Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 35, 31 ʻAukake 1889 — He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTEONA. KA WELI O KE AO HOLOOKOA KA MEA I KAPAIA Ka Olali o na Aupuni Hui he Kanalima Kumamalua. KA LIMA KU'I O MAUDELANA [ARTICLE]

He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTEONA. KA WELI O KE AO HOLOOKOA

KA MEA I KAPAIA Ka Olali o na Aupuni Hui he Kanalima Kumamalua.

KA LIMA KU'I O MAUDELANA

' Ka Limakahi i haaheo ai ka HonnA y . —— hua Ohīa. Kelekwē o Amion& 1 Unuhiia no Ko Ilawaii Pc<e A ina. | Helu 95 | I ka manawa no hoi i hookuu ia aku )iouft halu nei, ua lele aku la oia me Jkfl puahi nui ma ka aoao i kauohaia Wa uo elua hora. - I Ua noho lakou nei me ke kali ana no ka manawa e hiki mai ana, i maoipopo ai hoi ia lakou nei ka loaa me ka [«• > Oiai lakou nei e nohe ana. ai ke ko- " koke ana e piha na hora % aia hoi, ua * lohe ia aku la kekahi mea kapalulu [ ano e. Ua ano pihoihoi loa ka ui Meleuwila i keia manawa, me ka manao ua loaa kana mea i makemake ai. Aole i liu iu iho, aia hoi ua h'ki

mai la ka hulu me ka nele, aka ua ma nae i ka manu, aia lakou ma ke te hiki ai ke loaa o Eeina Hipa ka hiki ana mai o ka hulu, ua pamai la ka hulu, aole ma ke ala a'u |le aku nei, aka. ua ike au i kekahi jgppea, aia ma ke ala e huli ana no ke :ltomoh&na. Iloko oia manawa, ua noonoo iho . la oia ika mea pono ana e hana ai, a ana i pane ae ai. He mea pono ia'u ka hookuu ana aku ina hulu elua i koe, a e lele like laua ma ko Jaua mau ala iho. J?o ka mea, ina au e hookuu ana i ko ke komohana, alaila e hiki ana pa ha ua mea la ma ka hikina. Nolaila, ua oi aku ka pono e hookuu aku au ia olua i ka manawa hookahi, a o ka mea o olua e hoi ole mai ana, alaila', he mea maopopo ua loaa iaia.

I ka manawa a ua manu nei e ka mailio ana, oia no kona wa i hopu ae ai i ua mau hulu nei. Me ka hakalia ole iho, huki ae !a oia i ko ka hikina a me ko ke komohana a paa ae la ma kona lima. Me na huaolelo pokole i pane iho ai oia, a hookuu aku la i ua mau hulu la e hele ma ko laun mau ala iho. Oiai na liulu e lele ana, a m« he makani puahiohio la e wili ana ka hole ana a ua mau liulu nei. He manawa keia a ka manu e noho ana me ka hauoli, a e kali ana hoi i ka hopena e loaa mai ana i kona mau I ka piha ana o na hora elua o ko na hula hele ana, aia hoi, ua lohe aku la lakou nei i ka nu mai, a hoomanao M la ka manu o kona mau hulu ae ke i e hoi mai nei. Aole i liuliu iho, noho ana ka hulu ike iho la no hoi keia o ka hulu o ke fa>mohaiia keia. |» manawa i ninaii iho ai ka manu tia hoi ī hea kau mea i hele aku e hoii? -*. Jkole ma ko ? u ala, aka he moali maloa ka'u i ike, ua hala ma ka he oiaio kau e olelo mai nei, ala , ■■..m he mea maopopo loa. e loaa ana i | . o ka hikina. aae kakou mai keia mauawa a hala he hapaiua liora, alaila ua j iaia» a he moa pono ke ahai ana m&hope. uoho iho la lakou uei me ke kali ka hala aua o ka manawa i ole|lVA msopopt~i loa ae la via loaa ka ia. '

He mea oiaio ena makamaka helnhelu, ona hulu o keia manu i kukulu pakahi ia ma kela a me keia aoao o ua manu la, he mau halu lakou i piha me na mana kupua. A ho kuhikuhi pololei hoi no kn. mea i makemake ia, a oia ke aknui pololei e hiki ai ke huli i na mea i hu na ia maloko o ua aupuni la. Ūa ike kx;kou Ika oiaio o keia mea ikawa o Piuke i hele ai e huli ina ui alua ana hoi e noho pu ala. A o keia hoi ka lua oko kakon ike ana ; na hana kupanaha a keia poe hnln. ' - ' Iloko oka hala ana oka hapalua hora, ua maopopo loa iho la ika manu ua loaa ika hulu ka mea i makemake ia. Nolaila, ua huli ae la oia a pane aku la ika ui Meleuwila, me ka oīelo ana aku penei: Me ke kanalua ole au e olelo aku nei ia olua, ua īiooko ia ka mea au i makemake ai. Nolaiia, ua manao au e uhai aku. ka-; kou mahope no kona wahi e loaa aku ai, a e hoomakaukau olua ia olua iho Ika lohe ana oka ui i keia mao olelo a kamanu, ua liuliu ae la keia, a e ku ana hoi ka ilio Leina Hiu me ka makaukau, a i haka,lia wale no ike kauoha a puka aku. la manawa i pane hou mai ai ka manu, oka mea pono wale no a kakou e hana ai oko olua uhai mai mahope o ko'u meheu. Ma ka'u wahi e lele ai malaila mai no olua, a ina e lele kakou a honi i ka hohono oka hulu, alaila aia malaila kahi i lele ai. Ao ka kakou hana no ka uhai aku mahope ahiki iko lakou loaa ana aku ia kakou. • Me keia mau olelo ua mauu nei i pane ae ai, a hoomaka aku la lakou nei e lele. Iloko o ia manawa, ua lawe koke ae la ka manu i ko lakou ala e hele ai ma ka hikina, kahi hoi oka hulu i nalowale. Oiai lakou nei i puka aku ai, ama ka mana i loaa ika manu, ua kauoha ae 1a oia ike ahi, e hooi aku i kona wela i ko ka mua.

Iloko o ka manawa pokole ua punia ia ae !a ka lewa ena okoko nla abi, •& he mea maopopo aohe mea ola e puka aku mawaho. I ka ike ana o ka manu ua holo pono kana mea i manao ai, ua hoomau aku la no lakou i ka lele ana imua. Ia lakou nei e lele ana me ka nana ana ma o a maanei, aole a lakou mea i ike a hoohuoi hoi. Aka i ka hala ana o kekahi mau mi nute inahope iho ua hoohikilele ia ka manu ika honi ana aku i ka hohono o m^a. Wahi manu nei i pane ae ai. aole kela ī&'mea okoa, aka o kuu hulu kela a kakou e huli nei. Me he mea la, ma ka'u hoomaopopo ana ua Dau paha \i ke ahi. a aia pa ha lakou iloko oke ahi kahi i hele ai me ka manao e puka aku ma kela aoao o ke ahi. īa manawa koke no ua t>ane aku la ka maou, e wiki kakou e hookolo aku mahope o kela mea hohono, oifl ke kuhikuhi pololei. He manawa ole noho aua lakou nei | mawahG o kahi ake ahi e a ana, aua ! maopopo no hoi i k* manu, aia iloko o ! ke ahikahi i lele ai oka lakou mea e 1 huli nei. 1 No ia mea, ua pane aku la ka manu. he mea pono loa ia kakou ke komo pu ! ana aku iloko o na ula nhi e holapu ! mai nei. A i hookahi hoi ko kakou make pu ana iloko olaila, ana ka mea lanakila e hoike mai. Aole ia he mea kanalua i ka manao oka ni Melenwila, no1 B *!Ia ua hoomakaukau iho la oia ne ka hoomanao ana i na mea a ilio i ao mua aku ai iaia. Iloko o keia manawa i pane aku ai ka mauu, e hahai mai olua mahope <yxi a mai makau Me kesa mau olelo i pane ae ni ka manu a nio he imo nna la na H maka noho ana ka manu iloko o ko ahi. A i ka mami no hoi a komo iloko o ke ahi. pili ana no hoi ka ilio Leina Hiu a mo kona' haku Meleuwila raahopo.

| Iloko nae oka manawa ake ahi i hoomaka ae ai e ikaika kona a ana, ua hoohikilele ia ka manao o na ai. | Ano ia mea, ūa huli ae la lana a pane ae la ia Piuke ka laua ipo aloha i i kft pane ana ak" : E ka maua lei. ka mea nana i hipuu iho i ko maua mau/ianao malalo o ke kaula kaakolu o ke a!oha. lloko o keia nianawa, ke pii raai nei ka ikaika o ke ahi a ke honi nei maua i ta hohono hulu manu, *ne he mea la he kaua paha. No hea hoi ia kaua e hiki mai i o kakou nei, wahi a Piuke i pane aku ai i kana mau ipō. Uapane o Piuke i keia man olelo me ka maopopo ole iaia o kana mea ē kamailio nei. Aka, mahope iho nae oka pau ana o ka ua Piuke nei kamailio ana, me he kuaua la i mao ae. pela iho la na mea a ua Piuke nei i ike ae ai. Iloko o ia manawa, ua maopopo mai la iaia na mea a pau, ame he akaku la i maa o kona maa maka. Iloko oia manawa i ike aku ai ua Piuke nsi i kekahi. mm o lele ana ilo ko o ke ahi, . E kau ana oia maluna o kekahi ilio, a ma kana 'aoomaopopo iho aole no ia he mea e aku, o kana kaikamahine no me ka ilio Leina Biu. Iloko oia manawa, ua hiolo iho la kona mau waimaka, a ano eae la hoi kona noonoo. Oiai nae na waimaka o Piuke e hiolo ana, ua lilo hoi ia he mea haohao i ka manao o na ui. Ano ia mea, ua pahe mai la laua me na manao kaumaha, me ka olelo ana mai penei: He waimaka aha keia ou e hiolo mai nei eka maua aloha, e haaUle mai ana anei oe ia maua? Aole nae he wahi mea a pane aku 'o ua Piuke nei, no ka mea ua punia ko na kino i ke aloha i kana kaikamahine. No kekahi manawa oko ianei uwe ana. a e noke mau mai- ana hoi kana mau ipo i ka ninau Nolaila, ua huli ae la oia a pane aku la, he mea ' kupanaha loa keia i ko'u noonoo ana.

Oiai i p&ne. ai i e ka olua*trinau, aia hoi aa hoike ia mai imua o'u ka mea oiaio, a oia ka'u i uwo iho nei. Heaha ia mea? wahi a na ui i niuau aku _ai me ka leo hooheno. O ka'u mea i ike a i hoomaopopo ai hoi, oia no ko'u ike ana aku nei i kuu kaikamahine a me ka ilio Leina Hiu e | lele ana iloko o ka lapalapa a ke ahi e ; a inai la. oka hulu nona ka hohono a olua i honi ai, oia no ka huli; o ka manu kiai aoko K akou alihikaua hoi. 1 hai aku au iq, ol.ua, aia lakou ke lele aia iloko oke ahi no ke alualu an'a i kekahi mea. A ke ole au e kuhihewa, e alualu ana lakou ika enemi o kuu kaikamahine. Ia i ninau ai kana mau, ui, no hea hoi kau kpkamahine, oiai o" inaua wale no hoi kau mau waliine o' noho nei? ! Ia manawa i pane aku ai o Piuke j he mea oiaia no hoi paha ka olua e : olelo mai la. Eia nae he hope ko'u noho ana me oiaa, & hf> a>o» hoi a>e> nana mai kela kaikamahiue, Ua lilo keia mau ole a Piuke imua o kana mau waliine i mea e hilimu ole ai laua. A e koho ana ko laiia manao mē ka liilimi, he wahine 110 ia m Piuke e hele mai ana © huli. Me kei; mau noonoo iloko o ua iaau ui nei i !vftH liou ae ai laua a uina\l aku la ia Piuke, ■ Owai o Leina Hiu au i olelo mai nei? Oia īio ka'u ilio puualiele, a hoa alo lioi o na poino he nui, He mea naNi e poink ole ai iaia i na kau ;> "kan no kana miw haaa maikai a hiki i ko'u hooluoln ana, A mamuH ona i loaa ai ia'u he lana kila i kekahi mauawa, ake hoouianao ae au ia mau mea he aio uui ko'u, wa hi a Piuke i paue aku ai Me keia luau olelo ua Piuko nei i puue aku ai. a «01 aku la oia i kaua m.nu ui. 0 olnohi anet olua 0 hookuu uiai ia'u Aol« i pnu,