Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 22, 29 Mei 1886 — KA OLELOAO A KA AHA NO KA HIHIA O E. KEKOA. [ARTICLE]

KA OLELOAO A KA AHA NO KA HIHIA O E. KEKOA.

Jos. CJ. Kawainui; Aloha oe: ' O ka hihia o E. Kekoa ma, oia kekahi 0 na hihia aoo nni o keia kau. He nni a palahalaha kona mookuanhau, aka. e hoike aku ana au no kona ho].ena. Ua hoomaka keia hihia e noho wa ka hora 9 a. m., &Iei 13 a ma ka hr>ra h r. m. ua pan na lawe hoike ana o na aoao a elua. Ma ka hora 5 me 5 mirjnt<*, ua hoomaka ka Loio Ashford e hnonoho noho i mua o ke Jiure no ke pale ae t na mea i hoopina (E. Kekoa a me J. W. Kumaho»), a he 5 minute i; koe hiki i ka h-»ra 6 p. m. pau ia. Hoomaka o Mr. Kinney (Kini) e hoooohonoho ma ka aoao o ke 'Lii, a he 20 minnte i koe kahi ae ka hora 7 pau la. Hoomaka ke Kahu o ka Aha e ao i ke Jiore no keia hihia, a ma ka bora 7 me 20 minute ua pau k<- ao ana i ka aha, a komo akn ke Jiure. Ma ka hora 8 me 15 ua pnka mai ke Jinle me ka lakou olelo hooholo lokahi aohe mea kne, e hoahe wa aoa i na mea i hoopiiia. CJa hewa laua. Ma ka la 14 ae, ua hoopuka ka aha 1 ka olelo hooholo. B hoopaiia o E. Kekoa a me J. W. Kumahoa he $50.00 pakahi a nie na koina pu o ka aha. Ua hoobaIah tla lana i ka olelo hooholo i mua o ka Aha Banako ma Honolulu. Ke ano nni o ka olelo ao a ke kahu o ka aha ma keia hihia panei: O kekahi keia o na hihia ano nui a koikoi maoli o kona ano i ikeia; oiai, ua haawi mai ko kakoi; Ahaolelo me ka ae ' pn mai o ka Moi i na kanawai e kokna ai i loaa ai neia mea he pono leoho halota ia kakou. 0 keia kekahi o na mana kiekie loa i Ioaa ole i kekahi poe e noho mai nei ma kekahi mau aupuni o ka honua nei, aka, ua loaa nae ia kakou, a aole loa he mana e hiki ai e lawe 8 e kaili aku i keia pono nui mai ia kakou aku. 1 ka wa a ka Ahaolelo i haawi mai ai i keia pono ia kakou, ua haawi pu mai la no hoi oia, i na rnla e kokua ai i ole e kaili wale ia ua pono kamahao nei; a he mea pono e hooloheia, e hookoia, a e malama ia me ka laahia. I mea e hooko ponn ia ai neia pono o ke fo)ho ba!ota } ua hoomanaia akn ka Lunakanawai Hoomalu a Apana paha, ka Luna Helu a me ka Luna Auhau o kela a me keia Apana Koho Balota. i Papa Nana Koho Balo(a i mea hooko, a kokua aku ma ka noho ana, E naĀa i na noi do ka pono e loaa ia mana, a no ke pale ana aku i na mea keakea a pono ole. Elike me ka olelo o ka paukn 6 kanawai a. b. 1868 e piii ana ī ke koho balota ana. Ua olelo maopopo ia pauko, he 15 la mamua ae o ka la koho balota, e kania , e ua poe nei he mau kope o ka'papa inoa! 0 oa poe kupono a pau o ka Apana i ke koho, hookahi tna kahi 0 koho ai a elua ma na wahi kupono e ae iloko o ka apana, a oia maa pajia inoa, e hoonoho- - Hoho ia raa ke ano piapa tna ka A, E, 1 a pela aku. A oa olelo no hoi ma ka pauko : 7, e Dobo mai ua poe Lnua Naua nei, no elua manawa ka haaha» loa, ma kahi kupono maloko 0 ka apana, a oia manawa e uoho ai; aole ia e emi mai mat»4ao umi la, a,aole hoi e oi aku mamoa 0 iwakalua la mamua iho o ka la koho Lunamakaainana, i mea e hoolohe ai no ua noi a na poe i pa'a ole na inoa, i hoopaa mua ia paba a ua haule nae, a i ole ia, 00 na poe e ae e koi ana i kuleana koho no lakou. E noho keia poe Luna Nana ma ka lakou har.a, 01'ai lakou maloko 0 ia apa na Kobo, aia wale no a kaawale aku lakoa mawaho o ka apana, alaila koho lakou i paDi no lakou. I ka wa e lawe ai lakou i ua oihana, e lawe pu nna lakou i ua uku oia mau oihana. Ua lawe lakou e hookapae ae 1 ka lakou hana, mamnli 0 ko lakou mau pilikia ponoi iho. Ua kauoha |>aa ia lakou e haua i eko lo kope, a o ka huaolelo ko{)e; e like loa ka mua me ka lua a je!a pu me ke kolu; e like loa na iuoa maluua o lakou a pan loa. (Aole i manaoia e lik« km k» nui o ka palahalaha 0 ua inoa • pnoO Kia k« ninau, m hana anei koia pap»

fi like rae fce feohikuht aoa a fee feaoa»ai ? JJa ike aenei ookou i na pep.v iaoa isna o enkon, Ua ike hoi oakoa ? fea papa ioo» i kania m» ka Hata Hookolokolo raa Puoa, aole loa ia i like iki uie kela mau papa iaoa i kauia ma na wahi e ae elu& iloko o ka o Puna, Ua hoike iho Dei o £. Kekoa i be kumu o koiia. haoa ana i like ole ai ia mau papa inoa, oia hoi, i mea e hoao ai i ike ia ke akamai o kona kokoolua holo bi!ota (Kauwila). No keia, e na «linle, □a hiki anei >a onkou ke oleio iho, na Iike keia noau kope a pau kekahi o kela mau mea me kēia ? Ua ili iike malnoa o keia Papa Nana ua hewa a pau o keia bana ana," oo ka uiea, um uoho aku uo kekahi « uana i ka heiUA a kekahi,: pela uo lakou a pau. Ua iii maluna o ka Luoakanawai Apanu o i'uua ke kauaiaha o keia hooko una o ke kuuuwiii. Ua kauoha maupopo ke kanaw&i, aole e erni j.bo oialalo o elua noho aoa ehoolohe no ea {>op hoohalahala, aka, ua lohe no onkou mai ko laua mau waha pouoi mai. hookahi wale no noho ana, a hookahi no hoolaha aoa. - Ua pleioia mai nei, afele ka i hoomaopōpo lea na mea i hoopiiia i ke ano o keia kanawai, a he pohihihi ka ke ano o keia inau kanawai ? Ea, ua loīhi loa ka ma»awa i ku ai keia mau kanawai, me he mea ?a ua kau ia keia mau kanawai i ka wa e! nobo ana na poe hooponopono. Ot*-lo . mai nei o E. Kekoa 8 makahiki ona i | noho Loio ai o J. W. Kumahoa 6 ma eahiki paha i noho Lnnakanawai ai. Nuiaila, aolo lana he inau kanaka naaupo, aole loa, No na hana koloha! Reaha ka E. Kekoahoike ? Ua kanoha ke kanawai 3 papa inoa, a ks olelo nei o E. Kekoa, aole ka i olelo ke kanawai e hoohalike loa ! Wahi ana, ua hana au j keia, i mea e maopopo ai ko mau mea ike me iiauwila. Ke puka mai nei keia mau huaolelo he Luna Ohi o E. Kekoa a he Loio, a i keia wa, na puka ae nei a lilo i Lunamakaainana. Nolaila na hooneleia kela poe koho o Pona i mea ka e puka ai oia !! Ena'Jiule, aole anei keia he mao hana kue i ke kanawai ? Ina he mau hana kt keia i ke kanawai, heaha la kona mea i kne ai i i kela poe koho o ka Apana o Puna. Hoakaka mai nei ka Loio pale o laua he ko«koi loa ka hoopai, no ka mea na laweia na pono a paa o laua, aka, e po do oukon e nana i ka manao o ka ahoōlelu nana ī kau i ke kanawai. Aole au i maoao he mea minamina ka lilo ana ae o ko laua nei pono no ko laua hana kue kunawai mamua o ko'u mlnamioa i na pono o kela poe hewa ole o Puna i hooneleia e l»ua nei. Ina i kau ia ka hoopai maluna o kekalii mea nana i uhai i ke kanawai, aole loa e hiki ke olelo ae mahope, he palaka, a he naaupo, a he kuhihewa, a e pono e hookuuia aku. Ina i ole n?ia poe e like me ke kauoha a ke kanawai, alaila e pono no e hoopaiia ia poe, O ke kaumaha o ka hoopai, aolo ia o ko mea e noonoo ai, aka, o ka hDoko aku i na kanoha a ke kanawai. He mea kaumaha ho paha no kakou ka poe e noho pu nei me laua ke hoo paiia iaua, aka, aia nae me oukou keia hana o ka hooko aku i na kauoha a ke kanawai. Ua hanaia anei keia me ka manao kolohe, a, aole anei ? Eia, ua loh'e oukou i na olelo hoike, a na oukou e hoohoio, ina ua pili ia laua ka hewa, a i kekahi paha o laua, a, aola paha he hewa o iaua. E waiho aku ana au i keia hihia ia oukou, e Iike me na ol elo ike a me ka Tteirtrī> oanōa Lunaikehala. »Ka OWo Uooholo a ke Jiure. TJa hewa na mea i hoopiiia. Na poe Inoa o keia Ji»re Kaulana: Georg» Nakapuahi L. Hoomalu, Ewa liko, Hosea JL Unea, Jobn Keawehano, «Samuel Hoolohe, Elemakule, E, Kaha leohu, J. Palau, Kuakaa, J. Hanai, J. Keliikahi a me Kekaula. Hilo Haw$m, May 20, 1886.