Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 25, 19 Iune 1886 — AHAOLELO O 1886. [ARTICLE]

AHAOLELO O 1886.

Tjr Hann 83, Imie 10, 1886. Ilalawai k(> hb;a,rae ko mau. ' , .v/JsaiikeJKjc)mite Kupwi. K«lce Komite P»i i waiho mbi i nn bila knnawai i paii». Na Kikila Palannn keknhi la!a oko Konrite Hookolokolo i hoike mai 110 ka bita e pili at\a i na hoohalalinla i na Aha Hoomaln ame Apann, a uoi mai V aponoia ka bila. J No! o Kakela e npono ia ka lioike a ke Komite, a e helulielu akolu ia ka bita ma ka Poalua, lune 15. Apoaoia. Na Kaulukou ka lunalioomalu o ke Komite Hookolokolo i wailio mai ika hoike a ba hapa nui o ke Komite e pili ana no ka hoonoa ia J. A. Kaukau o Kaanapali mai kona noho ae, penei: 1 ka Mea Kanohano Hon. J. 8. Walker, Peresidena 0 ka Ahaolelo, Me lea mahalo:— 1 Ona poe no lakou na inoa mal&lo iho nei, ka hapa nui o kou ltomite Hookolokolo, i hnawi ia ai e nponpo 1 ka Palapala Hoopīi i kakau inoa ia 9 nā poe kupono i ke koho balotaj no lakon na inoa he 54 oka apana koho o Kaanapaīi, ma ka mokupuni 0 Maui. E noi mai ana e hoonoa īa ke keho ana ikamenhauohanoHon. J. A. Kaukau ka Lunnmakaainana i koho ia no Haanapali no ke kumu: " TJa hoole k# Papa Nana Koho Balota oka apana i olelo ia maluna, i kekahi poe he 22, oiai, oua poe la, aole lakou he poe kamaaina no ia apana, aka nae, ua paa ko

lakon man inon ma papa inoa o ia apaiaa. * t ' 4 4' ' Ke hoike oliu "nei koulī*omite me ka* haahaa. TTa haawi nui kou Komite i maoawa kupono 110 ka Ēoolohe anal i keia hoopii, aua lawo ia mai he mau hoike ma ka aoao hoopii he okolu ko lakou nui, a lie mau hoike no hoi ka ka aoao pale, a mahope iho oka hoolohe ana i ka na aoao elua jjiau olelo hoike, na noho iho kou Komito e noonoo me ke akahele i ka lakon olalo hooholo kupono no keia hoopii, mamuli o na olelo hoike a mahope o na kiika ana, ua hoik9 ia na manao like ole iloko o*Jrou Komite, ahe elua lala o kou Komite he olelo hooholo okoa ka laua, Mamuli ona olelo lioike i waihoia mai imua o kod Komite, na lawa loa na meft e hoomaopopo iai he poe malihini keia poe a pāu, a ua hookaa lakou i ko lakou mau auhau ā pau ma kekahi apana okoa aku, a o keia poe a ji>au, aole lakou pakahi i hele nku imua o ka Papa Nana koho e noi e hoopaaV ia ko lakou mau inou ma ka Papa Inoa o ka poe koho i ka wa i noho ai ka Papa, Aka, na John Eichardson ponoi no i hele imua o ka PapS Nana Kohoi olelo ia maiuna, e noi no keia poe, a o ko lakou wa wale no i hiki mai ai, a o lra hapa nui paha o lakou 4 ma ke kakahiaka i»o o ka la koho. : A ua hele lnkou me ka manao e koho aka, ua hoole mai ka Papa, uo ka mea, ua mauao !«kou u« kauoha aku ka oiea hanohauo ka Loio Kuhina ia lakou, "aole eaei ke kolio ana o na malihiui o kahi e uiai," {a ua hoike ia na pfvtapala i ke Komite.)

Ma ka hoomaopopo aua o ka hapa nui o kou Komite, me he la, elua hQike i hole mai a hoike ma ka aoao hoopii, tia manao !aua o keia poe a pau a koe hookahi, e hele aua lakou e koho la John Rii haui ->n no ka mea. wahi a laua; "he mau luua laua noua," a : ua haawi no hoi saua 1 na l»aloU ma uaj Hma pakahi o.keia poe kaiuika, o ka W lota nai> o Johu Ricliai\lsou ma kalii maui;\o mai i kahi o k;\ pfihu a' oi;\ lie kumu i ma:i;\o ai laua e hele , ken\ pot> a p;ni o koho ia Johu I\ichajr\l- J son.' A,ok iio hoi i hooiuaopepoiA o kou Komiio \ ka \va i hoole ia ai lakou, aolo e koliv>, o. \ tiv v ikv ae koia poo i ko kko.i tiuu; mau.uuo o ia Johu luolnnWu a ao!o ia īlon. J» A. Kauknu. 1 Ua luk>lo ia keia jv>o a pau e ka rapa Xaua Koho nio ka hvx>hiki ole ia, aka, aole lakou i hoiko i ko Inkou m;u\,io i>tu e kol'.o a o iu>i luvmau aku i k;\ Fapa o koho Ukou ika Uvua a,!akou 1 wakomake /n, 'iole oMo hoikie o ia atio. 0n» poe ho i oleloia maluua, ao!e lakoa i heh> i«n iouu» o iou

I Ēomile a Loīke maī me lta maopopo Uoa. "Ua manao iakou a pau o koho i pono ia John aole ia Hon. J. Ā.£tahm, ua hoopoiuo nui laion .. lioonele l KQ'lafa3u poßo £oho ma lio koho fsna i ka i makepaki; iiui ai ka oielo i nopa pouo iu ju <i keiā hoopn, a lunluna oia mau mea, j2qonyo nui ba liapauui o kou Kumito me ko akalieli; !oa, a ke hoike nku nei ine ka .Imphaa. Aole i lawa ka manao o ka o na Komite uo na olelo hoiko e hiki ke hoonoa ike koho ia ana o ka mea hanohano Hon, <T, A. Kaukau, oiai hoi, o fca poe o manao ia noi he 22 ko lakon nui e koho ana ia John Kiehanlson, nole hookn'?! o lakon i hiki mai, a a aole no hoi o lakou a paqihoike tnao* popo mai i kou KoiuiL.; ( i ko lakou manaoio e koho ia JTohn BicL.ardson aole no ka|ji mea e ae, koe wule no kela man hoike elua. He manao wale no ko laua 9, koho ana kela poe ia John , ma ko.laua ano he mau luua hoikuika laua no John Richardson. ka mea, he mea mau i na wa a pau, mea mai, ,( no mea a mt),mea" t paawaho aicn ; aka i ka hiki ami i ba pahu, hookomo akn la nae he balota okoa,, aole hoi o ka balota āna i ae mua ai; ' nolaila, na kanalua ka hapanui o kou Komite i ka oiaio o ka olelo akela mau hoike, a nolaila, e lite me ka rula i laWe nui ia ma na Alia naauao a puni ka honua nei. E haawi ia ka pomaikai 110 ka mea i hoopiiia, pela no kou Komite f 'joike aku nei. Ma ka manao oka hapa nui "<Tkou Kōmīie ma' na h'ōopii aj>au"lmuā 0 ka Ahaolelo e hoonoa i ke lioho ana o ,f kekahi ltmamakaainana, he Uiea'ponol' ~ ka pee hoopii ke hoomaopopo 112 a mea a pau, a maopopo loa me koe ole 0 kekal» mea e hoopohihihi ai 1 ka noonon, 1 aole no hoi e pono ika aoao hoopii ke law mai i kekahi mau noonoo ana hq faawtfliwali ke kulana oka aoao hoopiiia, a nolaila, e hoomaopopo lakou i na kumu a pau. Aole kela he kulanu ano hana naauao, e hiki ai ke lawe a lioolilo i mea manao nui ia, 410 ka moo, e lilo ananei ia mau ano hana i mea e hoopoinoia aina pono nui o ka lehulehu.

Eia hoi keia, oua maa kanaka la i hookomoin ai feo iakou mau inoa aole o lakoa kuleana e koho ai ma ka apaiia o Kaanapali. Ua hooleia ia lakou ka jkmo koho ioaalaila, do ka mea, malalo oka paukn elua 6ka mokuua 1G o ua kanawai o 1874. Ua kuleana wale 110 na poe koho e hookomo ia ma ko lakou mau apana pakalii wale no, a o ka apana 6 ka meakoho, oia ko ka apana »n» e noho ana. Ei* wale no, ina aoie e hoole ia aku ka pono koho 1 ua poe la 1 hoole ia aka ai, Aohe hooia e hoike mai ana i ke ano ako lakou koho aua, kee wale no, o toa pālapala noi no ka papa ilioa o ku |»e kupono i ke koho bHlota, ua ka mea koe 1 keia hoa e noho nei, nana ao ia hana, a aole na lakou ponoi. A o kela poe malihini uo hoi i oleloia mahuia he 20 i uoouoo īa &q Joim ffiohartlso, no Laliuiua, Ukumohaiue, Wailuku, Waihee a iue Mukawao uiai l&kou. Mamuli o keia ui&u hooiaio, ua loaa i kfeia Komile na iuoa o kela mau mea kupono i ke koho i kapae ia ai* a koe elua, ua kau ia no oialoko 0 ka papa iuoa o ka poe kupouo i ke kolio bftfcta, mamuli o kekahi mau hoike kololie ann, a no ia mea, ua blo ,keu hoa e noho nei i koua uoho.

A oiu ka mea i ioaa i kou Kouiiu> ka haaoliauo o ka lioLke aua auu 0 keia Hak h&uoh&uu *>h k% nonoi pu aku e lioopauee a q lioola ia ka j>fvtap;\la Loopii e kuo &u& i k«, ka Hou. J", A» K.4u.kikjA, ia i keia U?uluae,!SS(i, 6 makou, ua me ka J.L,KjkTOK)ii J - K-JK*|īXmaM G. B. Xa ElkiW Bar&uuo, ka 0 ke K.omito malaaa ae i waiko mi i ka Uu« hoik* p<suei: „ . „ Ikn meH Hanoli§uo > T » S. Wiūkee» Peresi<.leua o ka HaJe Ali*oldo Alolia oe: oha īioi > ua iu&l&W Uio liel» Ui&u Ula a k<i Kouiite Usvjkolokolv.\ ko uoi u«ii « lioiko &ku i ka Uoika & ka lisp«, uuka oi« Kouiik e i>iU aa& i ka p&Ug*U o |xx» e uo-

ho ana ahe poe hookaa auhau o ka apana o Kaanapali, ma ka mokupuni o Maui, he kanalima kumaui«ha ka nui, e noi mai aoa e lioonoa h ke kohoia aua o J. A. Kaakau, no ke ku?ua o kekahi poe he 23 ka nui, ua kakau la %o lakou mau inoa ma ka papa inoa o ka poe Uupono i ke koho balota, a ualioole is nae lakou aole e koho. Mamnli ona hoike i waihoia mai imna o ke Komite, ua maopopo ia maun ua hookomo pono ia no kela raau inoa ma k» papa inoa o ka poe kupono i ke koho ba!ota ma ia apana, a ua manao maua oka hoole ia ana aole e lawe ia na balota o keia poe, ua kue ia mea i ke kanawai, a o ka mea i hoakakaia ma ke kanawai e pili ana ina poe koho i kue ia a hoopaapaaia paha uakapae loa ia. O keia poe a pau he 23, no lakou na balota i hooleia ai aole lako| i kue ia aole no hoi lakou i hooliiki ia e like me ka mea i hoakakaia ma ke kanawai. Mawaena o keia poe i hoole ia, ina i hoohiki ia lakou e like me ka mea i kauohaia ma ke kanawai, ina no ua hi-; ki i kekahi poe he ehiku a ewalu o la-; kou e hoike maopopo aku i ka Papa Nana he poe noho lakou ma ka āpan&, a pela no, no na malama ekoli; a oi ae mamua ao oka la koho, a nolaila ua loaa ia lakou ke kuleana koho. Mamuli o na olelo hoike ualawa iamaua ka hoomaopopo ana ina i aeia keia poe e koho ina ua koho lakou ia J. Richardson, Ua hooiaio ia mai ia maua, aole no hoi i hooīe ia mai mea, he 22 o keia poe balota he iwakalua kumamakolu i hooleia ai no .T. Richardsoili ina iaeia e koho. Oka huina nui o na ba!ota i hookomoia he 139, a mailoko ae o i? huina ua loaa i ka Hon. 3. A. Keukau he 71 haloia, a ua loaa hoi ia J. Bichardson he 68 balota, a ina i ae ia na balota 7 a 8 paha i hai ia ae la malnna, alaila na loaa īa J, Richardson he 1 a 5 ba!ota i oi ae.

Aole no i kue ia keia poe kānaka aole hoi i hoohiki ia e like me ka mea i kauoha ia ma be kanawai e na Lnna Nana, ua hoole wale ia no aole lakou e koho malalo oua olelo kuhiknhi mai ka Mea'Mahaloia ka Loio Kuhina wahi a naLuna Nana, a uo, hoike ia mai ia mau kahiknhi i ke komite. XJft kupono ia maua e hai' ae ina i hahai pololei ia na kuhikuhi a ka Loio Kuhina ma ua mea a pau, ina no aole e hiki mai keia hana imua o keia Hale Hanohano e 'hooholo ia ai. Nolaila, ke hoike aku nei mauai keia Hale Hanohano e hoonoa ia ke koho ia ana o ka Hon. J, A. Kaukau a e kaooha ia ke kakauolelo o keia hale e kapha aku e koho liou ka apana o Kaanapali, Mokupuni o Maui. Kakauia Honōlulu, lune 5,1886. J. H. S. Martin Cecil Brown Na Kakina i noi mai e waiho ia na hoioe a elua a ke komite ma ka papa, a; oia ka hana a ka hale i ka auina !a Po-' alua, lune 15. Hoololi mai o Keau e noonoo ia no ka hoike ma ia auina la, oiai, aole alanui e ka hale e kamaiho ai a e hooloihi wale ai i ka manawa e noonoo ai, Kamailio mai o Dole, aole no p«ha i like ko makou naauao rne ko ka Luna o Honolulu. makemiike makou i nianawa e hoomakaukau ai no keia kumuhana. Kokua ka Loio Kuhina i ka noonoo "luia i ka hoike a ke kotnite ina ka auina la Poalua. Hoakaka mai ka Noho he ekok mau ninau imua o ka hale, a o ka manawa loihi ke nina» tnua ia aku ana. Ma ka ninau īa ana ua hoeholoia ka nOonoo ana i ka lioike a ko !cōmite ina ka Poaīua, lune 15. ,-Sa Kaulukou i hoakaka mai, ma ka la inehinei ua ninau na hoa o ka hale no ka nnuhi ana ina kn olelo haole o ka hoike a ke komite hookolokoio no ke koho m ana o J. K. Nahale, na makaukan ua hoike la. Helnheln tuai ka waheleolelo i ka hoike nia ka olelo haole. "Na Kakela i noi tnai e waiho ia keia hoike a ke kotnlte ns i ka papa a noonoo pu tne na hoike elUi» a' ia komite hookahi u pili aua i ka luna o Kuauapali ma ka anina la Poalui), lune 15, Noi rna : ka Loio Knhina e lawe i ka hoike ruai ka |>apa ar> :i hoapono aku. Ko a oole a kamailio mai, aole no pah» bo mm e haohao ai ke ake ia ana o •pono koke i koia hoike maniua o ka

hoapono ia ana o ka hoike e pili ana l ka lona o Kaauapali. fle i»ea uiaikai ole lk» &|K>bO koku i kei» !iuikr. 0 ka lulū kohiaa a me Kanlukou aia nm ko laua a(jao ka hapanoi oka hale, a be uiea kanalua ole e lilo ana no ka hapanui ia laua ma ka Poalua, a e apono ia aaauti lua ia la ka hoike e like me ko laua iini. Su ka Loio Kuhina a ninau aku ia Dole, mai hea lai loaa al iaia ko ike ana ala ka hapanwl r> ka hsh malalo o kana alakai ana. Aole loa he olaio o kela oaau olelo. I-na aole ka hoike i ake lokahi is e ka hale, ioa Ia u$ pone ke noi e hoopanee, aka ua ike no ka Luna mai Lihue a me Koloa, aole e kautai aku kekahi hoike i kekahi no ka apono ana, oiai, oa lokahi like ke kotnite a pau. Noio Kauiukon e uinau ano ia. Apo--00 ia. ninau ia ka apono i ka hoike & ke koaito a hooholoia. Hoike Komiiu Wae, Waiho mai ka Loi) Kohina i ka hoike a ke Komite Woe ia lakou kekahi bila e hoololi ana i ka pauiw 1 mokuoa 2© o oa kanawai o 1870, e pili ana 5 na laikini no ka lawe ana i na pu ki iMnu a uif kekahi njau pn e'ae. TJa hana hou ke koinite he bi!a hou a 'oia ka lakou e noi nei ika hale e apono ia. Ffehrhclu »> ka bila a ke komite a hooholo ia me 1 ka waiho ia ana no ka helahelu elua.

Na ia Komiie no i hoike mai no ka bfla e pili ana i ka pepehi wale ana i na manu ahiu, *ua hooponoponu a hoololi ke komite a e'aponn ia ka bila. Apono ia ka hoike a waiho ia no ka heluhelu elua ka bila. Hora 12 hoomaha ka hale a noho hou i ka hora 1:30 auina la. Hora 1:45 auina la, hapai ka hitle i na hana. Na ke Kornite Kakau PoejK)e bila kanawai i hoike mai ua pau kekahi mau kanawai i kie kakau i>oe|)oe ia. Na Olelo Hooholo me na Bila. Na Dickey i waiho raai he olelo hooholo e'pili ana ika "ninau ano" ana, ma ke ano he rula p»kui hou no ka hale, e like me kana i hoolaha raua raai ai; āka mamuli o h% unuhi e'.e ia ana uia ka olelo Hawaii, ua noi mai o Kaulukou e hoihoi hou ia aku kaolelo hooholo iaia. Na Aholo i waiho iiiai lie olelo hooliolo e hookomo ia ma ka hīla haiiwina f5OO no ka hana hou ana ae i ka uapo ma Oiowalu, Waiho ia ma ka papa a noonoo pu ia me ka bila haawina Na Kakela i noi mai ē hoopiha ia ka hakahaka o kekahi lula oke komite hooiaio bila kanawai mamuh o ka hele ana oke 'lii Wilimana. Apono ia Koho ka Noho ia Kakela ma ia wahi 1 hoohakahaka ia.

Na ka Peresfdena i hoakaka niai i fee komite wae o ka bi!u kaoaw.'ii e haawi ana i ka man; i'ke Kuhina Kalaiaina e hookiiu ak» i kekahi apana aina e noho ia nei e ka Bihopa o Olba rju ka Misiona Katolika, oia o Kipikona, Kakina, Kaai, Maiina a tue ka Loio Kuhina, A ma ka hila kanawai e piii ana i kekahi aie lahui, o Loio Kuhioa, Kuhma i Kaiaiaina, Bihopa a me C!eghoi^n. Na Kauuaniauo i waiho "mai he olelo hoohoiu« e kauoha ana i ka makai o ka haie e hooiako mai i kaa no ka lawe aoa i oa hoa o ka hale i Kapiolani Paka ma ka hora 10 o ka la apopo, a e uku ia na lilo mailoko ae o ka haawina o keia kau; a ma ka hookun ana o ka hale I keia la, e noho hou ma ka Poakahi, hora 10, iune 14. Na Dickey i kamailio mai i kona haaheo noi i ka malama ia ana o ka la o ka Na'i Aupuni, aka, o ka lawe ana ae i na lilo uiailoko ae o ka waihona i hookaa v?ale ia no keia kau, »ole loa i kupono, he mea pono na kela a nae keia pakahi e nao iho iloko o kona pakeke ponoi; uolaila, ke hoololi nei au, e hoolako ia mai na kaa no na luua aupuni a pau a uie na kania 1 » kula no ka hele ana i ka p«ina ma ka Punahou. Kauiailio uiai o Dole, ua hophuoi ia ma fee awakea nei no ka hoea mai o kekahi olelo hooholo e pili aua i keia hanu, a ke hooia nei au ua hooko ia ia mau manao hoohuoi mamuli o ka waiho ia ana mai o ka olelo hooholo e Kaunamano. Aole e hiki iaia ke apono aku ika olelo hooholo, e huuu mai auanei ua uiakaainana o kona apana iaia, oiai ke hukilo niau nei Ukou i kaua hana iloko 0 ka hale, niakee nui lakou aole e aliuai wale ia ke dala no na iuea auo ole, aka tua ua mea kuj»ono, a pela uo paha uie m makaainaua oua apana e ae. lua e hooholo ia ana ka olelo hooholo, uole ao 1 makemake i ka tnakai oka hale, e hoolako mai i kaa uo'u.

Kokun mai o Aholo i ka olulo hooholo uo kda kumu: Ua ike oia i ka Paka uia kon» aiu» he kotuite hakilo uo ia tuau wahi, ua hoopuniia ke kaluui « kaktb ai ua lio uie kekahi i>a kīekie, a m auo e W koua oauaina i keia wa i ko ua \vrt i haia, uolaila, o ka hele aua o tm hoa ) ka hale ilaiia, ho ike like aua uku ia 1 ke kupono o ka haawi aua i ha-

.awina'e !ikje me «a wa i liak ke' aoi 'i» mai i keia .kau, alaila o ia ike aau o ua' Uou, lie uiea ia u lokulii like u e'haawi i haawiou. J*ia Kakiaa i |»aut mai i kona kokua i ka Aholo do ka pa a lioopuiii Ia i ke kahua heiliei, oiai, ke luiawi ia nui ua koleua e ka Ahaolelo uo ka Puku, u o ka paku ia |ixa oiai ka lehuiuhu aku aole i kupono, a no lea helo aoa o ka hak :Mookoa no ua kaka huihui iio, kuu loa au ja mea, Ka be Kuhina Kipikona. 5 hoakaka mai, lie mfea pono e koho ia i komile hookahi lala e ninau pono aku i ke Kuhina Kalaiaina ina ua hoplala ia kekahi mea e pili ana no ka lawe aua i na 'lioa oka hale maluna o "Hiiaka".uo Kapīolani Paka, e like me ku rn<>a i ia imi iaia. Kāhoia k« Kuhiu.i ILipikou.i um'ke l?ouiite, a nana i hoiko mai iloko <j ka wa pokolo ma ke kuka ana me ke Kuhika Kalaiaiua, ua makaukau o "Iliiaka" no ke kolo ana aku i ua hoa o k i h ilo ma ka hoxa 9 apupu. Apono ia ka hoike a fce kouiiie a hooholo ia isa olelo hooholo me ka hooiolL Hooluha uiai o Keau e lawe mai aua oia he bila kauawai <; papa loa aua i ka poe o ua ujna a i ka lawe ana i 'na hana o ka uapo mai na kauiaaiua aku. JNa Hana o ka la. Heluhelu ekolu ia ka hila kanawai e . hoololi ana i ka pauku 498 o k« kanaw.u kivila e pili ana i.na maliele auhau, hoakolokolo a me hoonaauao. Noi o Ahulu e hoopauee ka halu a noho hoo i ka hora 10 o ka Poakahi. iīoopanee ka Hale,

La Haua luue 11, 1880. Halawai ka Lale o like me ka mau. Iva Palapala Hoopn. Ka Jialua mai Keanae Haua mai, e iiana koke ia ka palekai o Keanae. 2. E hoonoa ia na laau koa a pau o kuahiwi ma ia apaiia i mea waa. Wailio ia ike Komite o īia Hana Hou, Na Kaai mai Kaupo mai, i $500 no ka palekai o Mokulau, 2, Ē lawe ke aupuni i awapae oNuu, a e hoihoi aku ina lilo oka mea nana i liaua. Waiho !a ike Komiie o ria Hana Hou. Nana no mai ia apana mai, e kukulu ia i kula haole noiā apana. Haawi ia ike Komitē Wae no ia hana. Na Nahinu mai Kona Hema iaai, e hana ia ka halekula ma Ala-e, oiai ua popopo a kahiko ka halekula mua e ku nei i keia wa. Haawiia i kekahi Komite Wae. Na Kalaa mai Keanae Hana mai, e uku aku ke aupuui ina olala he 22 lao 80 keueta i ka poe i hoohana ia ica na alanui. Waihoia ike Kahina Kalaiaina. ~ Na Kaunamano mai Hamakua mai ho mau noi lehulohu. lEaela ka aie #10,000,000. 2 E laikini ia ka opiuma. 13 I $6000 no na alauui me na alahaka o I Hamakua, 4 I S2OOO no ke alanui mai Paauilo ai ke awa o Koholalele. 5 E hookuu ia ka auhau alanui me kula o na makna elima keiki e hele ana i ke kula. Waiho ia a noonoo pu me ku Bila Haawina. Hoike Komite Kumau. Na ko Komite Pai i waiho mai i ,na biia kanawai i pau i ke paiia. Na ke Kuhina Kalaiainai waiho mai i ka hoike o ke Keeua Kalaiaina no na makahiki elua i hala ma ua olelo elua, Hoike Komite Wae. Na ke Komiie Wae i kohoia e holo i Molokai i noi mai i manawa hou no lakou. Ae ia. Na ke Komite kakau poepoe bila kanawai i waiho mai i ua bila i pau i ka hana ia, Na Olelo Hooholo mo na Biiu. Na Kalua i hoakaka mai no ka olelo hooholo e pili ana ia Z. K. Muyerri, Kakauōlelo o ka Oihana Wai hookupa a hookupa ole ia paha, aole ke Kuhina Kalaiaina i pane moakaka iki mai no kela olelo hooholo e pili ana iaia, a lie mea pono i ke Kuhina e pane mai, olai e komo aku ana ka hale e noonoo i na haawina i pili i ke Keena Pane ke Kuhma, ua manao oia ua lawa la ua hoakaka i hoike mua ia aku ai uo keia kanaka, eia ka aole. Aolq oīa i niakemake e huua i kekuhi mau mea pili i.kouu keeua e niuau ia uua iaia, a he m«a pouo e hoakaka pouo ia! na mea ī uiakomuke ivi o loaa ua paue ma ke kakau. Pane o Kalua, e hookp ia aku aua ko ! ke Kuhiuamakemake me ka hakalia oie ! Na Kakina i heluhelu mai uoka wa mna ika bila kauawai e ui!i aua i na ! wahine maro. Waiho x» no ka Ualu!i©lti elna. Nhiaa uo i heluholu hou uiai ao ka wa mua ika lula e pili an& I ka! poe i lawe ia na aiua ma Makiki uo ka poao okn Oihaua Wai Houolulu, Waiho ia uo ka UeluheWtlua. j HooiaUa wai o Diekey, e lawo mai aua oia he hoololi no ka pauku 13 o kot Kumukauawai. Nana uo i heluhelu mai he olelo hoohoio uo kekahi ruii hou oka hale e pili aua uo ka "niuaa auo.'* Waiho ia malalo oua rula, | I