Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 25, 19 Iune 1886 — AHAOLELO O 1886 [ARTICLE]

AHAOLELO O 1886

Na Kekoa i heluhelu mai no ka wa 'mua i ka bila e pili ana i na auhau knloko. Heluhelu elua ia ka biin ma ke poo a haawiia i ke Ivomite o na bila auhau. Kapae ia na rula a waiho mai le» Komite Pai i kn bi!s k«iuuvaiJß)i!i ana i ke kulana laumania o na aiimui i pau i ke paiia, Na Kahiau i keluhelu mai no ka wa mua i ka bi!a kanawai e pili a.na i ke koho bolota. Heluheiu alua \>\ Ua bila ma ke poo a haawi ia i ke Komiie no ia haua. Kaua i heluhelu maī no ka wa mua i ka bila kanawai e pili ana i na auhau kaloko. Ileluhel u alua ia ka bila ma ke poo a haawi īa i ke Komiie 0 na bila auhau. ' Hoolaha inai o ftāhale, e lawe mai ana oia he pila e hoololi ai i ka pauku 116 o ke kanawai Kmla. Hoolaha mai o Kaulukou e lawe mai ana oia he bila o hoololi ai i na pauku 1 a me 6 o ka mokuna 34 o na kanawai 0 1884, e pili ana i na alauui hao o ke kulanakauhale o Honolulu, a heluhelu ia ka bila no ka wa mua. Kapae ia na rula, a heluhelu mai o Kalua he hoopii ua na kumukula olelo Hawaii o ka apana o Honolulu, e uoi mai ana e hoomahuahua.ia ko lakou mau uku 2 E uka paa ia lakon ma ka malama jko ka wa kgla a me wa hoomaha. Haawiia i ke Ivomite Waiwai ia lakou na noi e pili ana i keia hana. Hoolaha mai o Nahale e lawe mai ana oia he bila e hoololi ai i ka pauku 5 o ka mokuna 13 o ko Kaiaima. Ma ke noi a Lilikalani, ua hoomaha ka haie a noho hou ī ka hora 1,30 aui* na ia. Noho hou kti hale i ka hora i hoopanee ia me ua hoa kakaikahi. I ka lawa ana q na hoa ua hoomaka na hanu. Ma ke kapae ia ana o na rula, ua heiuheiu mai o Kaulukou he hoopii mai Honolulu mai, na ke kaikamahine a P. F. Maniri e koi ana i kona kuleana he $5000 no liekahi apam aina i lawe ia e ke aupuni ma Ulakoheo. Haawiia : ka hoopii i ke Komite Hookolokolo, Na Hana o ka la. | Noonoo ftna I l.a Bila Haawina, J. K. Kaunamano ka iunahoomalu. Noi o Liliknlani e hapaiia ka noonoo ana no ke Keena Kalaiaina. Aponoia. |t Oihana Kalaiaina. t . Uku o ke Kuhina $12,000, hooholoia 1 Uku Kakauolelo nui 6,000, hooholoia ! " " 2 3,600, 3 3,600, 1 3,600, " " 5 2,400, ; " _ " 6 2,400, I Uku Kiaaiua o Oahu 3,600, hoohoioia | " <c Maui 3,600, " " Hawaii 3600 " " Kauai 3,600, " Uku Kakauolelo Kiaaina o Oahu ? 400, hooholoia. Ukū Kikauolelo Kiaaina o Mau: 1,800, hooholoia. Uku Kakanoielo Kiaainn o Hawaii 1,800, hooholoia. Uku Kakauolelo Kiaaina o Kauai 1,600, hooholoia. Uku o ka Lunu Halepaahao 3.600 hooholoia. Uku o na Kiai Ilina i320. Haawiia i kekahi Komite Wae. Oihana Hale Letu. Uku Luna Leta Nui 8000, hooholoia Uku Hope Luna Leta Nui 6000, hooholo ia. Ukti o na Kakauolelo Hale Leta 32,640. Uku o na Lnua Leta 17000. Uku o na Lawe Leta 28000. Haawi ia na itamu ekolu maluua ae i kekahi Komite "\Yac. Waihona Kikoo "Oaln L> t • 10,000, hooholoia. ■ Kela iq6 keia lilo Hale Leta 14,000 Haawiia i ke Komite Wae. Hoopau ia ke Koiiuie a hoike mai ka lunahoomalu i na haawina i hooholoia' a me na haawina i waiho ia na ku Komite Wae o noonoo. Aponoia ka hoiko' Koho kā noho i tta Houii. Kaunamano, Pole, Kiknhr. Kalua a mo ke Kuhina halpiain*, ke komile no na haawiua i hookaawaie ia na ke komite wao. Noi Aholo e hoopauee ka haie a noho hou 1 k lioia 10 apopo. Uoohoioia Hoopanee ka hale. La Hana 37, lune 15, 18S(>, Halawai ka hale e like me ka mau. Hoiko Kk>mite Kumau. _ Na Kikila Baraunu kekahi lala o ke Komii-e Hookolokolo i waiho mai i ka lakou hoiko uo ka bila e hoolilo aua i ke awn o Km'Uia j awa kumoku akea, u« manao k» KomUe ua lawa ko awa o Kealakekua, a h t « mea pono ko wwho ia ka bila ma ka papa. Apouoia ka hoike. , N» ia Komite no i waiho hou mai i i ka lakon hoike no ka pnkui o ka h.na-' wiua o ka mokuaa 9 o ke Kivila e \ hoohoioia ka bila. Apouoia ka hoike j a haawiiā ka Inla no ke kakau poeive

a heluheiu okolu ia i ka Poalia īune 17 Hoike Komiie Wae. Na ke Kuhiua Kalaiaina i hoike inai i ka bila e pili ana i ko kulana o ua alauui o Houolulu, ua hana hou ke Komiie i Liln, kanawai hou, a noi m<n e hooholo ia ua bila la a lakou. Helulielu ia ka bila no ka wa, mua me ka apouo ia oka hoike a waiho ia ma ka p&pa- ■ V' r ■ ,Na Kalua i waiho inai ma ke kakau Ina uinau i ke Kuhina Kalaiaina no kc.i e pili ana xa Z. K. Moyertj. ma ka la hea Ia i vju ia ai o Z. K. Meyers i Kakauolelo no ka Oihana Wai 2 Maka la hea la i hookupa ia ai o Mr Meyers i kupa Hawaii. Haawiia ka pane i ke Kuhina. Na ke Komite !Kakau Poopoe i waiho mai i ua bila i pau i ka haua ia Apunu io. Na Olelo Uooholo ue na Bila. Na Kaulukou i waiho mni i keia 01010 liooholo:

01010 Hooholo. oiai, ua lohe hou ia ma|, he mau hooponopono hou ana ko A.meriea no ke Kuikahi Panailike, e hoolilo ana ia Puuloa ma ke ano hoolilo lioopeepee, nolaila, E hooKiloia, e hoike inai ke Kuhina oko na aina ellia oiaio ame ka oiaio ole o ia mea. " Ma ka ninau ia ana, ua hooholoia ka ] olelo hooholo. Ku mai ke Kuhina o ko na aina e a ] paue mai, aole mau lono hou loa mai j ke Komieina noho mai ina Wasinetona | e hoakaka aua no kekahi paktri hou e ] pili ana Ike Kuikahi, oia mau no e li- ] ke me na mea i hoike mua ia aku ai ī | ka.hale. ... .".] Na Nahale lio olelo hooholo e hoo-1 komoia ma ka Bila Ilaawina i £15,000 no ka unuhi ana ika buke 1, 2 a me 3 oka wehewehe kanawai a Greenleaf. Waihoia ka olelo hooholo ma ka papa ] a lav,'e ia mai i bila kanawai. Ma ke noi a Baraunu, ua hoomaha ka hale a noho hou ika hora 1:30 auina la. Hora 1:40 noho hou ka hale. ] Na Nahinu he olelo hooholo i $500 no ko kukulu ana i hale leula ma Ala-e. Ma ke noi a Aholo, ua waiho ia ka olelo hooholo a noonoo pu me ka Bila Haawina. , I NaHanaoka la. Noi o Kakina e hapai ia na hana o: ka la. Aponoia. ' Hoike mai ka noho oka hana imua 0 ka hale i keia wa oia ka noonoo ana i na hoike elua a lia hapa nui a me ka; hapa uuku oke Komiie Hookolokolo no ko mea e pili ana ia J. A. Kaukau. Noi o Kalua e heluhelu ia na hoike elua a ko liomiie Hookolokolo. Aponoia Heluhelu mai ke Kakauolelo ika hoike ma ka olelo haole, a na ka Mahele olelo ma ka olelo Hawaii. Noi o Kakina e apono i kahoike a ka hapa uuku komite. Kamailio mai oia o ka ninau e pili anai keia hoike imua oka hale, oia kekahi ona ninau ano nui loa, ua pili i lia hana o ke koho ia ana ona hoa o'kei.a Ahaolelo me ka lakou mau lawelawe āna. I'na e paewaewa ke koho ia ana o na lunamakaainana, pela e ulu mai ai na hana ino i na wa a pau, nolaila, ma na ninau o keia ano e hoea mai ana imua o keia hale, e pili ana no ke koho ia ana o kona mau hoa, he mea pono e lawelawe 'ia me ka me ke ku ike kanawai. No ka me«, iaa e pono ole ke koho ia ana o kek&hi o koua mau hoa, alaila, he nee ana aku ia mai ka hihia a i ka hihia loa aku īnai kekahi makahiki a i kekahi. Ua ike mau ia na hana o keia ano, aole 1 waena o kakou nei wale no, a)ja, ma na aina a pau, a ua hoala ia na manao kue meka pilikino ika aoao e hoao ana e hana ia ka pololei, aka, o ka lawe ana mai ia mau manao pilikino aole ikupono. Aole au i ike he xnau kumu, e hoeha ia ai kela ame keia aoao no ka noonoo ia ana o keia ninau, oiai, oka aoao e kokua uei ina kuhina ma keia mea, o lakou ka hapanui maluna o ka poe I uiakemake ole ia mau ano hana; ina no e kapae ia ana ka hoa o Kaanapali a koiio hou ia mai i panai nona he kanaka kuokoa paha, aole ia he mea e oiaku ai ka aoao uuku, o ka aoao no o na kuhiua ke uui ana.

1 keln maa la aka uei, pane mai la kekahi k«n«k« i(v'u: Heah» 1» ko onkou wahi helu iki iloko oka halo, aia ouI kon ma kn hnpa unku, a ua hiki ole ia [ oukou ke hoohoa aku; o aha uo hoi ka i hookuu aku ua ka aoao nui e hokai i !ka inoa mwkai oko aupuui? Aka [ pela ko*u mauao. Aole oia ko'u uiea i i kohoia mai ai» a aole uo hoi oia ko'u | moa i helo mni ai iauoi. I heio uiai au o h&ua i ka pouo i hiki la'u 110 ko'u mau haku uiak&aiuaua a uio ka pouo o ka aiua, a t aku uo au ika haua aua ia pouo o Uke me ka hiki i« «. O ko'a ako uui ma keia hiui», oin ko alakai i keia hale ma k» noao oka pono e hoomaoaiae la ai kaua mau haua ame ka iuoa* ma ka apouo aua ika hoike aka h&pa uuku, a i e holoi ia ua koomau&o aua t 3 kamaiHo ak* aua au me ka ikaika uo'p.u pouo o keia hoike a ka hapa uuku 1: ■. '

a|na e hiki ole ana ia ( « ke hoohnli i ka manao ona mon ff pa« o ka hale e haawi i kona koho'ana 110 kh hoike a ka hapa uukn, alaila, c koho i ka ka hapanui-.

Aka'o.i.ai e kamailio ana keln a mo keia inaluna o keia mau hoike, -ke noi uku nei au i'kela a moleeiahoa e kapne aku i ua hana poōo ole a o koho ma kn aoao au i ike he pono a me pololei. Ma ua mea pili ike nno uni o keia mnu hoike, ua lona he elua ninau, oia hoi, he niuau pili kauawai kekahi, a lie ninau pili i ka hana kekahi,

E hoakaka au no ka ninau pili kanawai e like me ka'u i hoomaopopo ai penei: Ua waiho aku o Keoui Likikini ina inoa o kekahi poe i ka ī*apa Nana e hoopua ia lakou ma ka papa inoa oka poe kupouo. iJL lioho, a ua haua ia pela e ka Papa e like me ka ke kanawai i.kuhikuhi ai, aka .ma kp la koho nae, ua hoole ia mai la -ua poe la eka Papa aole e koho, me ka uoohiki ole ia o keia poe u ninaumau ia lioi, me kekahi kumu ole i hoakaka ia aku ia lakou, koe wale no he palapala, na ka Loio Kuhiua, a manao iho ka papa e kapae i keia'poe inoa mai ko lakou koho ana, a nolaila ua ala mai keia niuau kanawai; Ua pono anei ka heole ia ana o keia poe i paa na inoa ma ka papa inoa aole e koho e like me ka ke kanawai i ae ai me ka niele ole ia o lakou? Ke hoole nei ka hiki ia lakou ke hana pela. Oka pauku 800 o ke kanawai kivila, oia wale no ke alanui e kue ia ai kekahi mea koho, aole ma kekahi ala e ae. oka niuau elua, ina o kekahi o keia poe i lioole ia ui, he poe kamaaina anei lakou no Kaanapali.. a ua hiki ke koho malailo? Maka hoike aka hapa nui ua hoole a ma ka ka hapa uuku hoi, he poe kamaaina lakou.

Ua kuhikuhi aku o Kakinn 1 ke kanawai aoje he mea nui ka hiki kiuo ana aku o kela poe no lakou na inoa i kapae ia imua oka Papa Nana, u ua loaa i ka Papa ka manu e hookomo ma ka papa inoa i na inoa i komo 010, a i ka wa a ka Papa i hookomo aii ka inoa ma ka papa iuoa, aolo e hiki ia lakou ke kapae ae ia liooholo ana a lakou me ke kumu ole ama ka m»na paha o ke kauoha a ka Loio Kuhioa, koe wale jao

aia a lioolialahala ia. Ua kuhikuhi ppno ke kanawai me ka pohihihi ole i ke ala e holoi a kapae ia ai kekalii iaoa i hoomaopopo pono ia ke kupono ole, ao na alamii e Hofi'olo i ku i ke kanawai. Ma ka palapvla a ka Loio Kuliina i ka Papa Kaua Koho e kuhikuhi aku ana ia lakou i ke alanui e hana aku aole oia iao aku ia lakou holoi aku i kela mau inoa me ka lakou peni, aka me ka nana ole ia nae o ia mau oleloao ua hoike aku la ka Papa i keia poe lie 23 ko lakpu nui, "ua palapala mai ka Loio Kuhiua ia makou, uole o hiki ia oukou ke koho, e pono oukou e hoi. - ' 0 Jsa Papa Nana, aole lakou lie poe loio a aole no hoi i hoonaauao maikai ia; aia lakou o lolelolo ana i na aoao pepa kakau leliulehu o ka oleloao a ka Loio Kuhina, hookahi wale no manao 1 ulu mai iloko o lakou e kapae aku 1 keia poe, aka ina lakou i kahai ole 1 jua oleloao a ka Loio Kuhina, ina la uole e ala mai keia ninau. kanawai.

No ka ninau e pili ana i ka hana, e hoapono ja ka hoike a ka hapa uuku o! ke £omite. Ua ololu ia hoike, ina o i ka poe i kapae ia a e hoohiki ia lakon, | ina ua hiki ia lakou ke hooia mai he | poe kamaaina iakou no ka apana, a ua ' hiki ke koho malaila. I Ma ka hoike a ka hapa nui o ke Ko-1 mifce, ua olelo lakpa he poe malilaini keia, (me ka hoakaka pu mai iua hoike i niele īa imua oke Komite). Q keia poe, aoie lakou i ninau kaawale ia 110 ke kupono i ke koho a me ka ole, aka, ua hooie hoiookoa ia mē ka hoohalahaia oie ia akn. Ona hoikē elua aka hapanui oke Komite i pauiele ai, a mamuii o ka iaua olelo ike i hooiaio ai ke Kouiite aoie keia poe he kamaaina no ka apana, aka he mau malihini, oia no ka mea nona ka noho e kamaiiio ia nei, Mr Kaukau ,a me kekahi kanaka | okoa iae maoii aole oia e koho, uo ka | mea aa hoahewaia no ka aihue pipL Ue uioakaka loa ua olelo ike i hoike ia, ! aole he mea e kauaiua ia ai, koe wale no kela kauaku aihue pipi. He mau kau aku uei i hala, ua kipaku ia, aku kekahi uiea mai keia hale aku, npamna mai o laila, ua kipaku kou uo a o like iuo ke oiui aua o kalxooko poloki ia aua o ke kiuiawai, poia auauoi o ouii ai ka liooko ia &ua o ka pouo io ui&oli j Ka Ahōlo, ka Loio Kuhiua i kaoiailio uiai 11 ka pouo oka lioike a Uapa nui o ke Koniik\ , Kamaiiio mai o Kaulukou, ua naua «kah«ie loa Ukou i ua mea e pili ana i ka luua o Kaauapali* a ua lieluhelu kela a lae keia lala oka hapauui «j? ke Komite mamua o ko laua j iwoa aua Ina kola vwe he he kaniaa'ina no a walaila !skon i noho ai olpaa \ka I«na he|n a h<>lu \a mh ia aka aol^

ka oiaio, he okos to naan wahi i noho ai. Noi oia e nipau ano ia. Nol o Kakina o kaknn mtm im ine nahoole. Ninan ba Noho no ku moa e pili «na ika "ninan ano" apono ia ma kn l?au lima aria. ■ Kn o Kakina malalo o na r«la a hoopii aka tka noho, ua noi oia o kakau , ia na a© me na hoolo no ka pinnn hvk>, ua kapae wāl» ianaokaim noi. Pane akn ka Pere3idena, ua kuhiliowaoia o kana noi la no kn ninnu kuum oia ka hoike. Hoapono ka noho i ke noi a ninau hou ia ka ninau ano ma ke

kakan ia ana o na ae me na hoole penei: Ma ka Kapena, Kulika, Kikaha, Keēn, Lilikalani, Beka, Kauhi, Atnara, Kanlia, Kaulukou, Pahia, Kaunamano, Nahale, Nahinu, Kekoa, Kaukau, Kaai, Kauai a me Pa lohāU — 20 Makahoole, Bihopa, Kikilaßaratuiu | Kanka Waika, Kalua, Kakela, D.k:kGy, | Kakma, Paehaole a me Oole - D. Kemaiiio mai o Kakina, oia'ka" mea ktiteara e kamailio mahope o ku ninau ano ia ana, oiai nana ke noi kumu i kinohi e apono ia ka hoike a ka iiapa uukn » ke Komite, a no ia kuloannkamailio i loaa ia*u, kehaawi nei au in Mr l)ole. f Mahope iho o ka hoopaapaa ana no kā ' hiki o keia haawi ana a kue ole i na rnla oka hale, ua apono mai la ku noho i kona maha kamailio a me k« haawi ako ia Dole. I keia wa, na kiei akn kn wati ika hora 5:15, nolaila ua noi mai o Kikila Baratmu e hoopanee ka hale a hoho hon i ka hora 10 apopo. Hoopanee ka hale.

La Hana 38, lune 16,1886. Halawai ka halo e like me ka mau. Hoike Komito Kumau. Na ke Komite Hookolokolo ma o Paiaunu la i waiho mai i ka lakou hoike iio ka bila e pih ana ika uea liaukae mo ke noi mai ho mea pono ke hooholo la ka hila. Aponoia ka hoike. Ma ke kapae ia aua o na rula, tta waiho mai o Kaai he hoopii ma'i Kaupo no ekolu noi. 1 E hoopau ia kekalii hoolimalima ona aina aupuni ia Kamai. 2 E hoonohoia i kumukula haole no Kaupo. 3 Aole e kania kekahi auhau tio kē awapae o NīuīT Haāwlīa i ke komite huikau. Mamulino o ke kapaeia aua o na rula, tta waiho mai o Keau, he* hoopii mai Honolulu e noi ana i §10,000 no kft hooloihi aria aku ike alanui kukui ahiki ike alanui Liliha. ike Komite o aina aupuni. Na Kikaha inoi mai e hapai ka hale i na hana i pau ole. Hoopololei mai o Kaulukou i ke noi, e kapae mua ae i na rula, alaila kupono ke noi e komo mai. Noi oia e kapae ia na rula. Ku o Kakina a kamailio, ua maopopo ka makemake o keia noi oia ka liapai hou ika noonoo ana no ka mea e pili anai ks koho ia ana oka luua o : Kaanapali . Noi oia e apono ia ka hoike a ka hapa uuku o ke ho- ■ akaka mai i na kumu e apono la ai ka &oike. Ifiia e lioakaka ana, ua ku mai ka « Loio Kuhina a keakea, aole e hiki ia Kakina ke kainailio ma na iaea pili i ka ninau, aka, maluna oke noi no ke kapae i ka rula. Ua hoomau aku no o Kakina i "ke kamailio ana i na hoakaka, Aka, ua ku hou ka Loio Kuhina a keakea aole o Kakina e kamailio ,ana maluna oke noi, aka e hoohala manawa walo ana no i wahi no Dole e hiki mai ai. (I kela wa i komo mai ai o Dole) a hoopau koke o Kakina ī ke kamailio ana. Ninania ke kapae aua oua rula e like me ke noi a apono ia. Noi o Kikaha e hapai ka hale i iia hana i pau ole. Aponoia. Hoakaka mai o Kaulukou, ma ka la i hala, ua haawi ka Noho i kaaa rula ana ua pono ka luua o Molokai ame I«nai (Kakina) ika haawi ana i kou a manawa i kekahi mea e aku e kamailio» oiai ua kuhikuhi mai kekalu rula o ka hale aole e hiki, koe *vale no ka mea nana ke noi maliope iho oka uinau "aao" ia ana. Ke hoohalahala nei au no ia rn!a ana a e hoopii ana uu imua o ka hale.

Ho&kaka inai ks sole 110 be iuru rala o ka ha!o o ho»k»U t\UA UO X«ia dim, aka ua !aw& Toa uao ua ku hiknhi aua o ka rula S2 no it\ mea. Ua loaa mai i ka Pere§ideDa uis ka mokn*. ~r- lL ahi Iku iuai nei 4 he mau lioike piH ahaote>lo, ahp iwnkaīua kumamaliuia mannwa i hana ia m koia ano hookahi iloko o fc» hale, n«a mas no hoi ika hsns mau ma ns hale ahso!olo kauksti!nrM n p»n. o Koau ike uui;; K«,«. lukou* no ks hoopii iia rula A AJi « I)o«o mai e kaiuuilie-., ika UH W* »« **« «> iioho aola «j iaki ke in n* uoi o. kda *a* Ku hon o K&ulukou o uh ku o Dole a kue itviA imaUio g

ua rala o ka hale no kona kamailio a oi aku laaoiua o hookahi manawa. Lalan o Eaulukou ika buke rala a kiola nku in Dole, me ka olelo aku "aofe e loaa ia oe kekahi rula o ia ano:" Heluhelu mai o Dole ika rula 2 o ka hale, ama ia rula e olelo aole eoi akn mamua o hookahi manawa e k« ai e kamailio. Hopu o Kaalokou i ka buke rula a kuhikuhi mai i ka rula 35 (?) e olelo ana" ia rula aole e oi aku mamua o «kole ku arm e kamailio. Hoooiau no nae o Dole i ke kamailio ana, eo ka hiki ole ia Kaulukou ke kamailio, ua noi mai oia i ka Noho em!a (ileu, Hoakaka aku ka Noho, ua pololei ke keakea ana o kn lōn& o Lihue ame Koloa. Ninauia ka BJKSbo i ka rals ana a ka Noho, na like a like »a aoao a elun, nolaila ua pono no fca Noho. Kamailio mai o Kakina, mamuli o ke koho ona ua kono ia oia e kamaiHo ma kahi o Mr Dole. No keia ano hana uui kona hoihoi'ole me ka hoorahawaha. Aole keia he ninr« e hoeueu i.i ai na manao pilikino, aka tta hoole ia ke kuleana paa o kela a me keia hoa i kukulu ai. Olelo mai kekahl oka aba kuīiina ia'n i kona hoihoi ole i īia m'en i hana ia ma nehinei. Ku toai ka Loio Kuhina a olelo maī, aole i kupono ia Kaklna e kamailio no ke koho ana. Pane aku o Kakina ua ike mua no oia, ina e hoomaka e ua, euu koke ae ana ka Loio Kuhina i kona mamalu. Rula ka Noho ua pololei ke Kuhina. ' Pane o Kakina o ka hoa o ka aha . kuhina I hoike i kona hoihoi ole oia j no ka Loio Kuhina. ' j ' Hoole ka Loio Kuhin& 3 ka oiaio o ! ia mau olelo, oiai aole oia i hoopūka. I O kana wale no i olelo ai, ua hoe&aeha ia oia ike pani koke ip oka manawa no ka hoopaapaa ana. Hoomau mai no o Kakina ika olelo ana, un hoopuka no ka Loio Kuhina ia mau olelo.

Hoopii ka Loio Kuhina i ka Peresidena e kanoha aku ia Kakina e noho ilalo, oiai aole oia i hoopololei i kana kamailio ana maluna o ke kumuhana.

Eula ka Noho ia Kakina a kauoha aku e hoopololei ke kamailio ana maluna o ke kumuhana.

Hooko o Kakina i ka rula ana a ka Noho me ka pane ana: No ka makemake ole o ka Loio Knhina e loho i ka oiaio, oia kona mea i lioao ai e keakea. 0 ka ninau e hoapono ia anei ka hoike aka hapa nui ao ka hapa uuku paha oke Komite iiookolokolo ? Ma keia mea, he mea hiki ole i ke kanaka hookahi ke hoakaka piha i ka ninau a pau, oiai he lehulehu loana kumu. No ka lehulehu ona kumu, nolaila ua māhelehele makou i na hana. lnehinei ua kamailio au ma kahi i hookaawale ia na'u, aka i keia la ua manao fa na'u e hoakaka ina mea i kaana ia na lakōu e hoike. O keia anei ka hana i ku i ke kaulike a keia hale i manab ai e hookau maluna oka mea hookahi ma ke pani ia ana o ko'u mau hoa ao!e e okomu, aka e hoao no au e like me ka hiki ia'u, a ina e hiki ole ia'u ke pano i na hoakaka ana a ka loio kuhina, ua m<y)popo no ika hale ke kumu oia hiki ule. He mau ninau kanawai ka ka loio kuhina, ka kaluua oHiloameLahaina, aole nue au I hoomakaukau ia'u iho e kakau ina mea ano nui i kamailio ia e lakou, no ko'u manao ole e ili mai aōa iluna o'u ia hana. Ma ke ahiahi nei, ua rula ka Peresidena ua loaa ia'u ke Jfuleana e haawi'i ko'u manawa kamailīo no Mr. Dole

Ua hoomanao au hookahi kumu a ka Loio Kuhina a me ka luna o Lahaina i hoakaka ai, ua oleU ka ke kumukanawai e koho ke kanaka ma kona apaea a oia maoli no ka ka manao o ke koho ana o ke kanaka ma kona apana i noho ai. 0 ke ano nui wale no oia ka lawe ole ana mai o keia poe kanaka i ko lakou palapala hookaa auhau, nolaila aole lakou no ia apana. Ke aa aku uei au imna o ka aoaopale e hoomaikeike mai i kekahi wahi o ke kanawai e olelo ana e lawe kino mai ke kanaka i kona palapala hookaa auhau, alaila, ua loaa iaia ka mana e koho ma ia apana. Ua hoike ke kanawai me ka moakaka lea, ua hikH-ia. kanaka ke kolio ma na wahi a pau o ka aina ina ua kupono oia i ke koho balota. Hoohalike _ mai oia, ina ma kekahi apana okoa oia a hookaa i kona mau auhau malaila, ua hiki no iaia ke hoi i kona apana kahi ana i noho ai a koho malaila. O ke kanawai a ka Papa Nana i hooko ai oia ka olelo a ka Loio Kuhina i hoouna aku ai ia lak&a. E noho mumule wkle anei keia hale a nana aku i ke kaili waie ia o ka pono o ka poe koho e ka raanao kanawai ole o ka Loio Kuhitta* Oia anei ka Ahaolelo no ke kau ana i na kanawai ? 0 kana nae ia i hana iiku nei. Me he la, ua manao ka Loio Kuliina e lawe ma kona aoao i kela koho baiota ana, nolaila oia i kakau aku ai i kona manao i ka Papa Nana. Ninau ka Loio Kuhina ina o ka hoike a ka hapa uuku o ke Komite aole anei i hoakaka ua pololei kona mauao, koo nae ka hookoia ana, Pane o Kakina, ua olelo ka hoike a ka hapa uuku o ke komite, ina o ka oleloao a ka Loio Kuliina no ka hoohalahala ana a i hookoia, ina la aole e hoea 'mai keia hana. O ka manao wale no i loaa i ka papa, mahope īho o ka heluhelu ana i ka palapala o ka Loio Kuhinn, ua manao lakou īna aole e hooko aku o paa ana lakou i ka hale paahao. Ua hooholo ka Hale aole e hoolohe i na olelo a Dole a pela no hoi e uialiu ole aku ai i na olelo a ka Loio Kuhina. koe wale no ka'u. lna he mau ninau k'au e ka Loio Kuhiua ia'u, oia ka'u e pane aku ai. Ua hoaoka īioio Kuhina u me kona poe paa lalo e kaihi ae i ko lakou mana mai ka| poe koho aku me ka u.ana ole i ae ia e ke kananvai. He alukai ka Loio Kuhina no ka

hapa nui o kem linle, n mea maopopo ko ka hale hahai ana laia me ha pa-a hipa la e pii ana i ka pali. Uo mea makohowa ia'u ke kamailio aaa aku uu keia laea, aka e iioike aku au i ka'u m*sa i nmnaoal he pono. Aole ! au i manaoin, np oi akn ka mohole ole ! o keia hele ma na hoakaka naanao aea e like me ka apa paakai hoonaha imua oke kii kalaiia, aka, ua iike no a like ke kamailio nka aa. He aha hookoloko!o ka Papa Nana, a o 'ra lakoti hana ka hooponoiiono i ka papa inoa o ka poe kupono i ke kolio i waiho ia mai © ka luna ohi; he mahele lakou o ka Ah« Eiekie. Mamuli o ko lakou kr.ka a hooholo ana, un hookomo aku lukou 1 kela poe inea ma ka j)apa inoa o ka i>oe kupono i ke koho, aka heaha ka hopena 1 ike ia? Aole kekahi uiea like a'u i lohe ai a puni ke ao, e like me ka palapala a ka Loio Kuhina, ina aole ka Papa e kapae aku i kela poe inoa, e paa ? MPu ika hap, Ke olelo nei au he hana kauawai ole ia i haim ia ma kou& aoao. Ua hooluki la oia e hooko pouo i ke kumukanawai i ka la ana i lawe ai ika oiliana, aka, maialo o ia hoohiki ana, ua hoao oia e hokai aku i ka mana oka Papa me ka hoaweliweli aku ina aole lakou o hooko e like me kana kuhikuhi, e hoopaa ia lakou.

Ua olelo mai oio, he hana kolohe ka ua poe la no lakou na inoai kakauia ai, nolaila, ua loaa iaia ka mana e kauoha aka ika Papa Nana e kapae aku i ko lakou mau inoa. Ika Loio Kuhina i hoakaka ai pela inehinei, aole oia i kuhikuhi mai ike kanawai i loaa ai iaia ia mana, aua ike no oia ia mea. E hiki no ke kapae ia kekahi inoa no na hōna ls»lohe, mamuli wale no oke kanawai, aole mamuli o ka mana kanawai ole oka Loio Kuhina.. oka rula hookahi wale no keia ma na hana o ka Aha Kiekie a pela i -a Papa.

No na olelo a Aholo, aia a iiele kino aku kb kanakd imua oka Papa, alaila paa kona inoa ma ka papa inoa, a pela me ka apana i iiookaa ai ua kanaka la i kona auhau, malaila oia e koho ai, aole loa lie kanawai e kauoha maoh ana i ke kanaka e liele kino akuoia imua o ka Papa a pela no hoi kona koho ana ma ka apana i liookaa ia ai ka auhau, a oki loa aku hoi no ke kupono o ka poe koho i hoike ia ma ke Ku.inukanawai e kokua ana i kekahi ona kumu elua i hoike ia ae nei. Ua like keia me ke kanaka he aie kona, haawi nae oia na kekahi e lawe e hookaa, alaila e olelo anei aole oia i hookaa i kona aie, aia wale no a liele kino maoli aku oia imua o ka mea an,i i -aie' ai e hookaa. Ua hoomaopopo au, inae pahili ka Loio Huhinaa auwana wale kana kamailio ana no ke kahua ole o hookahua ai_, awiwi koke oia e hoikeike mai i kekahi moolelo e akaaka ia ai. Olelo ka Loio Kuhina, he moolelo | ano kaula kana o na !a 'iala, j Olelo mai o Kakina - Ua olelo mai ■ oia ia'u, he kulana ano loio ko'u, a e hoao aaaau o hoouhiuhi i na mea i ha. jaa la» a oia ma ke auo kalaiai.na akamai Olelo ka Loio Kuhina» e mīhi aku au no ia mau olelo, a e hoihoi hou inai. Aole ka he ano loio kona.

Pane o Kakina, aole au i liele mai i keia liale ma ke ano he loio, alea ma ke ano lie mea kau kanawai. Aole oia i noi pe ai uoi o lioihoi aku i kona ajio kalaiaina. Tna lie kalaiaina io oia, aluila na na luni e lioopakelo e Loopakele ae i ka aina īnaikeiapoe kalaiaina ae. I mea a i'ke ia ai ke ano kanaalii o me ke kolohe o ka hoike a ka hapanni o ke komiie, ua olelo lakou aole i hoohalahala a noi hoomau aku ua poe Ia i kakau ia ai na inoa, nolaila aole i hewa ka hana ana a ka Papa STana. A ua olelo no hoi ua hoike la a ke komite, aole i maopopo he poe malihmi lakon aole paha, Aole i lokahi ko ke komite manao he poe malihini keia, a aole paha, a nolaila i ae ole ia ai lakou e koho Ke nana ia keia hoike a ka kapa nni o ke komite rae ka hoike a l:e Komite Hookolokolo no ke koho ana ma Kona Akau, ua apono lakou i ke koho ana ō na malihini ma ia hoike, a ma keia hoi ua hoole; he mea ano e loa keia ma ka moolelo o keia kau, oiai ua like loa keia mau hoopii, apono ia kekahi a hoole ia hoi kekahi. I ka pau ana o ka Kakīna, ua ku ruai 0 Aholo a noi mai e ae ia oiae kamailio e like me ka ae ia ana o Kakina, oiai nana ke noi e apono i ka hoike a ka hapanui o ke komite. Kue mai o Kakina 1 ke noi a Aholo oiai he noi hoololi w'ale no ia no ke noi kumu. Pane o Aholo, e ninau wale ana no ia i ko ka noho maoao. Rula ka noho aole e hiki iu Aliolo ke kamailio. Noi o Dolo e hoopanee ka hale. Hoole ia. Noi ia mai e apono ia ka hoike a ka 1 hapa nui o ke Komite Hookolokolo. ! Noi o Kalua e kakau ia na ae me na ' hoole. Aponoia. ! Ma ka ae, e apono ana i ka' hoike a ! ka hapa nui o ke Komite, Kipikona, | Kulika' Loio Kuhina, Kuihelani, Kaae ] Kikaha, Keau, Lilikalani, Beka, Amara | Kaulia, Kanlukou, Pahia, Kaunamano, Nahinu, Kekoa, Aholo, Kakela, Kaai,' Kauai a me Palohau—2l. ! M ka hoole, Bihopa, Kale Kauka, Kauhi, Barannu, Waika, Kalua. Diekey Kakina Paehaole a mo Dolq—lo. Noi ka ĪK>io Kuliina e hapai hou ia ke koho ana. Kokua o Kakela i ke noi, oiai oia kona mea i koho ai ma ka aoao nui i kiki aī iaia ke kamailio no ka hoiko a ka hapa nui o ke koniite. 1 ka pau ana o kaua mau hoakaka ana, ua kamailio mai o Barauuu a Dole. Hoia 1:40 auina la, noi o Aholo o hoopanee ka halo n noiu> hou i kt\ liom 10 a^wpo. Hoopanee ka hak | La liana o\\ Inne 1.7, 1880. Halawni ka hale o like me ka mau. Hoīke Konnt>e Kumau. Kapae h\ na rula a wniho maio Keau 1 keia m;m hoopii mai Ho.

nokilu mai, 1, Eae ia ke komo ana mai oks opiunaa, a e kuai ia me ka laikini. Wailioiama ka papa a noo« noo pu me kekalū bila kuiiawai uo ka opiuma, 2, E hnna ia i' kanawai e papa ana i aa kaaaka o ua aina e i ka laW9 aoa iua hana ina ka uapo. Waiho ia ma ka papa a lawe xnai i bila kanawāi Kapae ih ua rola a waiho inai Kikila Baraunu i keia oiuu hoopii mai Koolanloa mai. 1, Aole o Loomahuahua i kaukuona luua aupuui. 2, Aole e bolo luuamakaaiiiana kekalii luna aupuni. 3, Oka meu eJiolo lunamakaainana aua, aia a loaa iaia he waiwai paa he iIOO ka waiwai io me $200 loaa makahiki, alaila ae ia. 4, Eaeia i $100, 000 no ka laikini opiuma. 5, E aie ke aupuni 1 $50,000,000 a e uku ia iloko o na makahiki 280. 6 Aole e haawi ia i j uku hoomau no W. C. Parke. 7 E hoot.omoia ma ka Bila Haawina i 110, 000 no ka hale hana lole huluhipa. 8 I $5000 no ka palekai mai Makana a Ptinaluu, 9 F hoopau ia ka lawe a«a o| ua mai pake mai ka ohaua akn. 10 E i hoopau ko Kula Hoopololoi o Koojip ; ula, Haawua ike ona hoopii huikau- Nake Komiie Pai i hoiko mai ua pau kekahi mau bīla i Jfe paiia. Aponoia ka hoike.

Hoike Komite Wae. Na Kipikona ika hoike oke Keena a ko na aina o i hooponopono hou ia no ka hemahema o ka olelo Hawaii roa ka hoike mua. Apono ia. Hoakaka mai ke Kuhiqa Kalaiaina o na poe i loaa ole nahōike okona Keena e loaa no ke kii aku a i ole ma ke kakau palapala aku i ko Kuhina. Na Olelo Hooholo mena Bila. Na Amara no ka wa raua i ka bila kanawai e pili ana i ka hookohuia o kekahi mau keiki Hawaii ma ka Buro o na aina aupuni. Helulielu elua ia ka bifa ma ke poo a haawiia i ke Komite Hoon&auao. Hoolaha mai o Beka e lawe mai ana oia he bila kanawai e hoomalamalama ai ia Honolulu me ke kukui uwila. Ma ke kapae ia aha o na rula ua heluhelu mai lia Lofo Kuhioa he bila kanawai e hoomaopopo ana i ke a-na ia ana ona tona mokn mamua oka hoopaa ia ana ma ka Hale Dute, no ka wa mua, a haawiia i ke Komite pai. Na Amara i heluhelu mai i kana bila kanawai e kauoha ana e kau ia ka '*noa o kela me keia hoa o ka ahaololo ma poo o kela me keia bila kanawai, a lakou i waiho mai ai no ke pai. Heluhelu ehaia ma ke poo a hnawiia ike Komite hookolokolo. Hoike mai kē Knhina Knlaiaina i kekahi mau mea e pilī ana ika olelo hooholo a Kalua no ka hookuoa ia ana oZK Meyers. Oke ano nui o leana hoike, aole i maopopo ka la o kona hokupa ia ana, aka ua loaa mai he palapala hookupa ia Z K Meyerg mai ke 'lii ka Moi aku. Pane pokole mai o Kalua, no ka hiki ole 1 ke kuhina ke hoakaka pono mai i na mea e pili ana no kana olelo hooholo, a o ka oiaio loa o na mea a pau 1 hoiko ia mai, aolo i hookopu Hawāii ia oZK Meyers. Nolaila e waihoi ka hoike a ke Kuhina ma ka papa me ke apono ole. Hoakaka mai o Aholo, o ka poe i hooknpa ia e ke Kuhina, oia no ka mea i maopopo iaia, a o ka poe i hookupaia e ka Moi, aia ma ke keena oko na aina ena kope. Nolaila e waiho ka hoike ma ka papa, Hooholoi?. Na Hana o ka La. Heluhelu elua ia ka hila kanawai hoopii hoohalahala mai na aha apana me Hoomalu. Mahope iho o na hoololi ua hooholoia o haawi i ke Komitc hooponopono bila kanawai ano ke kakau poepoe. Ua noi mai ka Loio Kuhina, e hoopanee ka noonoo ana no ka hoōloli bila kanawai o ka pauku 847 o kanawai Kivila e pilī ana iea Lunakanawaī Kaulike, a Poaha. Hooholoia. Hoomaha ka Hale a noho hou ika hora 1:30 auina la. Halawai liou ka Hale hora 1:53 r, M. Hapaiia na noonoo ana ona hana 0 ka bila kahawai e hoololi aua i ka paj uku 998 oke Kivila no ka mahele ana ;i na apana auhau, hookolokolo ame i lioonaauao o ke aupuni. Mahope ona ! hoololiloliia ana ona mahele aina mai ■ Hawaii a Kau&i» ua hoOliolo loa ia ka j bila. . j Heluhelu ekolu ia ke kanawai e ku- ; kulu ana i aha niele'no ka pauahi. Mal hooe iho o na hoololiloli aua, ua hooho--10 loa īa. Heluhelu ekolu ia ko kanawai e hoj okomo ana Ika pauku hou 128 A,, ma ke kanawai luvila, no ka hoololi ana i na laikini. Ma ke noi a Palaunu, ua hooholo ia Jsa bila. Heluhela ekolu ia. ke kanawai hoolo--11 i ka pauku 12 mok 5? Kanawai Kivila e pili anā ika pēpehi hoomainoino Ina holoholona. Ma na ho.oponopono ana, ua hooholoia. Hoopanee ka Hale.