Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 20, 18 Mei 1889 — Ka Auhuhu Laiana Helelei ka Hui Kalaiaina! Akahi a loaa pono! KA NAHESA MAALEA! KE KUMAKAIA NUI! [ARTICLE]

Ka Auhuhu Laiana

Helelei ka Hui Kalaiaina!

Akahi a loaa pono!

KA NAHESA MAALEA!

KE KUMAKAIA NUI!

E kaPAEAīNA: Ke hoike aku nei kou Eiu Helu 3, ua loaa aku ka meheu ia'u e hoike ana i ka mea oiaio, 'eia o Eobert W- Wilcox ke hoolala nei e kulai i ke kahua a me ke kumuhaoa o ka Hui Kalaiaina a D. Laiana i kukulu ai, © hooponopoao hou ana oia_£B W W) iua Hui !& malnna o kekahi k»hua a kumuhana hou, a e holo balota lunamakaainana aku ana oia. Ua olelo oia he kamuhana lapuwale k» D. Laiana, he hoohlo hoi i ke aupuni i aupuni Eepuhalika, ahe haole pupule oia. E kali ae kakou i kana kumuhana. He mea maopopo o ka nmeke nakaka e pono e pahonohono ia, akn, o ka hopena o ia pahonohooo, he popopo a hele lei wale mai, Ke hoike mai noi na akaku o ka manawa, o ka hopena oiaio ia oka Hui Kalaiaina. Keooeala. Kiu Helu 3. Ua hoea mai o D. L, ka Luna Hooponopono o ba nupepa "Welu Elele" ma ka Ppaono nel mal&lo o kona manao pepa me na hua nunui moakaka loa, —" KE KANAKA 01 O KA HUPO !"— Ma ke kapa ana mai i kekahi mau kanaka ma ko laua mau inoa ponoi,— Na hana Poholalo a Kalauko'a laua o Kawaoui malalo o ka Ahaolelo o ka M, h. 1888, —a he lehalehu Wale aku hoi na mea i kamailio ia mai. r Ina manao oD. L., oia ke kanaka oi aku o ka hiiinai ia e ka poe maikai o ka aina, a me* ka poe kuonoono hoi, e hoike ae i kou mea i hilinai ia ai, a j lilo hoi he inoa aala iwaeua o keia lahui kanaka, !

O Kalaukoa ame Kawaioui na mea nana i poholalo na t&Qsani dala a na pake o keia knlanakauhāle i kuai ai i papa pāi ? aole i liulin &e kti ina oia papapai, ok& hoopaa iā no ia ma ke ano "aie kaa ole," (Bankrapt), aole, aole, owai la hoi? OD. Laiana noia, a nui ka poiuo o ka poe mea dala i pu» ni ma kela hana a D. Laiaina, o Kalaakoa a me Kawainui, aole lauai banekarupa īa no ko laua kiu a poholalo i ko ha 4 i waiwal.

Maiia nae paha, na makawelawela o D. Laiana ia Ka!aukoa a me Kawainni no kela dala kipe a kahi mau hoa o ka ahaolelo, i lawe ai hoi mai na pake mai ae, oia no ke kumuj o ko D. Laiana makaweiawela loa ana i keia mea, he kanaka maa oia i ka lawe i na waiwai kipe mai a Kipikona mai, nolaila kona mea i ohi hapuku ai 1 ke dala a ka lahui ma kona kaki ana a nui loa ke dila. o ka aoao hookahi o ka bila kanawai i kaaohaia e pai no ka55.25, He man hana malu keia a D. Laina ihana ai me ka ike oleo ka lahui, e ole ka Ahaolelo Hoomaemae Kaikawa o 1887, ike ia ai keia mau hapa lima lepo a ua D. Laiapa nei, loa he inoino loa o ELalaukoa a me Kawainni wahi a D. Laiana, ulaile, aiai loa o LaĪßna me he han ala, no k« | oia ka Uaole bju& loa i komo a>&j j Hoko o Hawaii nei i hana i kekahi ba j na ekaeka iloko o ka waihona o ka lahni, , i ? | -j, Aole o Kalaukoa a me Kawainui i hapai Bei kekahi hana ahoopilikia wale i ka lehulehu, e like me D. Laiaoa ka ai rke dala a ka poe lawe nupepa a pau, alaila, make ka nupepa Elele np : kēkahi maoawa, a mahope iho, hoila hou ae me ka olelo m<ii, he hookahi da- j la o ka makaliiki, a pela '-a pii anuanuu aua a hiki hou i ka e!us da!a o ka j makahiki, me ka noi iuae o ko poho o ( ka lehulehu n?ai Hawaii msi a hiki !oa . *ka i Niihso, O ka KalauLo 1 * a liie ka Kawaiuu' 11 alakai ai, he alakai ana ia t ka mal una-. Umn o ka oaauao 1 o maa ole ai ua j kanaka i ka hana kokihe, a e kuai 010 ia ai ka pouo o keia lahui aanaka me ka waiwai kipe mai a hai. ; O D. LMana, oia kekahi o na lunahooikaika kipe dala i na hoa o ka aha-' oleln o ka 1886, a ua olelo nuiia ia kau j ahaolelo, oia ka ahaolj&!o makolnkoUi o ka lawe i ka waiwai k|p«, a o D. Laiau^, k«kahi t komo ileko q i« haua, uo k» j mea, e noho palukuh» aoa oia malalo o Kipikona. Kanaka Hawah . ī , I Ko Hawaii Pae Aipa, Aloh» oe: I! «e mai an* »u?i oe ia'o e hOAiai akn i!

' fea pnaua o na mamala o!eto e kau āe Ia Eaaluua ioiua o kuu aloha 'i Nai a manuanuu ua mea heinau olelo e painau maa ia e ka L. H. o ka nnpepa "Elele" no ka pono ame ka pomaikai o na ewe poooi o Hawaii uei, a e kao ana Uoi i na lioiao maka eleele i na haole mikanele, Wahi aaa, "ua baia na pono a me na kuleaaa o na kanaka Hawaii'e na'miknnele," Eia ka niuaaO ke aha na mea i kaili ia ena ūwkaaele ? O ka ike a me ka naauao anei i luai ia mai ui e na makua mikanele paupauaho ole ia kakou Hawaii ? Eia kekahi olelo ana:—Ua lawe mai ka na haole mikanele inapa a uie na mea kaua no ka powa ana i aa Hawaii, Oia kekahi ona wahaheo ino maalea loa aua haole 1» oka Elole. Oiai, ma ka la 30 o lune, 188|, ua ike ia anei na haolo o kuo a e hoike mfti aua paha i ko lakou kuo nna inc waii ? Aole aka, eia ka lakou Laea i kue ai—o Kipikona a mō kana n\HŪ"haaā _ hoopoieo i keia a me mau alakai hewa iko kakoa Lauī Moi, a i kakoo ia no e keir, haoie hōokahi no, oiai e nobo L. H. ana oia no kel'a nnpepa hookahi no he Elele. Oia na haole i hnna ai, oiai aa makee lakou no ka pono o kou aina e ke kaeaka Hawaii, alaila oia anei kakoue hoahewa aku ai ? ka noonoo maikui ana, aole loa; aka, aa lawe maalea a'e nei 1 nae ua liaole la i kana mau apu e kau-o kuhihewa aku ia oe ena Hawaii, i mea e hooko la ai na iinrona pot|oi, a mo kona poe oke kulana like, oiai, eia ke noho nei he mahele maanei nei e ake nui uei e kaa ma ko lakou aoa'o ka hookele ana o |ka aioa, a ola hoi ,ko lakou noho'na mamuli o na balota oue Hawaii e kiola makapo aku ai wa ka aoao o ua Laiana la e kamailio n ai ia nei, a, ana hoi i olelo ai, e hoohiki ia na lala o ka Hai Kalaiaiaa e koho ma ka bulota wale no 1 wae ia e ka Hui me ua Laiana pu la kekahi. No ka oiaio o kela, ke hoike aku uei au imua o oukou: Eia ma ko na keena, emnau mau ana oia i nainoa kupono no ka holo lunamakaainana, a iloko oia ninau ana o wae pu aku ana kela ma na ipoa wale no o ka poe hiki iaia ke blakai makapo, no ke kumu waile no e hooko ia ai kona mau iini kohu ole. -I

Noiaila, be kau leo aka nei au ia oukou e o'u paau lioa makaaiunua, e akabele a e punihei aku īa Laiaua, a mai pukou ia oukou 1 mea paahHna na kela haole. Oiai ua piha kela haole i aa |xaaa maalea a me aa liaua poholak au i kamaaiua ole ai; aka, ua auiani oia Imua o ka oukou kauwa haahaa nei.

He oiaio, ua paliee a maikai kane. mau o!o!o e wailio ruai aei maiuuli o kona hoolimnlima ana i kekahi kauaka Hawaii opio e haaa ,i. kana mau.Eana, a' ma onā la i maikai ai na palaina puna a ua Laiana la, aka, mai nana no ia olelo e kaupaona iho i kau nsau mea knpono e hana ai non iho.

- Nolaiia, ke ninan aka nei au i na'Laiana la, aole anei oia he mea paahana malalo o kekahi m?»hele o na haole e noho nei ma Hawaii nei s ka ppe lioi e ako nai ana e kaa ma ko lakon aoao ka hookele aupuni? E inai akn a txa maophpo no nae ia'u kana pane e pane mai ana oia peoei: E hooika : ika ana oia no ka pono kanlike.

Nolaila, aole ow^u'kau e Laiana e kamailio mai ai peta, oiai, aole "au i hauau ia malalo o ka laumaia e like me kau e kuhihewalnei. Ua kaakaa ne maka o Hawan a aa ike. Nolaila tta ahoua oe e hoi i Ireiani e hamu ai ia puni he uala paketo kahiki, a mai laila aka a Fiji e kukala ai i kau mau peio. No Hawaii |nei, aole e hiki ke hoioi ia na noonoo uiaikai o na kanaka e kekahi hapo e like me oe ke ano, ka oaea hoi i hiki ole ke kakan pololei i kau olelo pouoi, |"Hawaiian > a will 4ever be a 100l for yvi»ur party v —Aole ioa ua Hawaii e lilo ,i mea pa»haua uo ko« poai. Hk Hawaii Makaala. ! — ; E ka, Paeaina:—Hle aneano ae nei paha o makahiki kl» hoolaha ia ana maloko o ka mipepa Elele ke kūuiuhana me ke « me ua kaeaWai oka Hni Kalaiaiua, a na nana au a oa kuekann kahi o j ke kamukanawai ame na kaaawai aui ike i auo ole, ka lapawalo ame ka huikau. A hala ae nei he mau lehulehu, «a hoea ae uei he hoolaha hou nona ko poo— ,, jbL« kahua u tuji na kumnhaOv%"' o k« Hui KalaiaīuH, , puka mau nei keia mau hoolaha mji ka aoao elua kekahi ama ka aoao ehja kekahi. A ke uiuHu uei an—o ka hea la ka poloioi a iuo ka oiaio? keu maoli keia o ka Hui haukae .« laui|vili, o hoike inai k ~ka Uupo uu» oka mea nanae U<i»o nei e alakai oia D. Laiaua; ua Miluao oia he 01 kouja naauao ame ke a«uiiai» aka, o ka oiaio maoli, iua o kaia ua mea pHi i koua hupo a auo pipule, e piha ana h<| bake uui ua milioua aoao. Ahea .la pau ua haua a keia haolē?

' - ■ Kēena Ktu. Helu 31, HoiiOLUiiu, Mei 14,1889. Bora 4 P. M. I KA PAĒ AINA AHAILONO, „ Aloha oe:—Ē like ine kau kaooha, e iuakanl» mau koD rx)an iuakai kiū, a e oled boi toa ka ba!o h uie ka hoolohe «na, pela no kan kauwa nei e Looko ako ni i kaoa apnna haua. Ke wailio akouei aa i kekahi mahele o k«'o hoike imua ou, o oa mea i maolo ae imua o ko'a mau maka iloko o na hora i kaalo ae ia. ■ ■■■■■■' / ■ Oiai an ma ke kuooo, i uhi ia me ke k loka boopabaohHo o ka ahi maka, ua ike aka la eu i ke kii o kekahi mea kino kuūaka e nane ae ana maloko ons pain o ke kabaa o kahi ihikapo o K»la□i ka Mui. Hookokoke akn la an a haka ak» la ko'o mau makn i ike pono aij h hoolono pooo boi ko'a man pabukani i lohe ai, » ua ike a ua lohe.hoi me ka hoohewahewa ole a me ka maopopo lea, a penei: Ua hoo]paka aenei o D, L*jaqa—ka LanahooponopOno o fea Elele, ke aUkai Oka ooi Kalaiaina, ke kanaka Ailiki pnnwai piha Bloha ole.wale ia Hawaii, ka naea nonu kn lili a me na waimaka heleīeī no k* mnkee i ke kanaka Hn wnir no kona h'.in»iuo ia e na' mikaoele a aie.ka pO'ii oki» poe hoom»»em«o--ae 1 hoopuka '.nenei ua hoola nei o Hawaii he pap i inou oka poe »Da i manap ai uu aio īī :* no kn nopepa Elele» aua , haiiwi ia..ma ka lima o kekahi loio, me |. ke kuuoha e kii afeu a e ohi mai, a ioa ll e hoolohilohi iho ka lakou hookaa aua i mai, u aila, o ka hoopii aku iu lakou ka i'hopeun, a e kiuo hulahula ia īmaa 0 i, ka Ahahookolokolo.

He m»u kaoakn h«nobauo kekaUi, h» oimi wahioe kek«hi, he poe waiwai ke- < k»bi, v be pue ilihune knkahi, a ao oa wuhine u>e ka poe iiihnne ko'a hloha. Nui ke nloha o 1). Lmiaū» ia Hawaii, h§lelei konn.mau. waiawka no Hawaii.piba kona ponwai me ka lili palena ole do Hawaii, n nui kana kaiaheu leo nni ana no konn m>ikce i ka Hawaii, a ehaelia konn m«H".o no k» hanuino ia oka Hhwhīī. Aku, pehea keia? E nana aku iloko oke aninni » e ike ia no na helehelen* oinio cka holoholona. B helahelu i na hnaalelo kahoaka a e ike ia no penei; " E hoof>akele ae ia makou ra»i ko mak'ou maa honloha mai,^ Aka, aōle i Ihwo, aole i kena~ka makewai_ i!»ila. U»> kakan pu ia ka iooa 0 kMoi iloko o ua pnpa inoa nei, a ua faui pn ?b i hookiihi ifou e hoolua la'i.i ono ai ka ai ana u maona pono na pakeke oke kamak&u. Ea I He oi a be ninau; Nuwai keia kama a aohea k'i weīo ? Aolo ika lepo o Uawaii nei kn anoauo, h nole hoi ma na ea o ka ai— oei keia hauhauna pakui aka haua .poholnlo o kn menemene ole, . Ak«i, aoie ia he mea ano bou ina ano kaoaka o m helua«. He mea maa man ia poe, ua hanau pu i«, ua kupu pa h ua olu a u» laha pu, u pili »i ka olelo a J kohik o—'" ua k-i pepehi kaaaka oo e j iioike «e iaia. iho." A'o e k»!?aa nei i keia e kou Paeaina ke hoopan nei »u i ko'u kuhihewa ao D. Laiana. He wahi no keia nana e hele man o>»»ī «i, a nt» loa» iaia ka hanohano i loaa ole taa konn aina hanauoia k» ike i»'ko, »ka, elike nae me ka naio n>eli, ua naa» iioopalai mai kona ! mau mokn, » wili «e la nae kona haelo mahope k kiko mai'la. He holoholona' hihiu no K hoi ka Lioan, wahi aka oleio ia, akahi no hoi a ikemaka i ke ano io maoli o kaia Liona. Eia ao au ke loUi aei maloko o ko'o kuono o aa paia o keia ih.lk*po, h ke ha(o oei no oa maka, « He hooiono nei no q% pepeiao, a i hoea uou ae, e iobe hoQ qo oe ai»i kou kiu koioka pahaohao aka me kn anoai iaao. Vau [ U» lolu» raai makoa, mawaeaa o ka poe e kikno ia «t»i m>il«lo o keta papa iooa koi ua lehaleha wale o lako« 1 hookaa i ko i*ko« mnu aie, a aa loaa in» pniapalH hookna uo ia hookaa aaa, iaka, ua ooou ia'ku uo u»e ua koi hoo-' ouiuui au» « nkia m« ka aoao ok« Luini hooponopono oka Eit*le, Ma keia hwn*, o » hoc»r>ahoaha(i ia ka uoolaoo oi ūkHi oin poe» i