Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 4, 23 Ianuali 1886 — NA NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NA NU HOU HAWAII

E oi «ktl &QR »« )v>s kohei o kn rj>&bV o Houoluln nw i k<*in kau kolio mMnns ouvitte, tli hookuu lō!i īsi o R«?v. ®. Kc*»n. mahi mni kft tßH>huoiia nnn hr mai lepera. E aaoa ae i ka hoolaha kuai o na pa h*l© ma £dihi iati ka keialn, n ; e Ike iho he wa maikM loa kein. | Okapakei hopuiaui ui\\ Knluilui uoua ka iuoa'Aniu, uo ka malama opiuma,_ ua Eooliuu ia e ka lunaknnnwai Aholo o T7ailuku. Xkapo o ka Poaiua iho uei, ua hoi mal ke Kama Aliiwahine Likeliko a me kana hanau Alii mua maluua 0 ke O. ii. Bihopa mai Waianae mai.

Ua ninaninau ia o Mr.<tfohiistone, ka lunahooponopono o ka nupepa Daily Press no ka hihin, laihila i ka Loio Kuhina, a ua waiho ia nf> ke kau JSkurē.

He heihei holohau ma Manamaua i keia ahiahi no na mea a pau, a pau ae ia, alaila he heihei iho no na kamalii maiaio o ka 14 makahiki.

He elua man halawai a Keo Kaaka a me Hanale Walakahauki me ko Manoa poe i ke ahiahi Poaha iho nei, a ua kukuni ia na manāo paa o kolaila i)oe e koho ia Keo Kaaka ma ikawa i lohe pono ai lakou i ko Keo Kaaka leo.

Ua lohe mai makom, eia ke paa ia nei na palapala kupoho i ke koho o kekahi puali koa e kona kapena. Nawai la ka mana iae i ka Luna Ohi Auhau e tiotituulu a haawi ma'ka lima o ka mea hookahi? Ē nana i keia no keia mua «kū. ;

Ika liora I auina la o ka la 20 o lanuari, ua holo pūkaka mai keknhi lio ma ke alanui Kauka a ihoma ke alanui Nuuauu me ka paukikī, a hookui mai la i kekahi pake e :ho aua ma ka $lanui a hullpu iho la ilalo me ka loaa i na palapu, a -waiho iho la me kanawaliwali tia pake.

Ua olelo nui ia e ka poe kumakaia ia

Hawaii e hookomo ana ia kakou i ka aie kuapapanui, o ka poe mahoiSe o na kfeiki Hawaii ili keokeo e holo balota nei, he poe mahope ooa malnkc>. Aka aole nae o lakon kamailio iki no'ka ona miliona, ka mea nona oa mahiko ho uiaikum am aw al u.

Mahope iho o ka puka ana o ka mana6 e pili ana ika hoohaunaelei o ke

MBrina Waiwai ika halawai makaailiali» ma Lfthatna 4 na puana ia ae la e iMehulehn ma na huina alanni i ko ke Ktihins hoohaahaa loa ana iaia iho, a me he la, he oiaio na mea i hdaiai W no ka Aha Kuhina, a oia \o lakou mea e hoao nei e hoopoloke.

O ka make aua o K&lalnkoa ka r»ma i pauiua īa iioko o koua oj>u ma HouuakaUa ok« pa« l>a!ota o Kikalia, liiiikalaui, Keoui Bekft amo u 4 ua iiio ia i kuuiu e kau e uei ka lia, o ka poe kupouo ike koho o keia a ua uawaliwali waoli loa uo. I ahoua i ka p&ki ike dala e pili wai ia aku uei e m kauaka.

He noke ika aka a mamae k# iwi hoao i ka ihkiia ana ao oko feii !aau mnke e hoemu akn aua i ka poe| kupono i ke koho balota a maluuW pouo o nn inoa o na lunamakaainana kiimakāia b kela kau 1 ike ia ma ka pepa kuīkawa oka Poalua ame ka Poakolu ilio ueL Ao ka poe nona na inoa e pikokoi ae ana malalo o ua kii la, he paweo ke na* iia ae, H,e uiea.paweo uo ka ' W ke kolohe ke ike iho i ke kii laau uiake.

i Ma ka huakai hope a ka mokuahi I Sana Pauio i hoi sku uei ī Kapalakiko aohe eke leia i hoouua ia uiiuuua Ei» ka nioau e uku aaa no anei ke aur puni ia mokuahi no ka lawe eke leta ole? JSo ka ona milioua keia moku, a me he inea ia, aohe paha he iwi kuanioo o keia aha kuhina nana e aa aku e hoole ika ona mihona. Oka ehiku haneri a keu a ke aupuni e uku wale aei ia laina i kela a me keia |xebedoma he mea nui ia i ka poe hookaa auhau o keia aupuni, aka he mea ole ia i keia aha kuhina.

Ma ka anina 5a Poaīaa aenei, īanuari 26. e lawe hou aku ana ka mokuahi Malulani i ona maa koa liou : no ka apana koho o Kona Akaa, Hawau. K.e hoike mai nei ka oiaio o ha mea! a ka "Pae Aina'* i ike ai i o ka lilo loia. Aoīe hoi oia waīe, aka ua lohe makou, mamnli o ka hiki ana mai nei o ba lono hope loā mef Kona Akau mai, ua opa pu fa o J. K. Nahale e na haioīele akea k G,'W, Pilipo, a he hoīo pee waīe no © pili hele ai, noiaīla, ua manao kekahl poe puawai eleele, e hana aku ia PjJjpo ma kekahi hana ano e loa e kahaha M ka lahai, ofa ke kaili i pono pBft a lawelawe mmU luulaīo o ku iukun v h: knuuwul o k& Olu. I. Uiilli <; h; "I'ukl; hao u KoiHi Akfi u" U'j, 1/Jiyj 'i Lu n ijib koa hih'/i', sa' Wi t knMwi plo lu iho *&iilato o fcoß iafea '

ll# huu in iimi JW, Ktilukod Ikilial to»\» i k« li iln nf| «» kM» hoonali.M» n -iu? ,» ,?. s|. Vra*)to* l l«MboppoDOitono noUi "Ele)*»", -«i**hMk »»« U o Kaliikioa, Ktislmu* ?,

K« «kii msl tifi tui mi|H>pu haole kninko » ko kuiuu i make 4» o Mr K, Oakley. k» 1 k» manaonuo ioa, oia ka unnr.

E ii(inft nn kii lehnlehn i o» itio<v o na lunamakaainauH hoopil!me<tsii <> ko kau ••haolelo o I8t»4 i iiala, e fākok<ji ae la «aaialo o ke kii hum muku e hoemu uku ana, he taaa make. unai na !

Ua lohe mai makon, \i-iJijHjai kmik

paaīa o Kelekona e liom kuhu hanai iloko o k;i wh kuakoko no tia olelo a Kah^kinu.

Hihaaa haiolelo holo balota kai hoohsifkaweivo ae maka mnkeke kuai ia ilea aoina lft Poaono i hnla.

I koia la eku mui ai ka tuokuahi Marfivoa mni Kapalakikn mai tne na nn hou o ke ao a puni,

Ko muimuin uuiu ia nei ua ipuka o ka Hale Oihaua o ka nupepa Paeaina i kela a-me keia aka o ka hale oihana kuaaina'o ka Elēle he neo ia la.

He lin ka aka i ke kiī kaha a Jno. Bees i Uau ia ran ka pulea aniani oka halekuai buke o ,ī, M, Ont <fc Co i ka Poatahi nei.

Ua loiie mai īnakou, e holo ana ka Moi i Kailua 'Kona Akau Hawaii ma keia holo ana aku o ka "Malulani" i ka ia 26 o lanuari.

Ua p&ki ae ka paa balota hoopili meai iko lakou mau luna ika Poaono iho uei raa ka pa hapalua a pakahi dala ua ka mea hookahi.

K« hoike mai nei pa leU, i Hana aka nei ke Eahiua omaimai o kakoa kahi i hoohalihali balofca ai, me ka manso e hoohai ina moho eiua a ke aapuni a i hookahi.

I ka Poaono i kala, ia KahLkiua Keiekona 1 pii ae ai © haiolelo iluna o ka Hale Paikau, ua pau iho la kanaka i ka puhee liilii a neoaeo ke kahua; auo kauaka ole e kamailio ai, ua ku iohaioha wale oia a lioi mai Ia me ka hokahoka.

ītsa no!e e hana liowa na kuhina ī na olhana, ina !a ao!e lakou e !elf pna mai iluna © koho ia na poe a īakou 1 ai ai a hewa ka waha, i mau koo 110 lakou e huna ina hana ino, E narm i ka kaaa lioohaunaele a J, H. ma ka kalawai o Lahaina, a e aooaoo iho Leaha ke kumu,

Ika Poaono aku neī i hala, ua ku msi ka moknahi Alame-.la m» keia awa iloko ona la hoio lie II a me 23 liora. Ma ka po Poaoao liora XX, na niau aku oia no Kapalakiko uio ka lawō ia 0,300 eke kopaa, eke hūki, 2,500 aliui uiaia, S paiiu aila pama a ine kokalii mau waiwai e ae.

Oiai aole i koho ia he Kahukala nui no ke aupuni, aka ke ike ia nei he ha<de ike ole ika olelo Hawaii ia e hele noi e nana i na kula o na aaokupuai. O kwa ka hoike o ko Kipikona aloha i na kanaka Ha\raii o ka ouou akn i ka inea j oklo Hfjv>si o bēlo o launa me trs tu mnkula namu ole

&e kiai mau mai uei uh iuaa aupuai nai ooa aiu» e īua ko kakou alo alii i ua Uookeie a me ua kalai aupnai aaa a keia aha kahiū?). A. o keia mau mea e hoohooiia nei ke hoounaia aku nei i ko Ukoa raau nupuu», kei;» mau loao» e like !a me ka auaia o nu poao koLo balota, ka hoolauwīliia o ua hapauea a me ka loheia o na koa ua hala raa ua apana kuaaina no ke kokua koho balota kahiua, he īua» hana ia e hookui ana i ko lakou noonoo euaikai uo k;il;ou iloko* "* oka poai o na aupuui o k t - ao nei

Ma ka papa iuoa oka poe kupouo i ke koiio balota o ka apana o Houolulu nei, i puka ae ika Poaouo i kala, ma ka koopouopono aua a ka Papa Kaua, ua ike uiakou ua elua a ekolu iuoa o ke kauaka liookahi i paa ma ka papa inoa, a o kekalii moa lioi i paa ka iuoa noka papa kapoao ike koho balota. aia i Kaleponi. A oiai malin paha aia ma ka lima o na moho o ka aoao kuhi»a keia mau palapala koho, nolaila, ke koho akn nei makou, aole e ole ke koho lioia o ua palapala koho Ia e kekahi •mea.

He maū i'AA mahk. Ma ka la 7. © lanaan' 1.880, ua liooliui ia ma ku mare e ka Rev, D. Keaweaaaahi o 3lr. Mauuiki me Mrg. R. Kapuuhouua, Mr Paulo a rn<- Mikh AVhw\i\ t tnn kahi aoho o Mik. īl. Knpan\i',r,n t \ ram kn \n l{j o keia nihhiWiH }><>, mia \i'>>Aiui hou ia mj 'ma ka mnr<> kn Il< v. 1). o Mr, KiiiiWii m< yiiy„ Eiiwiki 'mii knl/i w,hu o fe ft wiiLiuo. N'o £L,m/h>u ke'in iw.'i ruui , n h alo ht V h wj ī.n i'Mi-b 'i [>iiU mh.ihi, < ).',<jmi»uv>, " u ku u A] uu > 1 ' u Lo k Unukā & f 'y\t.Ki. M-h, n< *