Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 51, 18 December 1886 — KELA A ME KEIA. [ARTICLE]

KELA A ME KEIA.

! Ma ka aha hookolokolo kaapuni apaua 2 i malamaia mai nei ma Lahaiūa i ka pnle mua o keia malama, a i noho Peresidena_ ia e Hon. E, Preston, kokua elua oka aha hookolokolo kiekie, i ikeia mai nei haukae lauua ole loa o ka mana hooko o kaia aupuni Kumukanawai. Ua lioomaopopoia ma ia noho ana, o ka lunakanawai hoomalu o Wailuku, mahopp mai oka haalele ana 0 Hon. L, Aholo ia Wailuku ka lunakanawai hoomalu, a holo mai e noho iloko 0 ka Ahaolelo o 1886 nei, aole i hookohu pono ia ka mea i noho aku e pani ma kona wahi, No ia mea, ona olelo hooholo a kona hope, na hoopai, na hoopaahao a rhe ria uku koina, aohe mana iki malalo o ke kanawai.

Ua hiki loa ke kii hou ia na dala hoopai ame na koiiia i .apakau hewaia eke aupuni; a o na paahao e paa hewa nei malalo o na olelo hooholo mana ole, ua hiki wale no ke kiiia e hookuu mai malalo o na palapala hooleuu hino. Ua hoomaopopoia mai makou, ua hoolaulea aenei ka Lunakanawai Asa Kaulia a me ka Lnna Ohi Auhau A« Ku o Kaneohe i ka 1885, i na pake nana i hoopii poho iho nei ia laua no ka hoopaahao hewa ana, a loaa ai i ka pake hookahi i hoopii loa im.ua o na aha hookolokolo ke koi poho, mj ko laua ae aua e uku i $300 i na pahe a pau i hoopuahao hewaia ai, ke hui puia mo ka hoopai a ka aha i hooholo ai. Eia iloko o ko makou hoomanao ana no D. Naiapaakai, he lunakanawai e noho ana ma Kohala Akau i kekahi wa i hala. Ua hoopii poho ia oia no ka hihia e like uie keia, aka i ka ahewa ana oka aha iaia, ua hoopouia oia mai ka oihana aku, Aole nae pela keia mau luna aupuni elua, eia no laua ke noho mau luna aupuni uei, a ke lawelawe nei i ka oihana hooko kaaawai.

Mai kein mau mea mai a pau i hoikeia aenei maluna ua maopopo loa me ka hoohewahewa ole, ua popopo maoli ta mana hooko o ke anpnni i keia waIna i like ka mana hookolokolo me keia mana e hakihaki nei i na kanawai, a ina hoi ao!e o lakou naauao kanawai a makee ole i ka hanohano o ka mana hookolokolo, ina Ia aohe makena aka ā koe o na ino a me na hewa i hanaia maluna o ka aina, a o ko Hawaii hoohiki ana no ia i kona hopena mauliawa. No ka mea, aohe aupuni eoho makamaka me kakou e mahalo mai i ka kukou mau hana malama ole i ka ihiihi o ke kamukanawai a me na kanawai o ko kakou aina. E hoounaia ana ka Hon. Jno. E. Bush e ka Oihana o ko na aina e i Komisina no Hawaii uia Samoa, he au- | puni i laana ole me kakou malalo o ke | knikahi kalepa a launa makauiuku hoi. Eia ua wahi aupimi la i!oko o ka uluaoa mawaena iho o lokoo ponoi ka poe nona ka aina. Mai ka haioielo nmi a Peresldena | Clcvelaml imua o na ahaolelo nui eluu i ka la 6 iho nei o Dekem»ba i uiakili ai kein mau olelo: "0 ka uluaoa kūloko ma ka Paeaina 0 Samoa iloko aenei o kekahi mau makahiki i haln, lilo ia i mea hoonaluea 1 na aupuni ekolu—o Ge emania, Beritania Nui a me Amerik* Huipuia—uo lakon na launa a me na pono aina-kui-kawa ma Ma Paoiina ano nui i hoopaa i* e na kuikahi. 0 ka nawaliwali o ka matm hoopoiiopot>o 0 na kamnaina j maoli a nu l ka hanhili o na pomaikai o' na aoso knee ma ;a mau mokupuni, ual konoia ka Moi Ma?k'toa e itni aku i mea kokua iaia nia kekahi wahi, a i ole ia, i I

mea paha « ai, me fca uatu\ ole i oa oaea e w, a e alaau ole ai hoi ōca m&na eiolu i npbo tuikāh). Iloko o Mel I hah, na haawi aku ka Moi Malietoa ia Satnoa malalo o ka malama «oa a Amerika Huipuia, a rio i;» mea, ttie lsa mana ole i haawiia, aa lawo ae ke Kanikela oiawa ia maoa i liaawiia aku. Ua Uool« kokeia kela hana a«a hoopauia ua Kauikeh k. Ua liooinnna kokeia he,raau Ageniv Kuikft\ya « na aopuni ekoln, o huli akn i tulana oiaio oua nbaū moknpum la. M«- keia loli o ka hookoha aoa i na Elele ona mana nui a me na kekene ole mawaena o lakop, aole e nele ana ka loaa oka •maluhia ame ka holomua o ka hooponopono apa a me ka ooho ana kuikawa o Samoa." Ma keia knau olelo inaluna ae, aole loa i ikela ka inoa o Hbwāii, oia kokahi' mana hooponopouo aku i na hana o Satnoa. 4 o keia hoeuna ana ako \ Komiaina, he mea. hoehenehonp wale no ia ika moa o Ilawaii i;n na ain.u niauiao, e hke mo ka palapala keakea a Hawah ī hoouna aku Ji I na thokupuni o !ca -hema, ao ka hojV?na, iva okioki koke ia ua maa mokupuni la akanliilii i | keia yra. • i