Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 22, 1 June 1889 — KUPEOI KAHI MAKA PENI J. K. IOSEPA. [ARTICLE]

KUPEOI KAHI MAKA PENI J. K. IOSEPA.

Mr, Luoa Hoopemopono, Alo!>a oo: E ae mai oe ia'u e ho >komo iho i keia wahi paee pokole, m-- kahi !© o kou pepa. Da ike au ma ka nupep-* E!e!e o Mei la 11, 188$, bo luak i kup.Mi aa ka euakamaka !oo.t ī k? knnawai o Haua ua īaui kiekie ih Hipa a!.«!m W*Bana!ua, a ui» ka h.ipi \ratnia o k&Qa kalai aun, Kt p wo nei au me ka, pako!e, oiai hoi ke hoike niai nei ka makamska hanohano n !o?a iko

kneawni, a hē (Levi) hoi ma ka oihana , | e ku nei, iie mau niaau bookaJakapaa i i kn rp !« Hīpa Al«]a/WaoanahiB, a oa maoao keia niaka poni ina oia i aoohei poiio ibo e.ike oo auaoei ia ī ke kaeaea o na tnea pohihihi, na pili pono ka pane poo e kau ae la maluna i ka haina eia papa konane, ama kahi o ko'u kukulo manao ke hoopokoie nei au i na loloiahili ana, a e kukulu ao i na ki a me ka pohaku kihi o keia naka peiii. Alala en! Aloha uo oe. E loaa no ka io o kau kalai manr.o aaa ma keia man ninau a ka loea malalo nei: 1 Ua hooko ia ae nei ka makemake o na kanaka o ka apana o Hana nei? 2 Ka paue h ua makaainana o Kipahuin, Kaupo, llana a hoea aku i Kawaikau ? 3 E heololi i kekahi , mau pauka o ke kumukanawai, ina no na hana ia iloko o k« hale ahaolelo a hana ole ia? 4 O knhī alanui nnku wale no o Kanak»loH, pau ae la no, '5'P. Ilawaiku ka luna alanui akamai loa. 0 keia a« la maluna, he mau ninau keia e pili aha i ka Hon. JU K, a i ku kaawale ae ia Hipa Alala Wananalua, a ma kahi o ka pili i na wehewehe pokole"an'a i na ninau hookala kupna a ka'loea hanohano.; Ē kukolo aku ana ka maka'peni a keia wahi "lawa iki" no ka pono r me na pomaikai ku kaokoa, aole hoi raa ke ano he kokua ia Hipa Alal'a'Wananalna, e like me kahi welu Elele, e lili ana i ka puaku o ka hui ka!ai kii, a pela aku. Auhea wale ana oe e . ua makamaka nei,. a o kekahi hoi ona lioa hanohano a loaa ike kanawai o ka aina noua keia papahi lei malalo iho. ! Hana Oa Lani Kiekie. Kiekie Kauwiki kau mai iluna 2s.a paepae kapu o ka Pueokahi, Haiha 1. Auhea wale ana oe e Alala, kt»kahi hapa o ke ko o na makaainana o Hana Ua Lani Haahaa, ma ea mea e pili ana i ka hoopokole aiia, kona hooikaika ana me na hoa hanohano oia hale kaukanawai o ko kakoū au~ puni no ka pono a me na pomaikai kaulike, a e loaa no ihō keia mau itamu: 1 Na halekula olelo Beritani» o Kaupo, Kipahulu, Haou, pakni o Hana no ka w&i kau o Keanae. 2 Ka palekai o Hoopilo, ka aina nona keia kanaenae "Ka ua Peepapohaku.'; 3 'H'oakea i ka hale hookolokolo "o ka o Hana; ha!e noho o ke kiai ha!e paahno a paa ka raoe ana i ka papehele. 4 Ka h;u.wina o ke awa pae o Panahoa no ka uwapo mua ame keia mea hou. - ' ■ • 5 Palekāi o'ke'awa pae o Keanae. G Pakui o ka palulu kai oke awa o li HUiOK. 7 Haawina kaikawa o ke alanui hou o Kanakaioa, au i kukala leo nui ae nei i ka uuku nona ka huina lilo he £1,500. Uuka ia la? 8 Puu rlftla kuikawa i pakui ia mawaho ae ona dsla anhau alanui e ohi ia nei i ka apana, a ia nei i keia mau Ja no na alahaka o Koukou Ai, Oheo a me na alahaka elua o Koolau, 9 Ka hooikaika ana e hooholo maa a e kaahele hoi e hooko i ka haea i haawi ia iaia e auamo, e pili aua ika mai lep?ra. 10 Ka mak'ii kiu kaulana o ke an hoomaemae, nana i papahi ka hauohano o ka apaua a i huli boi i na mea pohihihi n loaa aka ia ou maei hoe, aa piha ka waha i ke pola {aiki a ke keiki o ka aiua Pua, "Pau pulu ua nele aohe mala." Nau ia la? 11 Ka moho hanohano o ka apana o Hana ua lani kiekie i kupaa no kona hanohano, kona aupuni, kona alii a me ke kaana ana i na pono kaulike, a e pa!e hoi i ka l4we ana i na waiwai kipe. 12 Ua kupaa mau oia ua hooikaika me Da hoa o ia k>u, e lawelawe ina hana e hooholo mua ai i keia aapani, e kipaku ana hoi 1 ua hana a Kipikona a oka mea hoi naua i hoao e pakaha i keia uupuui Moi, a'u hoi e puana ae nei i keia mau kanaenae, O ka Moi no ka'u mea uui O ka puuahele a Hawaii. Pata Konane Elua, Ua haua ae nei ua makamaka nei a; loea ike kaeawal a kahunapule hoi o keia iuau la e nee nei, i kekahi maa pakai a hoololi paha e piīi ana 1 ke kumokanawai, a waiho aka i ka L M a hoike ae hoi i ka apana o ka pakui kumukanawai keia a ke kaeaea ioea ike kanawai o Hana, e oe a hoike se imaa oka hale ahaoielo, iea ua hana īa a kokua oie ia paha.

Alailn, e olelo mai «n» oe ma ia pakui ana, iua o<» e puka an» eoa i& uoho, alaila, oi» ke auo o kau haua e liele aku hī iloko o is hnle hanohnoo, he hoikeike pakui knniukāimwai, a aohs hopena he pnoku iwi aohe io pUi, alaila, e puana ae aua ka apaua oaua i hoouua afcu ia oe, uj» ka heluhelu bila kauawai aohe io e loaa, o Bex. K. loscpa kn hc!u cUabi.

| He o5»io. haū'a keia na kekahi msa hoa kanaka o kaaa, o ka hele i o e hooHnu» ai ka tiih > aoho mau pooiaikm o loaa. A ke ike. uui ae la no e keknhi iinpa o ka hai kalai kii i k© kua o Kipikou-i, ei» i»*ii kahi kauiaiki a ka ; LA\r«kuH, h »pnku opaU uo Knpoho j a Su» ake moa « puol hauohauo. J An'.u h w«!e aus oe e u* makamaka 1 uof, n i makem iko oie ē !ilo i inoa aala ! n i k".u!ftr*i i ka waha o a-i manu, | e h'kpn ot> i haiia kaulaua loa i oi f imn» •" O. W. Pilipo, ka Laoana- ' I*o H~art« a iuo Bislo3aka he 1 p,K> p ka!e!o aoa ma!uoa o na kahua 1 ohi\\ n e knkulu hoi i ko Inkon m»u

kapuai maluna o ka pohaku paa/ e kalai wale no oe aohe e lanakila, Aole o lakou wale, aka, he mau tauaani lehulehu wale o lakou ma na e paio mau nei no ka pono kuokoa oka lehulehu; aole au e ao aku ana ia oe no kou pono, aka, bo kakou no a pau loa keīa matf ana. A e ao pu aku ana no hoi au i ka apana o Hana, e hamama pono ko lakou maa onohi ina kalai manao aoa ma keia ano, o hopu hewa i ka weuweu aiaka lio, Ua like no hoi oe me ka mou l anihewa ina po o ka Hooilo, qod& keia hooheoo "Hoaa oe." 1 Aole ooe wale ka mea aku nei maluna o keia kahua, he maa heluna lehuleha like oie; ko'n ka waha i ka haiolelo maanei me ke kaena ana nona iho, ina au e puka he ala hi»l:i wale no ia'u ia hale. • Ea, e ka makamaka i hoonaauao maikai ia, he like loa no ia me keia: Ina oe e hoihoi ae i ka amara iloaa o ka awai au eku nei, a e wehe ae oin ika Bt»ibala ola kahi e hoolei ai ka iknika o kaoa hanare, alaila, hookomo iho kaim i ka ninao, e kani ana anei ka hamare? Hama, huhewa ia hamare, No ka mea, i knni no ka hao ioa i hookui me kekahi psnku hao, aole no ka pepa. Ao na olelo kaena io la honua i ku like iae kau, he like no lakoa me na moooihoawa i kekahi wa. Wahi a lakou la i hala aku la i ke ala hele loa, e nahu mai no ananei e kahi wa. Nolaila, mai kaena hohua oe ia oe lho maluna o ke kahua au e ku nei, aole oe i ike ika minute au e haule ai a hoike hoi i ke kee oia maknmaka, o hopu hewa oe i ka Loli. Papa Konane Ekolu. Aole iko ka pane p. Kanpo a hoea i ka wai kaw o Keanae, ke ole au e kuhihewa; aka, o oe ka mea ī kuhihewa loa ma ia mea. Oka oiaio, ooe ka maka mna ame ka hiki maa ma ka hoole. A mai ia wai i ulu ae ai ka inoa o ka apana holpokoa, oiai, aole loa oe i ike ina poopoo a me na alualua iloko o kela ame keia kino uhane? 7-lalia o olua no oD. Lyons ma ia papa like a waiho ae no oe ia lakou nei. Eia la he pali nui nau e nai ai i mea huna pohihihi, a ma ka paninn o keia kalai manao ana eku iho oe maluna o kou kahaa e hiipoi nei, a e maI lama pono ina hipa Alala o Wananalua e leo nui mai nei, ua manao au ina oe a kalele pau ia oe maluna o ka oihana au e paa nei ina aohe puka pake,

Aka hoi, ma kekahi ano, malia pphu he maa hoino 'wala ana no ia la oe ma ia mea, aka, e ka makamako, © hoomanao o ko kakou ola ana' eia no ia me ua hoioo ia i kekahi wa. Aole e nani ke kanaka ina aole ona maa enemi ma keia ao; aole no hoi e ike ia ka nani o ke Akaa, ina o ka pono wale no aole o ka hewa kekahi. A e hali ae hoi kaaa i kekKhi liapa o ko kakou ola ana; aohe e nani ke kanaka ina aole na ipo i aloha ai; a ina kana e kalele iho iloko o ka uaoolelo o kela kanaka kaolana o Nepoliana e loaa no ia oe, he pili mua a we ka hainoa o kekahi hapa o ko kakou ola ana Ano eka hoaloha a makamaka, e ao kanaka mai oe eia la he pua nui. a kaua e hahai nei. A o ka'u paiauma hope ia oe ma keia mau kanaenae ana, e waiho aku oo i kou kokua ana ia D. Laiana, a malia ke kauoloko ia aku nei oe e kona akamai e hoi hou oīua e hoala mai I ke kua o Kipikona. Ea, oa make, ua popopo a eia ke Uu mai oei ua kua la, he mea na ka poo opio ō keia au e oee nei e wae noua iho, a e hoomanao 06 ke pii mau nei ka nee ana o ke au hoomaemae, e hele i ka loa ame ka palahalaha o ka aina, a e puana mai ka lehuleha i keia mau leō huro me ka lokahi: E ola, e ola ka Moi Kalakaua . E ola, e ola ke aupuni hou E haalele, e haalele i ke aupuni popopo A na na lani e kokua lokahi. Papa Konane Eha. Oke kaena hea la keia au e kaeua nei, a heeha la ko meft i paka ole ai i ke kan o 1887? No kH hilinai ia anei on, a i ole no ka lokahi paha oka lehuleho e koho ia Hon, J DK? O ka'o haina pokole no keia, peuei; Mamua oka hoea aua mai o na kukuna o ka la hooili i kaa hope aku la, e hoomanao oe i ka hua imua oke alo—ua koho mua ka Haku iaia oia o olaa kai kupono, a aole au i manao e kue mai ana oe ia h&iua, ma ke aao oia ka hoopokole kupooo" ana me ka loloiahili ole aku, ka wea hoi nona keia mau lalani mele paalalo īho: Oōi Kauiki au i iie kai Hoohihi b* nalu b ke anini Eia l& he kapa, he ai aiua He koa wiwo ole no ke kau O f ke aopuni hoo|naoinae, Alia oe e painua i ke paiaut6a aka apana ia oe, eooe o liopa hewa i k& Aama hookahi no poiua nalu poholalo oe, non ka po uo hai ao. A maeona o koo liana aiiā ika ale oui i mamao oiai ia oi> uiai, e hopu ī ka ulu imna o ke alo a hiipoi, h o lioomanao iho oe be ola ilaila. MAKAAINANA KOHO BALOT.\ 0 Jvl£ FAV A. 1), 1887.