo) ma ka mea a ke kanawai i papn ui, aole loa au i kuuoha ia Nahiuu e uku i kuu man aie. Aole no lioi au i kauoha e haawi wale aku oia i kuu ohana pili ma ke Deg-re 2. Aole oia 1 nana ia'u ame kuu ohana pouoi, he 7 a'u mau keiki, ao ka huiua q ko'u ohana he U ia. Ma na kanawai oko kakou aina makuhhine nei, heaha ia he aihoe ia. Oka lnweewale ana i k<< hai wtiiw&i me ka manno koic.be a.he mea kupono i ke kuai, he aihue noia.

E nana e na kanaka o ke Aupuai i . keia kolohe nui a me ka Hoike o kona 1 moolelo ma k« la 31 o Aug t \ 1889 nei H ma ka ElelK ke kauoha mai nei i ka - lehulehu e naba i kuu monki ana e * hoolimalima ana iaia he hewa ka īa " wahi a kt» mea ike i ke knnawhi. l3e 0 Lunakan hwui oif, aele i ike 1 ke kn- • nnwai, aole o kakou uiau kanawai e f papa ena ia mea, aole loa. Aia w,.It* J oo a uku ule ia ko kumupea a me ke oka pauee alhil-» poipo, Bole pela ke : a. 1 M&i ka M. H. 1839, M->r.iki 27 a hiki - i kan makemake aoa e Kuii ma ka ae '■> like ana o'a me ka'u w-ihioe me ua i D. H. Nahioa aei. I na he kanHka < uaaoao aa oi kona pmo e hoole i mai i keia m ikomake o'u uie ka'u wahine maikii. I tia owau la Iwole ao, i hebha ke kuaiu e hoole ai Eia, aia ka ? pooo o ua Apiaa aina nei o'u ia D. H. > Nahiou, he ehiku mnkahiki i koe. Aka no ki hai m»u aka o J. 8. Kekukahiko e kaai ia aaa me hai, ao!e ona minaoaiaa i aa D.U aat i hn mai nei uia ka Eleie o Aug.t-i 3i, 1889, he , $35000. Heaha ke kumo i*ae mai ai oia e k'iōla w.le i .keia ma'i d»k ona? Hainn, aa makemake loa e lilo iaia. keia Apana Aina o'a, aolo makem*ke e lilo ia T. K. Amalu a me J. W. Kuaimoku, be mau keiki laaa i makuukau i ke dal«. A iuH ua mea a pau i ka i ko kakou aiaa kanawai, ana hoi i paluiu ai i kona maa lekina ike o na maka a haawi wale aku oia i kuu kanalima dild i koe ana e paa hewa nei. A maanei ke hookomo nei au i ke kope o ka palapala kuai a me ke kope o ka nota aie ana i hana maoli ai, aoie na hai: E ike auanei ua kanaka a pau owan 0 Jon. M. Kealoha a me Ju!ia Maraea Kealoha ka'a wahine mare no Kapaa Mokopuni o Kauai o ko st Hawaii Pae Aina" no na d4a ekola haneri a me kaoaliaia $350.00 ke kumukuai o ko maua apaoa āina a pau e waiho la ma Hookena Kona hiema. Mokupuoi o Ha waii o ko ''Hawaii Pae Aioa" nona ka iii he 1017 kapuai kuea i hoike ia ma ka Palapula Sila Nui Helu 3347 oia kekabi o na apaoa aiua i Morxki ia e A. Je«ger Trueti Mxrch 27, 1883, i ftope ia i ke Keeaa kak-iu kope Bake 79, aoao 358. 359, 380, a i heokuu ia a hnalele ia e ka mea moraki Oketoba 31, 1888, i hooiaio ia e J. M. Mauoakea ia la no. A no ka loaa aua mai o na d~la hookahi hnnei'i me kaualima, (§150 00) mai b J. S. Kekukahiko mai uo D. H. Nnhiou o Hookena. Kooa Heuia, a aa hooiaio la ka loaa ana mai oia mau dila, a e uauhiia mt»i ia mau d«la mai ka huina mai i olelo īa maluna, e koe aua S200.00, e e uku ia mai ia mau dila i nt maaawa elui i ka hapa mua o ka miikahiki 1SS9, ma ua Noka, he $100.00 uo ka uoka hookahi. \ ma kein, ke h*awi a hoolilo loa aku nei maua u D. H. Nahinu, noua ao kon« mau hooiliua houko kauoha, na Hoopou 'pouo Waiwai uo ka mauaj wa piU loa. I hnike no kiu», ke kakau nei maua 1 ko inaua m»a iuo* e hooia aua, a me ka huopili i ko m-un mau eila 1 keia la 7 o Nv v j u3*b«, 18SS, vna paui o Kauni o K>> Hiw.iii P«e ama. Juo. M Ke-iloha. Mrs. Ju!i« M*r«iGi Uooken?», Noveuihba 5,1SSS. Eono mahiha mai kein la "ku 8 uku j pouo aku uo aa i« M o KaKnuni i us be hookahi baueri' (IIOO.W) a ma kaon k«uioha | P M. Nahinu. Ma ks nnn l k-i pilapah kuni uiswaeūH o maii 4 » a me D. II. Nahiuu, <

ua kaooha ia o'r he 2 wale no manawa 9 hookaa ai, aole 4. O ka noka ma«, 3 (nalama «laila mai ka la. 5o Soyomhfea, 1888, e helu ai, aole oi aku a pela no ka nok* 2, a hala 6 . mahma m'a ī Noye q) &b a 5, 188S.

Ō keia Nahiiiu, ua hoopaoee wale *ka dū8 fea ooauao ko!obe, mi.i >a'a olooiu be wa nele kein i ke d(il8| hoole aku kauoha ikuika loa aa i» D. H. Naliiao, i olo o hookaa koke mai, o hana ao e like,aie ke kanawai, K, Kivil« Pauku 894, N-v kona lima pjnoi ao i 'hana i ua maa noka nei 2, a hana.apiki wala iho ls no, ano Uke paha m,e Akana, lilau aku oia i aa auka kula o na mea laa o ka L«aki % ni, pelā paha keia, hoa wale aku no ko Nahinu lima i ke elnla o hai a heawi aku ia hōi me ka manao paha e ee'e ana ka hoahewa o jkona luna ikehala, «ole nele koea hoahewa ana. "Wuhi n aa Hod. D. II. Nahinu nei," na Eme8ona ka i aaa lalau oe i ka ikt» ole. iia Hikikoki i ana aina o Hilo i K«leponi paha oe i ka, eli d»la ulaula i ike ole ai ko maka i ka hele apa mai a Hikikoki e ana. Mai noho a kamailiō i ka mea au i ike ola ai. Ina paha i ike ka maka o ua Nahīna nei no Kaluahmeaai, heaha la ka mea i hele ole &i iaia e hoolimalinaa ai? A heaha hoi ka mea i hele ole ai iaia e kuai aī, he lalau oe, he nno like me ka pulelehua kau mau bana, e kuhi ana i ka malamaioma o ka pukK aoiani o ka puka ī», ka ke poo i ke «mani iiaiia wale no a kohu mako ka palelehua i ka hookui wale i ka puka Hūiaai. Pela paha e hou wale nei o D. H. Nahioa, j E nana e ka leholehu, o ko Nahinu j pono o ka kookaa mai i ke $50.00 i koe, oia wale no kana hana e puka aku ai mawuho o ka upiki. Ke olelo hou mai nei o ua D. H. Na-> hinu nei, he pani dila aa o ku ? u k»u<>ha maoii aku anbi iaia e hooko mni uia i kaua mea ī ae maoii ai, he kuma kaai oo ko'a apana aina, Koha ole maoli ka aua wale iho no i kuu dila, e hookaa mai oe i na d 1* i koe he kanhhma, alaila, ua lilo ka ain» ia oe, ka i hoa mai nei ua ulu keia laau ooi i na ohana Kr st(«uo o keia wa. Oia hoi o ka papi dala. Ua piha lo» oe i ka mnnao lili i ka poe haipule. Heaha la kau i paa i na bf»ipule h Kr sfciano e noho mai neī o keia w»? Aole, aka, he līli i na poe haoie, Oi ua oki oe. Me ka mahalo, Owau no o kou pokii oiaio, J. M. Kealoha. Kapaa Kauai, 8ephtemaba 12 1889,