Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 1, 2 January 1886 — He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTE. KE KEIKI HAPA ILIO A HAPA KANAKA Ka Olali o na Aupuni Hui O AETO ELEELE. Ka Eueu hoi nana i wawahi na pani paa o Ainapo. [ARTICLE]
He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTE. KE KEIKI HAPA ILIO A HAPA KANAKA Ka Olali o na Aupuni Hui O AETO ELEELE. Ka Eueu hoi nana i wawahi na pani paa o Ainapo.
Unuhiia no Ko Hawaii Pae Aina. Helu 25. IKA UHI ANA mai o k&po, ua haawi hou ae la na Moi nei i kekalii ahaaina nui me kona olelo ana mai hoi i kona poe makaainana, e noho mai oukou i keia po, eai a.e inu a hiki i.ke aoana. TJa ae mai la na kanaka, a noho iho la lakou.-
Ika pW aua hoi oka paina iana a ke kaikamahine alii mekonā mau hoa ai, lawe mai'la oia ia lakou a ma kekahi a olelo aku la, e noho iki iho oukou maanei, a e hele ae aii e oinaa i kuu makuakane no kela hoa o kakou e paa mai la i ka hale paahao, a aole hoi oukou e hele mai keia rumi aku a hiki i kuu hoi ana mai, oiai, aole lie mea kuleana eao maloko o keia liale owau wale no. .
Puka aku la ua kaikamahine nei a halawai aku la me koua laakuakane a ninau aku la, Ua kiiia aku nei anei e hookuu mai kela kauaka i hoopaaia aku nei iloko o ka hale paahao.*
Pane mai la koua maknakMie, aole iae taai uei ke Keiki Alii, aua olelo mai uei oia, aole o kakou knleaua maiaua oua kauaka ala, no iauei ka mana ame ka ikaika, ao!e no ua kauaka ala, nolaila mni hana aku kaua o pau mai kakou ika make, A «a ka*ulßt)! ia oe, eae mai oe eliio i wahine na ua keiki alii ala e īike me kana noij e g leaa auanei ia kaua kfj noho oluolu ana mx ko kaua aupuni nei. Oiai ua maopopo no ia'u, na keia keiki alīi 10 no i mai i kela kāuaka e pepehl ika Pilikua, ua hai pololei mai no oia ia'«j nolaila inai kanalua kou mauao, Pane aka la ua kaikamahine nei, aole au e manaoio aku ana i kau māu olelo, a aole no hoi au eae aka e lilo i wahine nana. Me keia mau huaolelo i pano aku ai ua kaikamahine nei, a huli ae ia oia a hoi aku la no ka rumi o kona mau hoa hele. laia i hoi aku ai, ike aku la ke Keiki Alii, ku koke ae Ia oia iluna a hahai aku Ia mahope oke kaikamahine alii, me kona haalele ana iho hoi i keia mau wahine eha. O keia manawa a ke Keiki alīi e lialiai nei maliope oke taikamahine alii, ua kokoke aku no ia ika hora 8 o ua po ala, a i ua kaikamahine nei i kokoke aku ai e komo iloko, lou ana o hope oka 1010 ike Keiki Alii a pane aku ls, E kuu aloha, e huli mai.
Ia wa huM mai la ua kaikamahine nei & ike mai la i ke Keiki Alii, puiwa i ae la oia, a lele aku la oial mua, a i ka waa ko kaikamaliiue i lele aku aii mua, nahae ae !a kona lole, oiai ua paa ioe aku la na liuia palaualelo o ua Ke« iki / lii uei, ike iho la oia ua lioohokaia e ke kaikamahine, nolaila, lele aku la no ua keiki alii uqī a hopu . aku la me na lima o ka hooponopono ole, ia wa i kahea ae ai ke kaikamahine me ka nui, a i ka lohe aua o ke Kapena i hea, hoomaopopo iho Ia oia aole keia ho leo okoa, o ka leo no o ke 3taikamahine alii. Ia manawa ktt» koke ae la ua Kapena nei ilona, & holo mai la e iike me ka mama i loaa iaia, a ike mai la oia i ke kaikamahiiie a ke alii e puliki ia ana e kekahi kanaka, aole no īa he mea e f aka o ke Keiki Alii no īa, nolaila lele mai la ua Kapena nei a paa iho la ma ka a-i o ke Keiki AHi a pane iho la oia, Ano e hookuu koke oe i kaikanaahine, 00 ka mea, aohe ou kuleana iaaltia ona, a i keia wa, ua paa loa ka a-i o ke Eapena, a ao kekahi mau m, kona pokole, ua h/wkuu 'a ua K■ ki Alii ala, a ho 1o aku la ke kaik hine ma ka rami kahi a na seU ē uoho aaa, aole boi he mau paUpu i io&s i*U t be *oo mnui w&le no, oiai ua ik&« n!lh * Aiii Ā 1 ke kwkfcnattApiJi* hoi 4 uok> aka
ai, hooknn ae la ke Kapena ike Keiki Alii a pane aku la, keia mau hana hoohilahila au e ke alii ia oe iho, ina paha © hele aku ana kela a hai aku i kona mau makua, alaila o lilo ana oe i inea mo ia g x koua mau. makua, a o kou hopena he make.
Ei& ; ka lua, o kou hoopaa auu aku noi i kau aikane aloha me ka hewa 010, e kuhi ana au, e like la me kou kulana alii, a pela la hoi e paikai ai kau mau hana, eia ka aole, ao ke kanaka hoi i hele mai no ke kokva ana ia oe no ka huli a&a i kau wahine, oia iho la ka kau e lili ai, a manao iho la oe e hoopaa iaia i hookoia ai kou iini maluna o keia kaikamahine, ,Qolaila e hoi oe no kou wahi i hele mainei, a o oe a me a'n wale no ke ike i keia mea, s na'n e hai aku ika Ui ake alii, aole e kamaiiio no keia mau mea i hauaia iho nei. I keia wa. ake Kapena e kamailio nei, aohe pane leo o ke Keiki Alii, oiai ua eha loa oia mamuli o ka paa ana 0 kona a-i, aka ku malie ae la oia a puka aku la i waho me ka pane leo ole> oiai ua makau ioa ia oia no kana mea 1 hana ai. Hoi aku la no hoi ke Kapena, a hui aku la me na sela,. aku la oia i lee kaikaapahine, e hiolp ana ka hou m kona mau papalina, me ke aili ino «r, hoi o kona hanu.
Ia manawa hele aku la ke Kapeua a pane aku la, Eke alii wahiue, pehea la oe i keia manawa ?
Oa paupauaho loa ia au, a 110 kekiv iii maa minute mahope iho, un hoi mai i& koua hana e liko me mamua, f\ paue aku ia, oi» iko kapena a me koua ma« Loa, Ano ua kokoke mai ko kakou wa e hooiuoln ai, a e hahai uiai oukou niaiiope o'u, i lawe aku ai hoi au ia oukou no ko oukou mau rumi, a uialaila oukou e hooiuoiu ai uo keia po. Ae aku la iakou nei a hahai aku la mahope o ua kaikamaliioe nei.
Lawe ae la hoi ua kaikauiahine nei a haawi aku Ja iua mmi ma ka elna kan&ka oka rumi, uiamua oko ouko» moe ana, eki i ka puka. Ae mai la na poe nei a komo aku la lakou, A i ka jjoi aku pna mea a pau a koe ke Kapeua, paue aku la ke kaikamahiuo, £ oluolu oe e haliai mai mahopo o'u, oiai he makemake au e hele kaua e iko i kela kanaka e paa mai la iloko oka hale paahao, oiai ua paila a hanini nei puuwai noua, aua pololi loa ia paha oia, uolaila au x makemako ai ia oe, ina koi oe & oluolu ana.
He oluolu au i na mea a pau au % olelo mai ai, oiai aole no he kanaka haua i nele i kona ukuia mai.
Ae, ina pela e hahai mai oe mahope o'u, & hele akula laua nei a hiki aku lama kekahi rumi; O keia rumi oia no ka rumi kahi e waiho ana o na mea kaua a kona makuakane, Ia manaw T a wehe aku la ua kaikamahine nei i ka puka, a komo _ aku la laua nei iloko a pane aku la ua kaikamahine nei, e noho iho oe maanei, a e kii ae au i kukui.
Ia wa lielo aku la ua kaikamaliine uei a loaa ke kukui a lawe mai la oia iloko oua rumi ala, wehe aku la oia i kekahi pahu, e waiho ana na loīe kaua o kona makuakane, na pahi, ha pu panapana ame na mea no hoi a pau e pili aua no ia oihana. *
la manawa, wehe ae la ua kaikamahine nei i ua mau mea ala, a olelo aku ia oia, E kuu kokua, e hooknku oe a o ka lole.e ku ana ia oe, oia kau e lawe ae, a komo iho a paa, alaila huli ae oe a wae i pahi nau iioko o keia mau pahi e kakau mai nei, a pela me na mea a pau e makaukau ai no ka hele i ke kaua, a mai makau hoi oe, no ka mea, no'u wale no keia m&u mea a pau, a e noho oe e komo i kou lole, a e kii ae hoi au i m&u mea ai na ko kakou ho'a. Ia *ra puka &ku la hoi ua kaiieamaa hele aku Ia ilokō o ka rutūi lawe ae la oia i kekahi īe a hoopiha ih» la i na mea ai, a hoi aku Ia oia no ka tawi o ke Kapena e komo lole h&law&i c.ku la oia iw kona lioa, aia hoi, ua hao mai la tin wabi Kapena nfeiap*ilii, aikiiiaiiei nana aka, iia like km wv ko iau&i oiakuakaiie. f.Lfi o !;a hkhhu) ho\ o ko lanei mau heleha, a h« hoi S;<> Pa&e aku 3* uh kt»iVaif*!. ia'. i ke m lu> ? &u f k mieew*. ][fc W3&&W& i/i&K ako !e k#r
hine, e hele kaua no ka hale paaliao i keia manawa, a mai hele kaua m&ka^ 0 ike ia mai kaua t aka mauka, uei kaua b liole ai. Eia nae ka'u kauoha ia oe, a 1 uiuau iaea ia kfma ma h o alauui a kaua e hele aku ai, mai pang akuoe no kaua uiaail, aku e wehe ae oe i kau p u ;ai a hahau aleu a make,
Ae akn la no hoi ua Kapena nei, a h'ele aku itT lapa nei me ka ike ole ia e kekahi^ea A a aole no lioi i loheis ua hele ke a k.e alii ī.ka hnle paahao. A i uiauawa eia no nft alii a pau me na makaainana ke hoemau nei i iea mau hana oka pakela inu a pakela ai ma\*a lanai ahaaina nei, a ke noUo nei ua Keiki Alii aln me kalia mau wahine eha, a aole hoi ]ie meA iJohe no ng mea i hana ia e aa Keiki Alii ala mamua iho.
Maanei e na hoa heluhelu* e hoomau aku kakou i ke no ke kaikamahine alii, oiai oia e kamoe nei no ka hale paahao, oiai hoi na kulu kehau okapo o pa nei me ka ikaika maluna o kona kino lahilahf, aka he mea ole ia anu nui ike kono ae a e n.ele e ike ina uaei o Piuke» aohe hoi he wahi e kuia ai o kona noonoo uo ka makehewa o keia mau jjspuai e naue nei me ka mama, a uu lioi keia o kona paaanai ke4§ ai i pilia iua mea |u.ē kpia auo, oiai he punua oia na makua i iia la i hala ae, aka i kei?lĒs)ra ke hookaūWa nei oia iaia iho malalo o ka uilani a kona makemake. 4
Oi&i kua uei e hoomau aua ika helo, ai k& luki aua i Uale paakao, pa,no aku la ua kalka&aluae liei, «3 aku o€> » kikoko ma ka puka 0 hale PHaliao, a iua .oia e ala alaila nin, u ak\i oe i ke ki oka Uale paahao, a iua oia *s aiuau mni, keaha kou makeluake iio ke ki v alaiīa hai «kū oe he iuakemake oe e Wwe i mea ai na ke kauaka a iua oia e Uoole mai, ak ila wehe as oe I kajj pahi & oki aku iaia, ama oia e make ua hiki no, ooe a owau aalo keia ujea, (A, }nafiū»c