Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 40, 2 October 1886 — Ke Kino Wailua o ka Home noho o Madame Pele!! [ARTICLE]

Ke Kino Wailua o ka Home noho o Madame Pele!!

Ka Panorama nani lua ole o Kilauea a me na mea e hoopuni ana iaia. Ke kahua o lalo o Halemaumau, me kona mau nalu ahi e haki ana a popoi aku la i na kumupali, o ka Lokoahi kaulana o ke ao holookoa. Na kakaipali kaulana, walohia, kapu, na wahi i nohoia ai o Hiiaka ma, i pana ma na kaao o na kupuna o keia lahui, a pela aku. Eia maloko o ke kulanakauhale o Hilo nei, ke holo pono loa nei na hoomakaukau ana a Mr. Jules Tovernier, no ke kii hoikeike nui o ka Lua pele e pahola ia aku ana no ka makaikai ana mai o na lahui a pau o ke ao holookoa. E like me ko'u ike kino maoli ana (a oi aku no paha) ia wahi, pela ia e hoolalaia nei. O ke anawaena o ke kahua oloko o ke kii, he 30 kapuai ke anapuni; o kahi e kau ana na paia a puni ae, he 90 kapuai; o ke kiekie, he 11 kapuai. Ma na paia a puni, e ike ana oe i ke ao uli, a malalo mai, e hele poai ae ana, e ku ana ka Hotele, na ulu laau, Maunakea, Mauna loa, Uwekahuna, Ohiaokalani, Kaauwea, Kaluaiki, a pela aku. O ka uku komo e ike ai, he 50 keneta paha. Ē hoikeike mua ia ana ma Hilo nei, a mahope aku e hoihoi ia ai i Honolulu.

E hanaia ana he kii nui loa ae he 360 kapuai ke anapuni, he 120 kapuai ke anawaena a he 50 kapuai ke kiekie o na paia lole, no ke keena hoikeike nui o Kapalakiko. O keia kekahi o na mea paipai aku i na poe o ka aina e, e holo mai i keia Pae Aina e ike maka ai, a ma ia mea he ano kalai aina maole no na ike o keia ano. Malaila, e paipai mau ia na manao e hoomoe kokeia na alanui kaa mahu, mai Hilo a Kilauea a i Kau.