Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 43, 23 ʻOkakopa 1886 — HE MOOLELO KAAO NO LEINAALA, KA IPO HOOMAHIE A NA UI EKOLU, KA NANI E HINA AI KA MANAOIO: KA UI E HAULE AI KE KUPAA O KE Kihapaipua o Elenale KA MAHINAAI I PIHA I KE ALOHA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO LEINAALA, KA IPO HOOMAHIE A NA UI EKOLU, KA NANI E HINA AI KA MANAOIO: KA UI E HAULE AI KE KUPAA O KE Kihapaipua o Elenale KA MAHINAAI I PIHA I KE ALOHA.

Ke Aniani Lnlii o Tuberina. KakKHIH c. n. Maemae. MOKŌNA Vlll.—Helu 37. Ke Kihapaipua o Elenale Ka Mahinaai i piha i ke aloha O ! ooe aiiei ia eke aloha Auwe ! I neliea oc i hiki niai ai eke aloha ? fV KEIA WAAPA, ua kapiliia oia umiloko raai o na Papana o ke kai; a ho iwakaloakamamaha kanaka ilnna n hoe ana, ma ka umikumamalna hoe 6 kaaoio hookahi; a ua naa oia i ka anini mai mūā a hope, ama na aoao b ka anini, e kuuwelu mai ana ka wai oke g(ila a mō ka inomi' oloko o ka papakn 0 ka moanei Iniana; a he makahehi maoli ka naau ke ike aku I ka pili ana mai o ua waapa 1a 5 ka ae kai, ia manawa i ku ae ai ka kakou mau kamahele, a me ka Haku liona ka waapa, a liele aku la lakou no ke kau ana iluna; a ia lakou i kan aku ai hoonoho ae la o Grulenare ia Leinaala ma ka aoao akan aia Elenale ma ka aoao hema, a noho iho la oia mahope ponoi e paa ana i ka hoe o hope a hoohuli ae Ia 1 ka waapa no ka holo ana ma kela aoao, I ka manawa i haule like iho ai na mapuna hoē aka poe hoe waapa, ia manawa no i hoene mai ai ka leo o na mea kani, mailoko mai o ka lakou man hoe e luu la iloko oke kai, ia wa h'oo kahi no i hooho ae ai ka leo nahenahe o na hoe ma ke mele ana i ke mele a ko lakou Moiwahine Gulenare i hakn ai no kana aloha, oia o Orenei'a, ke Keiki Alii o ke aupuni Mana Uliuli.

lloko o keia wa a lakou e holo nei, aia na luaka o Qulenare ke aliiwahine o ke kai ke leha ae la iluna o 'Eleaale me ke hoohie; a Leinaala e hiki ai ke ike ako ua makemake oia i kana aloha, ao na hoe waapa hoi, aia ko lakoa raau maka maiuna o Leinaala kahi i nana ai me na mah?lo ana, a meia ano iholo aku ai ua waapa Ia maluua o k» moana.

£ ka hiki aua 'ku o lakou i ka hapaloa like o ka moana, ia manawa i kamailio aku ai o Gulenare i na keiki hoe waapa, i kekahi olelo i lcfhe ole ia e Leinaala a me Elenale, a ia wa no i huki koke ae ai ka poe hoe waapa i ka lakou mau hoe iluna, a ku ae la lakou iluna, a lalau lila i ka pale o ka anini i owiliwiliia iluna a huki likeiho lai lalo, ia manawa hookahi no hoi i hopu aku ai o Gulenaro ia Leinaala a kulai aku la iloko o ke kai, a haule aku la ua Ui kaulana la o Feresia iloko o ke kai; o ka maoawa no ja i owili ae ai ua waapa la me he ciga puhi la, a luu aku la ilalo o ka moioa; me kona manao e lawe malu ī ke Kihapaipua o Elenaie nana.

I ka manawa oua waapa la i holo aku iialo, >a manawa i hoao ae ai o Ēlenale e lele mawaho o ka waapa: aka paa koke aku la ia 5 na pnili ana a Gutenare, mo na aumeume ana a ka mea i piha i ka makemake, i kokea ?a mai e oa keiki hoe waapa, i paa iho ai o Elenale ia lakou; me ko lakou manao eia ua waapa nei ke holo pololei riei 1 ka Halealii o Harefiro; eia ka, ke lawe ia U e kekuhi ia nui \/etiweli o ka moana, no na hapakahakui ma aoao mai, kahi hoi a Leinaa!a i manao ai e pae pouo ana laua, eia ka e haulu ana ka manaolaua, u e lilo hou aua ka ota he

olulo a» moana no ka elua oka tnanawa. Oiai o Gulenare a rae Elenale e a«meiime ana, i aka la oa la o ke koi, '• K oluolu on eae mai e hooko ilio i ko'a (uaii uiakēmako maluna O'i, a e hoihoi hoo aku no au ia oo i be alo o Leinaala, ke ao mai ee." Hoole aku la o Eltuaie mo ka i aka, " Aole au e «e a hīkl i kuu māke ana, 00 ka mea, ua hoohiki ponoi ae au rae kuu huaolelo, na Leinanla au no ka wa mau loa, aole na kekahi mea e ae; nolai- ]&, e hookuu inai oukou ia'u, i puka aku ai au 3 waho o keia waapa a make pu ilku au n)p kou .iloha. ; ' " Aole, aole aū e hookuu ia oo aae enai oe i ko'u makemake," wahi a Griilenare, me ka lele pu mai e honi; aka kaili ae la-o Elenale i kono ihu me ta 1 mai penei: " Uaoki, ha Leinaalaīa noka wa maū loa, e aho e pepehi iho oukou ia ( u a inake maluna o keia waapa mamna o kuu ae aoa aku n honi mai oe ia'u, ka mea a'u i hoohiki ai na Leioaala wale do no ka wh mau loa."

Iloko o keia manawa i lohe «e ai la kou a pau, i ka oiv« o kwkahi mea mawa ho o ka waapa, me he kaula h e hauhoa ia ana. Ia manawa i holo ino «e ai na keiki hoe waapa e wehe ik» anini; a i ka hemo ana, Ike iho la lakou »a paa ka waa[ia i ke'apo ia e ka aweawe nni o kekahi liee, a eia lakou i ke U«hola o kela aoao kahi i kau ui, :v ke ike aku la lakou i ka lalani kuahiwi e kokoke aku la ika Lokowai o Tuherina, kahi oka Pueo o ka Waoakua i hei at i ka Upena ake Kilokiio Wahine o Poinikia. E ka mea heluhelu, e hoakaka 'ku au ia oe no Hee, penei: 0 keia Bee e paa nei ika waapa oia ponoi noke Kilokilo Wahine kA_mea nona ke kino kanaka a kaua i ike ai um ea helu i hala, a nona hoi ke kino Ilee i pakele mahunehune ai ika pahu kupapau o Kahueloawa; a oia kino ona keia e paa pei ika waapa kolohe i be aloha a Leinaala. Aole paha i moeuhane mua ke Kilokilo Wahine o Poinikia, e loaa hou ana iaia he manawa e kokua hou akn ai ia Leinaala; aka, oiai oia e moe ana ika papaku oua moana la, lohe ne la oia i ka hauwalaau a kekahi poe kanaka ma luna ona, ia manawa i leha ae ai kona mau maka a nana ae la, a ike aku la oia o ka waapa o ka Moiwaliine o ke kai, a lohe ae la oia ika leo o kekahi mea e hoopuka ana ia Leinaala, ka mea ana i kokua ai me kona ikaika a pau.

la manawa no i hoomohala 'ku ai ua Hee la i kekahi awewe ona, a lalau aku la i ka waapa a poai puui ae la i ke kino oua waapa» la i na apo ekolu o kona aweawe hookahi a kokolo aku la kona mau aweawe e huki i kae a hookau aku la i ua waapa la ma kela aoao iluna o ke kahola; a oia ka kaua e ike iho la e ka mea heluhelu ika hoaa nui, ir»3 ke ake e hemo ko iakou waapa, he ole nae ka hemo. E waiho iho kaua e ka mea heluhelu lua waapa la, a e naua ae kaua ia Leinaala. Ika manawa i haule ai o Leinaala iloko o ke kai, ke lumilumi ia 'ku la oia e ke amio o kf waapa e ibo la ilalo, a i kona hoea ana ae, kahea ae la oia me ka leo nawahwali oka mea e haalele mai ana i keia ola ana, " E kuu aloha —e, e malama i kau hoohiki no'u." A emi hou iho la oia i lalo, ma ke ano oka mea e piholo )ho aua, (he wahi kaikamahiue ike ole no ka paha ia i ka au ?)

Oiai o Leinaala e emi ana ka hikiwawo, ua hoopuiwa ia oia e ba pahu o kokalii luoa ma kouanui kiiio, a i ka wa a koua luua i uhola ao ai, halulu Ibo la kekahi mea i ke leuokue o kona lima a i ke kaakaa ana ae o kona mau maka, ike iho !a oia, eia hou uo oia iluna o ua paliu aniani nei uana oia i hoopakele miia; a hoomanao ae la ia o ke Auiani Liilii o Toberina ik» keia, uo ka mau no o ka pihoihoi o koua n>anao uo kana aloha; nolaila, niuau koke iho la oia, ** E ke Aninni īailii o Tuberms, auhēa kun aloha o Elenalo' ? Ua lilo loa'ku la nnei oia ia Onlenan> ?"

Pane ae la na pahu Aniani la, n Ata imua i na kapakahakai, na paa i ka hopn

ia eke Kilokilo Wahine Poinikin 3 ma kona ano kino Hee." * I iho Ia o Leinaala, " Ina pela, e ktirt Ahiani Liilii aloha, e hiwe aku oe in*tNa ike aku au ia ia." [lloomaoawanui a kci<i pnle «<■.]