Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 11, 13 Malaki 1886 — NA ANOAI KILO AUPUNI [ARTICLE]

NA ANOAI KILO AUPUNI

mnl makea, u.s.Hi.e o!t l» manao o na 'ioi al&kai o ks aoao Kuhioa oke kau e ipki ** aa«: Ua hoehaeha i& ka na&o o mau hoa, mamuli o ns olelo a ka Makai Kui o Hawaii, e i ana, "He kahiko kekahi poe i ka oihana, he wahi Lunakanawai Hoomalu wale no nae ko kolana iloko oia nōho loihi anu, a he pokole wale no Kona noho oihana ana, aka, he eia oia ke ku nei ma ke kulana nana e paīpai i ke poo o ka poe kahiko 1" He.nui keia. TTa ike pono iho makou ika oiaio o na olelo e kauoha ana ika LunakanaHoomalu o Lahaina, ē hoihoī mai i ka pahu koho balota i ke Keena Kalaiaina. Ua pane ia waike Keena, he mea hiki ole ia kauoha ke hookoia. Ua pololei ka pane, oo ka mea, ok& Ahaolelo wale no ka mana maluna oi«j waiwai o ka oihaua koho. Ke hoomakaukau ia nei ka palapala aka poe hoohalahala i na Luna Nana Koho Balota o Puna, Hawaii. 0 ' hoo£ii, e komo mai sna ma ōka Lōio Kuhina, ke ole oia o hoolalau i kana hana. He mēa kupono loa e puka keia mau hanA imiia ona Aha Hookolokolo mamua ae' 6 fea noho ana oka Hale Ahaolelo, oiai, aole he manaolana nō ka hōopolōlei ia o na hana apakee a aa Kma lAwelawe ekaeka a keia aha knhina i hoonoho ai e malama i ua hana'koho balota. Oka wa kupono keia e o-u ai i na hana kapakahi pono ole e like me keia, o lilo auanei i kumu hoohaunaele nia keia mua aku.

He mau hoopii kekahi i ma&ao ia e hoea mai ana ma keia hope koke iho, no ka aua ia ana oka palapala hookaa auhau o kekahi mau kanaka he konakolu ma Hana, Maui. Ua auaia na palapala hookaa auhau e ka Luna Mahiko oka Wili o Una, a he hiki oia ke hoopai ia he elima haneri dala pakiihi, ke ku ka hewa iaia. Mai makau oukou eka poe i kaili powa ia ko oukou mau pono, oiai, o ko oukou hanu no ia i aua kuleana ole ia aku la. Ma Kona, Hawaii, kekahi mau hana ekaeka i hana ia ai. Ua ae ia kek&hi poe e koho me ke kuleana koho ole iloko oka apana. 0 kek*hi o keia poe, wahi »ko uiakou lolie, he mau ohua no ke alo aliī, ikawa 1 hooluaua aku uei ma Kona, ina la koho haloia. He poe kekahi i ae ia e k«lio, no lakou ua makahiki uialalo o ka ke kanawai, a he ekolu walo uo <iala auhau o ko lakpu. mau auhau.

No na iiana lapuwaīe o keia ano, ua uiha na hoaloha o ka Lahni Sawaii ma Amenka, a ma ca aupuni aiakaa e ae. Nolaila, ua waiho pu mai laiou īke Kuikahi Panailike ma ka lima o ka poe kue, a ua hailepo ke Kuhina Kaaka ma Wasinetona no kēia hiona ano e iwaeua ona maknmaka o Hawail. He manawa e hiki mai ana 4 e ike ai oukou 4 o ka kakou nupppa pah» ke alakai hewa, oke Kahunapule paha o ka Hale Ahaolelo. 1 keia ame kaia ia, e lohe mau aaa k»ko« i na aihue, powa &me aa wawahi hala. Iko mākou hoohuoi ana 'ku Ike Kapena makai no ka laha o keia l BMB ino a hooweliweli ika maluhia o ka po, ua pane mai kela penei: Ika wa mamua, he kanaha aoi ka nui ona ' waki eku kiai ana ika po, aka, i keia maaawa he umikumamaha wale no ko ka waki hookahi, aika wa e mai ai o kekahi o lakou he ehiku ko ka waki. He mea kupanaha keia, aole nae ke kupanaha no na Kapena ame na Makai, aia ka hewa maluna oka mea iaia ka mana, a oia mea o ka Loio Kuhina uo ia. Aka, ina kakoa e olelo aku i ka Loio Kuhina, aole e nele kona olelo mai, aoie he dala o ka Waihona Aupuni, nolaila, aia la i h©a ke dala o ke aupuni e paikaoo ia nei. E like me ka makou i olelo aī, ua mo ka Waihoua, aole he dala e lawa ai no ka uku o ka poe noho aa ka oihana. He eono ahe ehiku mau aīhue a wawahi hale iloko o keia mau la koke iho nei, ahe hookahi wale no i kopu i» e na . makai. Heaha la ka waiwai o ka hookaa ana ika auhau oke aupuni, me ka hoomalu ole ia o ke ola oka lahui ? Heaha boi. Ma Kk po Poakahi aku nei o keia pule, ua weheia ae he halawai kula palap&la aina makaauiaoa maloko o ka luakini o Kaumakapili i weheweheia mai na manao kalai aina a kuhikuiu kulana o aa mokupuni o ka Pakipika e ko kakou Moi. He minamina makou ikt k&kau ole ia ana o na 01010 ake Lii, a e lawa ole ana paha na makaaiuana mawaho aku o ia halawai i ka lohe, oiai ke nunua mai nei na wa like ole ana o ka noonoo oka poe i lohe. Ke manao nei makou, ina he pomaikai ko na ma- ■ kaainana oka Moi oja hiihiuu kuka 1 kela maa olelo, alaik bd mm yum ke j : hooiuha plita ia. ] Ua !awft aku k<i Kinm i aa haueiAM j s'ula Sabati o Kohala aiae j ■ Ika Poalua iho uo [l<yjhnu&. \