Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 9, 2 Malaki 1889 — Olelo Hoolaha Hou. E wehe ia na na pepa hookupu a hiki i Mar 15, '89. o Hui Alahao o Oahu a me Aina. (KAUPALENAIA) HOOHUI IA MALALO O NA KANAWAI O KE AUPUNI HAWAII. o KUMU WAIWAI, 700,000 DALA. O ka hoopuka mua ana e uhiia no e ka waiwai holookoa o ka Hui me 15 mile Hao a me na Lako. o 5,250 Mahele ma ka $100 O KA MAHELE. [ARTICLE]

Olelo Hoolaha Hou.

E wehe ia na na pepa hookupu a hiki i Mar 15, '89. o Hui Alahao o Oahu a me Aina. (KAUPALENAIA) HOOHUI IA MALALO O NA KANAWAI O KE AUPUNI HAWAII. o KUMU WAIWAI, 700,000 DALA. O ka hoopuka mua ana e uhiia no e ka waiwai holookoa o ka Hui me 15 mile Hao a me na Lako. o 5,250 Mahele ma ka $100 O KA MAHELE.

E paa ia no ke Kumu "Waiwai e na f Lala o ka Hui a liiki i ka wa e liookaa ia ai kekahi iiapa o na Bona. Ua lioolala pu ka Hni e lioopuka i • $300,000 Bona ma ka 7 pa-keneta uku panee o ka makahiki iiia ka hoopaa ana i na waiwai a pau a me na hoohana ana a ka Hui. Ke waiho ia nei na Bona no ko ka lehulehu kuai mai. ma ka waiwai io o $2tf, $100, $500, . O na <lala e hookupuia mai ana, e hookaa* ia penei : he 20 hapa-haneri i ka wa c noi aa ai, a o ke koena ma na manawa hookaa liko penei: Ma Aperila 1, Mei 1, lune 1 a me lulai 1, 1889. Ua hoolala pu ia e hoopuka i na Bona Hoaie ma na Papa penei: A, B me C, o ka huina o na papa pakahi, he #100,r 000. Papa A, e kookaa ia e like me ka makemake o ka Hui i kela a me 1 - keia wa mahope iho o elua makahiki. * p apa B, e hookaa ia e iike me ka makemake o ka hui mahopeihoo eha makaliiki, a maloko hoi o umi makahiki Papa 0, e hookaa ia e like me ka makemake o ka hui mahope iho o eono makahiki a maloko hoi o umi makahiki. E hoomaka ia ka helu ana o ka ukupanee inai na la aku o na hookaa ana ma na manawa, a e uku ia ma ka la mua o lanuari a ma ka la mua o lulai o kela amo kēia makahiki. < NA LIJNA O KA HUI. Hon. W. li. Castle Peresijena Hon. J. I. Dowsett Hope Peresidena Mua Hon. W. C. WiJder Hope Peresidena Alu a Geo. C. Williams Kakauolelo Hon. M. P. Robinson Puuku Hon. W. F. Allen Luna Hooia Papa Alakai. . « . 8. C.Allen. B.Lewers. T.R.Walker, E LOAA NA PEPA KAKAU INOA. Ma na hale Banako o Bihopa &Co. Claus Spreckels &Co.. a ma ke keena oihana o ka hui ma ka hale iluna o ka liale uinihepa ma Waikiki ilio o Kuapapanui, Alanui Kalepa, kahi e loaa ai o ke Puuku a o ke Kakauolelo palia 0 ka hui no ka ohi ana i na dala e uku ia aku ana a e liaawi mai ai i na palapala hookaa, mawaena o na hora 9 a ine 12 am, a mai ka hora 1 a liiki i ka liora 4 pm, o na la a oau, koe ka Ia Sabati. O m palapala pai hakahaka i hoopukaia e ka Hui, no ka houluulu ana i na hui, no lakon na lala e makemake ana e hooleupu no na Bona e hookaaia ana e ka Hui ma ka aina i ka wa e paa ai ke alahao, he pono ia lakou ko hoosjaopopo, o ua palapala pai liakahaka la na ke Kakauolelo e kakau oia o Mr. Geo. C. Williams, a nana e kau i ka helu. O ka poe e paa ana i na papa. moa no ka imi ana i ka poe hookūpu e hui iloko o na ImiJ e hoihoi ae lakoii ia mau papa inoa i ka Puuku mahope koke o ka pau ana, a i ka wa e loaa mai ai, e hoike koke aku ka Puuku i ka poe kakau inoa e kipa mai i ko Keena oihaua o ka Hui a o liookaa i na hutim uku mua. O ka poe kakau inoa i liookaaole mamua aeo ka la 15 o Maraki 1889, e hoopauia. O ka poe kakau inoa ma na Bona e hoopaa ai, e kaa ana ia lakou ka mua o ka wae ana 1 ua aina kuaiahoolimalima paha. NA HOOLALA HANa. Ua kukulu ia koia liui no ka hooMoo nna i Alanuihao mawaona o ko kuhniakauhale o Honolulu a mo ku Apana o Ewa, ma ka mokupuni o Ouhu, a e hooloilii akn i ke Alahao e like me ko la kou nmkemake ma na wahi e ae o kn mokuput|i, rna ko komohana liema paha na kakai mauna o KtK>lau. a ma ko kouiohana paha o Houolulu. o hana

ia iaina X 1 1 1 1 ° 1 in( 1 n P°~ maikai 1 iiamnia c l:c Kru;av;ai Kuitawa 6 1888 ia R F. l)īllingham ine na pono kaokoa e lioplioīo i alanui Kaa Alii a mau alauui paha iio kc Alaliao o Ewa. no ka manawa he iwakalna makahiki, a iloko o ia .mana>va A o.iia waiwai a pau i kupoiiu iiq ka hoomoo ana, malaioa ana a hoohana ana palia no ia alanui a mau alanui, e liookuu ia mai Ha auhau aupuni aku, Eia malalo iho nei ka waiwai e lilo aku ana i hoopaa no ka hoopuka aua ma ka moraki mua īao na Bona he $300,000 ka liui.

He waea me U0 piiMim alaliao kila, na ohia iiioe olokea ame na lako hana lielu ekahi, komo pu me elua kaa ahi Amerika a me umikumamaiwa kaa. Aole hoi e emi malalo o eono mau wahi hookio a me na hale kaa; na pono alaliele no ke alaliao; kanakolu mile waea e pa āi i ke ala; 2,010 eka aina ponoi maikai; 18,000 eka aina e paa nei i ka hoolimalima no ka inanawa.kokoke he iwakaīua m'a'kah-ikii koe; lie 10 inilē waea iiou loa e hoopuni ai ika aina maluna; 1000 poo pipi; 50 lio e holo nei maluna o kela aina; a me ka mokūahi "Ewa." ' : -~T"" AINA. """"" r ", : ■""". ■ : (J ka aina ponoi o ka Huj, aia ia.ke huli pono la ke alo i ke alnnuī aupani no ka miie a me hapa ka lōihi oka moe ana. O ka Ha!e Hookolokolo o Ewa, eia ke ku nei malnna o keia aina, Oka aina- hooiimalima, aia ia ke pili la meka aioa ponoi oka llui, ake moe la mauka a makai o ke alaūui no ekolu' mile ka loa—he mamao e like mai Punabou mni abjki i ke Kula Kamohameha. O keia aiaa maikai e kaiielnhela nei ka moe aua a e kiei uku Ia i ke awa lao o Ewa, oioi o kooa kapakni aku, he mau minute pnkole wole 00 ke hele wawae aku mai kahi aku e manao ia nei e okioki Ina pa aina. E hoolako ia aku aoa ka wai aaiani e like me ka u'- u a ke aupuui e hoolako uei. E hoa keaia aku ana na elnnui—aole e emi mal&Io o kan-.walu kapuai ke akea, a malia pnha eoi aku ana kekahi maū alnnui Ika haneri kapuai ke akea. E moe aku aua ke nlahao ma kahi kokoke loa ia mu/t ponoi oka aina. laa e kuai ia ana ka Uapalua 0 keia ajpn no ka hapalua īho mnlalo o ke kumukuai ona aina ma Kuiaokahua 1 kuai ia ai' he mau makahiki ioihi i haiw, oiai aohe 1 nui ke dala iloko nei o ka aiua ia wa, alaila ua like na eUla e loaa mai ana ma ke kuHl ana i ba nina me ua <la!n i aie ia ma na bona. Aole nae makou 9 ake aku ana i keia mea i keia wa. He hana puka anei ke alahao? Eīh malalo iho na loaa halihali ukana ke hoike ia aku oei: Laiki e hooulu ia nei ma Ewa, like me 6000 tonu 1 ka makaliiki ma ke $1.25 o ke tqna $7,500. Mai na ahui maia mai he 60,000 e noho mana ia nei e Hon. M P. Rubioson, ma ka 10 keneta o k« ohui 6,000. Na ukana huikau 2.500. Na ukana mai Houolulu aku 6,000 toaa paha 4,000. Na ohua—Uahoikeia mai makou e Siog Choug & Co. a me kekahi poa e ae, eia he 1000 poe hooula laiki ma Ewa, e he le ana i Honolulu i hoo kahi la o ka pule ma ka avenga a puoi ka maka hiki—ina e hiki ana Ihkou ke hele a lioi no ka $1, alaila ua like me $52,000 i ka maknhiki. Alaila ke iawe aei makou i ka hapalu» o ka lakou koho. 26,000. Aia he 2000 poee at ma Ewa, e hele aua pnha hookahi la o ka malama ma ka $1, like oe $24,000. E lawe aua makou i ka hapalua oia 12,000. Ke koho ia nei he 25,000 kanaka ma Honolulu, e lawe ana makoa ma ka averiga o fea holo aoa he eluauoka makahiki no hookahi kauaka o ka papa. 1, 2 a me 3, he 50,000 ma ke $1.25, alalla 62,500 Na poe knahele 0 na mokupuni e mai a me kuwaho, he 10.900 paha ma ke $1.25 pakahi 12,500 Huina loaa uūi $ 133,000 Aole makou 1 heln pu aku Liei iua ukaua e loaa aku ana ma ke he nui uo o ia auo e loaa aua, a e hoomaluiahua ao aua la i Uh hoaheiu tualuna ae IIOUO o ka makahiki. Me he moa 1« 0 knnalua ana paha kv: kalii poe 110 ka nui loa o keia mau hua he!u, aka no ko lakelui hoolilo nui ole patia la ika noouoo ma keia mea, aka ke lawe mai uei makou i keia papa bo lu malnlo, mai ua hoouohouoLo nna i hiliuai īh ma hh «Uhao i holo ia ma Amenka, i houkahha ia maluna oka heluua kanaka ma ka mile hookahi, a e ikeoukou i ka apouo ia o ka makon ko Uo maluna ao CJa lawe ia keia' mai ka Bukc mai i kapaia "The Eov»no»i>ie The>ny 11 llailway I.v-e-t<ou" i kakauia e A. M, AVelliugt >n, Pap » Heln 22, aoao 90. "Papa helu* lo \h ma ke poo o ka Sa» bui a 00 ka mile uo ua mokuaiua pakahi Mokoa o 1881 * £Je loihi loa ka Papa llolu ke Nwe uih u« mokuaioa kaokon, ekwenua makou ma ka hapa pakal» oial u?* keia uiai ka avenga e ka mea kakau poaei' x

'Ko' ka Mile Na Loaa ' , • AlaAāo. iNo» 1 ' No sra:po(> u ■ |Miie|Saka- mifa na kaIvaea: uaka ai'li'» uaka . Ka Mokuaina Hilcit\a : 11.0 ! 630 S&iaol $18-10 Na Mpkuain» Wsre»a 8.601 775 14.000 ] 1#.50 7Ca Moleaaina Ht'ma 25 71 68! 1-550 ! 5.20 Na Mpknaio* Koiu- Ak_ :!».s»[ «51 6.520 ) '17 «0 Nu Molenaina Kom me K.r. ' iil.o : 310 0 <>20 [ lil.lo Na Moliwum PaWpika lB»-0 ;• 281 7.Ū00 ; «bj.lS Su Auieeika Hui aj.iau i - I J.Q . 4«! T.O'JO l 14.50