Ko Hawaii Pae Aina, Volume XI, Number 44, 3 November 1888 — [Illegible] NA MEA HOU O KA MAKANI AHAI ALOHA O KIPAHULU E. MAUI. [ARTICLE]

[Illegible] NA MEA HOU O KA MAKANI AHAI ALOHA O KIPAHULU E. MAUI.

r llou. J. U. KawnhiUi, AI<>Ija op. — jf Ke iiO!)uan'iiu uei an iua taea lion ' huo nui o]Kipahulu uei iiko ia oiai ka Ih 1 G Oct. uiai 1888,h hiki ika la 10, oin hoi Jfa Poakolu, a uau e haike- ae m* loko 0 kiiu Nupepi ko Kuhiknhipuuone o k» Lnhni H'iwaii,'" i ike mai ai ka lehulehu i iHi hri»fi uhni K'inawp.i. Oin hoi ; keīa mn 1 a!inho, ojh kn _ po Poa.nio Otir G, [ T (i [>opHhi aku 3'» o Hooj)ii k. ia Apit Ptike lh ke alauui, me ka hewa ole o ka Piike, a ua ku nkn !h i ke kui inn ka maka a elia, oiai, «a uoho haku iho la ka hanaa k:i oua m.iluna ogh, p, e ;, le e loaa 1 ds lima kokua oia hoi oLukn. hp kanaka no Papaete T'!hiti. n me -Tohn Paelo be kauaka uo na mokupuni o ko Heuia a ua holiua ka Puke i kn wa i pepehi ia oia, aka ua !o°.a (! nne oia i keia mau kunaka ua hma i hoopakele ae, ina ua uui loa kooa eha. M;iia hope iho ua hoo[>ii mai la n».o u i Pake nei 1 ka makni ia J. N.Maii mu ka Poakahi ae, iia iawe 10-i ia kn mea hoeun uo ka hale Hoo'kolokolo rii4 I!an». aua hookolokolo in c kii Lu!im K'iO'i',v:ū Apana W. 8. Kaai aua ae kn īaua i hoopii ia i kona Lewa. nnahoop;ii m i na !)ala £9,90 ke hui pa ia me na. koinn, nolaila ua lon koke iaia ke la man I)-i!a me ka Laki no ke la hoeha ana i ka Pake* O kekahi keia o ua kanaka Hiena ma Kipahulu nei, Ina aolo e uku ia e P. M, Kaluna, aia oia ma kahi paa oke «opuui kahi i hoolulii i»tia, oia no nae he kamaninn »:> oia i na Knnn o Kawa i na makahiki mua i ka wk e uoiio Luna uui aua o Cipnt, T. K. CUrke uo Kipahalu nei, no kn hnHlele piuepiue i ka hana, Oia ka olelo o ka iiuke tuii, O ka niea Le'AM man rjo koii'ī !fHva." ! Oct 10 uu ulu ;ie la he haunaele mawaeua o'n i Pake h=uia malalo o ko lakou haku Asiuiu P.iko me k|, Luna h ma !.« Kauaka no Mesiko o Faran kona inoa. Ua noho :nai oia ma'alo O Onna ka Lnua mi! o ka maliiko ina liipahuiu nei, oiai e liaiia ana k.'-'ia poe Pake ma k ihi in ihi'eo ui i Kuikuiula me ua poe L.paua, Pakiki a me ih kauaka Hawaii me ka p ie Paele, a he eha Luu* ka nui, Cale he Laaa haoie o Joe Gadana he hapihaole 8. Ha!ua!ini he Hawaii, a o keia Faran he kanaka no Meeiko }ie Lahui no Toueiahanu, E like ai:> k,a tnea maa mau i naLnnahann o ka p-ii aku i ke oolea me ka lieopukn aku i iih Pake Q[afa dny? Hafa d«y!l Pake,

Ma kei'i oi*h> pinepii'.e aua a Far->u ua uiu ae. U ka niMiian huhu i kek* hi pako e hakaka tu«j na Luum nei, uolaila, ua «lu iik*> ui'u 1h na Pake he 1-1 uie Kauhau aua 1 na (O-okopeimK-luua o uh Luua uei, a uie koim eha oia ke poo, .-ihma l UIo, UI 1 ka oQHnan o ka poe pak:; e h-tm iko lakou lUMkemakn akn u,'i hiki !c >ke 08. kf kahi o nH Lau-t IiMUH trm kahi e hakaka uei a uana i uwao a?> na olelo aknhe le i mu». o ua p ike, oiai h - Laua oia i i na m'ikahiki loihi marnus me ka hauuaele o! 1 m-ti ka wa e noho Liuiii !;ui aua T. K. ( I hrke a hiki i ka ws i noho mai nei keia Pnniolo malnlo ' o ka hui mahiko, ma leeia hakuka nna ua Olohani ?te la na Pnke ho 11, a hnalehl i ka haua - » !ioi aku la ui ko lakon halo, .oi i hoopii aku la hoi ua Luna v ;.ei uo Ham?, aus {ioouum ia 111 ; -i :jb makai elua o Pelolu me Paka!ih uih ka po ana iho, ua hopu īa he 11, P«ko. a ELolu- l pake i uiahuka aua lawe īa ua poo pa4e m> Hnna aua hookuu ia he 1 Pakee ka Aha, uo ka hewa o!e oiai uia ka olelo ike aka mea lioopii, a me ua hoiko, aole i kokua pu keia pake i ka ana iai». Ōin uo ka pake 1 pepelii ia ai e Hoopii, nua iioopai ia 0 P ke #21,30 l)a!a ke hui pu ia me ua Dals koina 7. P*ke k« ho.um ?0.30 iue ua koma. Aihue ia u» waiwai ma !<»ko o sa hale i!to ukaiiH o O. Uuna m?i ko «w« o Kipahulu. He mau hora wa!e 110 i lHr* e o k<vso ka i\mko!n Oot Ih 10. !BSB, oi«i ka niokuahi Likelike o ku ana ke awa Kipnliuiu tu.i . " hoo(ele ■ «ns ina mo Ua j le i\nai a biki ika hora 7»«« po 1«. | 1«i i.nli hoi *ku U Likelikeno Haua j 1,0. mai U l\o hoi o IV Umi«* tue ua . ka P okn Iko I 1, wa, •>* nm mnia p<> «• k<nao '

a!i« h ka mi'ii niLu;e ma loko o ua linio ukaua nei, a -wawahi ?ku la- i na pahu. Aeia ka nui o afi waiwai i lilo ia po 1. Apa Lole Laiimkioi. 1. Fapn \'flii)B. V 7. Tini Ail» mahn. C. Omole Faraiii Coiaak«. 2. 'l'ioi Aila punß, 3. Pena Kūknepeie. 7. Tini Samano. 1. Ēke E.alena. 1. Holowaa Ipupaka. A !»e keknhi niaa inea liilii e ae, no

lakou ka waiwai io he f45.25..Mn ke ao anae ua iho aku la o C. E. Lake uiekana keiki a me e!ua pake no ke kii.'.ana ika nkana ms loko o ka hale nkana i hoopuni ia i ka piula wale no. A ī ka weho ana aku ika laka o ka puka Ria nae ua hemo, a e hamam i mai ana kekahi iiihu pahu ua wawahi ia, aua lilo na wniwai maloko a me ka pahu Vaina, a e waiho mokn—ki mni aua na ukaV,H. Ma keia mea, ua iilo kekahi imiu wai wai ika aihue ia eka piko pau i ka lole nolaila ua hai koke ia ka Jobe ia O. Uuna aua lioouua koke ia ka lolie ia H M lieuter ka Hope makai nui o ka Apana o Haua, ma īa'po iho, ua hikimai oia me ha palapala Imli a nouoma khhi o J. N. Maii ka makni o Kipahula nei. .... A iaia~e Uoouanea ana mainila me na uu—ne olelo no na wai-wai i aiime ia

manao wale ia na ka poe pake i pepehi ai i ka Luna Pauiolo ka poe uana i ai hae, oiai ua manao ino paha lakou, aka aia nae malaila kahi i uolu ai o kekahi wahine.o Mrs lleheka, a nana i olelo ae us ike oia i kekahi omole Rama Ooniaka maloko o ka hale o Pokii k. he hapa rama koe maloko o ka omole, aua haawi ia mai iaia kau wahi kiaha, u o ka mea e kakau nei kekahi iike i kē la omole rama Oouiaka, oiui, he uui ma kou e naho aua malaila i ke nhialii o ka Poaha a o keia omole rama i ioia mai ai ia Pokii k. mai a Kauakaaukai k. mai uoirt. Ma keia olelo a keia Rebekn i hauu aku ai ka makai nui me na poe kokua a hiki i ke ao aua, ua loaa pono o Kanakaaukai maloko o ka me na ukaua ia Hoe me Lui, a o ka m.'ikualo - ne o Keaumoku e kauu aua i na omole maloko o kekahi lua maia kahiko, a o kekahi oiau waiwai maloko O kekahi iua ma kekahi wahi ha!e oko:» e akti, a oka pahu waina, he wahi okoa kahi i waiho ai. Ika wa uae i ninaa aku a.i o U Makai Nui H Maiueki i« Kauakahukai ua hai mai oia, iiaua no i aihue uie ke kaikoeke me Hauu, nolnila, ua hopu īa laua a lawe ia no Haii i e hoo paa ai maloko o k« hale paahao.

Ma ka po 1 iioomakakiu ia ai ka mea nana i ailiue ua waiwai, na loaa keka lii pake o Asima i oepeliī ai i kn Pauiolo, aua hoopaa pu ia me ua kanaka aihue iid Haua a ma ka U Balnti ae ua hoihoi iiou ia mai uo Kipahulu e hookolokolo ai, nolaila, ua noho ka aha ma ka Poakahi Oet 15.

M« kn lokomaikai o O Uruit- ka !una uui o ka (oahiiio mi Kipihulu nei. Ua hookuu nko i inai 1h oin ia loko o ka hale pulii ko iuhluuh o kalii o ka ipuliho hoomo i ko, uialailH k;ibi i hookoloko'.o lfi ni keia poe hihia uittlalo iho uei. L '.ki o Kipahulu nei i ka hma nna 0 iia halo hookolokolo, oiai uh nui na liao o loko k«hi e hoopf.ii ift ai ka pre uhai kannwai. O ka bila hnawinn elnl.i hoi iu*kahiki i komo ei o Jeo Gnd«na i LuuamakaniuHiia 110 ka apHua o ILma nei iie hale paahao n tne ka hale Leta ma Kipahu!u nei. Un puka aku !h uhi ka eke a HBgai, oin hoi ke au Kapalu o Kipikona i puluiui iu aku uei. Ka iuen a ke KauU Is;iiH i 01010 ai: "O kn moa hoiiiili i ka uiakaui; uhi oia i k:» puahiohio." A e ole kahi haele o Deuema ko O Uuua loaa kahi 0 hooko'okolo ni ua hihia. He heaiaheuia uui keia o ke aupaui uia keia wahi, ahonui ka uiakai . o uiakou uei a me Kaupo i ka miilHUia aua i aa hihia ano nui. E like me keia ke auo, uulaila, he mea pouo i na Poo Aupuui 0 waiho inai i ua !sko Imo hoopaa iiu ka oihaua nui ma ko keaupuni ao >o, he mea hoakaka wnle j no ka Kulii'i. Ka hihia mua, no Kaupo. Ke'lii kue ia Kailiio (k> no kn «ihuo 1 k« i>naa a W tfi!l Oooii He #30.00 dala ka w:\iwai io, Waiho m ka olelo hooholo no ka Poaouo n\n H>inn 0 t\oike ai. Hihi» eUuu Kelii kuo ia Asimn pake tio ka pepehi uua ia Harau paniolo iuh k i lii 11 o Oet. I h hoopai in he £100.30 ke huipuiaine me 1 tvm\H h ; u|'cih w. Hihia oko!u Ke'lii kiw i > KauakHnnkai k, Hsnu lv.>Humoku k, -no ka nihne, i ka w nwni 1 waiho i? nialoko o ka hale 11 kan•» o O Univ, n>a k-« po P, - «kahi Oet 10. I* Maiueki ms ka aeao ! o ke'lii. -I K Hanunn loio o K«onspua J kea a me ke keiki MoU khU K Ksulm ; ua ioh ka ro « ( i o ka i>oe i hoopii ia. ! M« k-i uoho huh ka nha e hoi«I. v he j tue ka niiiaiuonu s«r i ke ano o ka ho-

opii a ke'lii, ua ao o E.analc%auka! na I ''na i aibue me Hann. Ua hoole o Halin aole oia kekabi i lawelawe pa i ke la haaa, a pela 110 me Keaumoku, aka ma ka noho ana a ka aba e hoōlohe 3 ka olelo ike an& hoike, ua waiho is o Kanakaaukai uo ke kftn kiure ma Lahaina 9 hiki inai aua ika pule mua o Dekemaba. I Mahope iho o na olelo paln kan&wai a E Kaulana no Koaumoku i mua o ka aha.ua hopkuu ia o Keaumoku. Ma ka apua kona ola, aka, pwkli oia uia ka aihue, p ke kokua hewa ko« aitt uo nae ia Ika oianao' o ke'lii. Oia ka ka mea e kakau iiei i ke ano o ka hihia e haawi nei i ka mahalo uo ka loio o Molokai hoakaka ana i mua o ka aha, o ka hihia 1 hoopiiia o Ue'Jii no ka aihue aole pili ko kanawai ma ko makou aoao i keia ia, uu ka mea !ie okoa ke kaoa wai k«lii e hoopii ia ui makou. nolailn ua lil» ka liv> o Keaumoku i ukn loi. J K Hauann loio no Hm,u, ua honkaka ae oia i na olelo ike a nn hoike o na nono elua, akn, na ka olelo ike a kona mau hoike no kn po i aihoe ia ai, ROle oia i hele pu'e Kiaīiakaaukai, oīai, Lo wahi oljon ko lakou wahi i Lele ai i ka Uwaia; a ma ka like ole o ka lakou olelo uo ka mnunn lawaia, olelo o Kaai ■h'o heepnli me ka'paon, a ma ka olelo a kana wahine he oopu; a pela no me ka olelo a ka wahine Oinre; a pela no me oa mea e pili ana ia Hanu, nolaila, na pale ka loio i ke kanawai i hoopii ia ai 0 Hanu ua aihue pu oia i ka waiwai me Kanakaaukni me ka naoa ole o ka aha Ika olelo ike ana hoike. Mahope iho uii hoakaka pokole ka aoao o ke'lii i ka cfftlo ike ana hoike o na aoao ēloa, a waihō aku i mua oki nha. Ma ka hoa knka ana mai oka Lunakanawai, ua waiho ia oe e Hanu 'me Kanakaaukai uo ko kau kiure ma Lahaina.

Hihia elia. Ke'lii kue ia Amiina.p?.ko aie Hookaoo w, no ka moekalohe, niuHu īr «ka fths. Ae no lana nn ke* w», uka hoopai o ke kane pake $33.75 Lc: liui pti roe na koina. Hookano w §13.75 me nu koioa; ' l.awe ia ma Hana aku ina koina $7.50; r6are ia laūa. O kein ne la ua hiliīa i hookolokoioia ma Kipnhulu nei. Ma ke awakea Polilaa nei oia ka la 22 o Okbioba nei.'ua' aihae hou ia he SlO.OO meliookahi 'paa kainaa mē ka lo!e wHwae o Asuticja pake, oia! oia ua hele i kn. liaoe, i hoi mai ka hann, "oa heo mo Lohioe." Aole i loaa ka mea uaua i «ihue. ! Moumao'i ka aihnh ma Kipahulu nei aka eia ka olelo o'k'al Biike nui: "O ka uiau i hanf»ia ma kahi malu, tia ke Akua iu) ia e lioike ae ma ke akea." Owau uo'me ka mahalo ! Mose MANO.. • Kipahulu, E. M'uii, Oet 23, 1888.