Ko Hawaii Pae Aina, Volume VI, Number 31, 4 ʻAukake 1883 — Ua Palekana Mau No o Nawahi [ARTICLE]

Ua Palekana Mau No o Nawahi

EiA ilio 110 0 Puiiohnu len, oic;.Jio palamimo man i ka po me kahi leaa īannu ana, noLe ipi; kukni; liopu ia a liookol'okolo ia a lioopanin 110 ka pnaliiki o kft puniu poo! Nolailo, pale ka po--110 i kalii Puuoiiilieu.

Ma īia -Tvalii lumaliiuia mauao a Puuoliau i lioopukaia mai uoi m;i ka Elele o īulai 18/1883. Ho maa ka nele manao—ho oki loa knhi kakai o kona mau walii laaiino poomuku io 010. Ua oi ao ka uelo luaiiao o Puuoliau, mamua o leo ka balie liilii linalelo loa hiki.ke kalioa ae; E pnpa! E mama!

Eia ka jnea a ko Hilo i kniuanina no Puuoliau. He liaumana oia 110 ke laila mai o Mr. E. Bond o Koliala; a ma ■■ iiope noho liaumana ,no ke kula hanai o Hilo; a mahope aku liolō i Laliainaiuua; a mahope aku, lioi ae e uolio kumu no ke Kula Hauai o Hilo—a maliope aku boi ; , lilo i leahu liaiolelo 110 no ka awai o Haili; a maluna mai o ia awai, ao mai la o Puuohau peuei:— "E pono kakou ko ke Akua poo kanaka g pal'e loa aku i nauiea ona/ Enn keiki kula Sabati lioi, mai lilo oukou i poe puhi baka a nau haka lioi; lio mau moa ino loa ia, &c &o ! !!

Aka, peliea la kti mauao o ko Hilo poe no ua Puuoli;ui nei? 0!—L T a pale ka poiio, ua olalan loa un o Puuoliau!! Ke olelo nei ko Ililo poe, he nhona iki o' ina aole oia i hoonaauao pono ia; aka, me ka nui 0 kona lioo-, naauaoia, pola ka ka paakiki 0 ka 1010 o kona poo 0 kokua ma na alakai impo ana 0 koiia luuaikeiliala hoopilimeaai. A e like ine ka lioopilimeaai 0 ia limaikeliala, pela ka lapuwale 0 konn mau maaao e lioohuikau ana ika pono me ka he-wa. Lolo ua 0 Puuoliau i lia AN-ekeweko I mai i ke ano oka liuaolelo Satana— aka, aole palia ke lioomaopopo iki o ua o Puuohau, na Satana mai kana Avalii omuku siga e noke mau ana i ka lian iluaa oka puliene ma\ra ika lmina o Kale. 0! heaha la ia ia Puuoliau ke aikane a .Batana —ka mea laivo mauu 110 Hamohamo, He nele loa 0 Puuolaau i ka noonoo ano kanaka, uo ia mea ke olelo nei ke la, he like au me ke kamalii ka 01010 aku, Pokeokeo kuu pakeke ike elala 0 ka.Luna Auhan o Hilo ame Hamakua. He olelo o Nawahi, ina he ano kanaka maoli ko Puuoliau, aole loa o Nawaiii x hana pela/—Ua ike anei 0 Puuoliau i ke kaumaha oia hana Luna Auhau? Pehea, e hiki anei ke koho aku ia Puuoh'au i Luna Auhau, me ka loaa ole o kona mau, hope e hoopaa ai no ka apana? Poina anei ia oe e Puuohau o J.*Nahaku i hookoliuia ai i Luna Auhau no Kohala? Aole anei ua haule kela mai ia kulana mai, no ka mea, aole poe e lioolawa ai i hope nona e like me ka nui o n'a dala aulian o Kohala? . Peina anei ia 00 ko kuu Hon. Jolm Kalua haule ana mai ia kulana mai ? A°le anei no ka lawe ole ina liope ke kumuP

He mea ano nui ka loaa ana i na hope e hilinai mai ana i kou liana pono, a e Hlq i mau hope e kaana pu ai i na poino e ili īnai ana ke ole e pololei kau mau hana ana &c.

Aka he mea liilii wnle no keia ia Puuoliau; E aho e noi aku oe e Puuohau i ke Kuhina Waiwai o oe mui ka Luna o Hilo nei, alaila, . e loaa ana no hoi kou mau liopo i Hilo nei, no ka mēa, he mea liilii wale no koia ia oe.

Ke olelo nei oe, He mea Hkhila ka no'u ke ninau qu i ka'u kumu uo kou hooko ana e latre i kekahi liana. Aulieo, la ka hilahila ia Nawahi i kona nlnau ana ia Mr Lyman no ka pono o lawo a e uoole palia? Auhea? Aole anei, ina o ae ana o Lyman, alaila, c ae pn mfti ana oia e noho i hope nou? Heaha ka pono ke ae au e Lawe ia liana, aka nae,. hoole o-Lyman, aole oia e ae e no-ho-hope nou? He liupo loa o Puuohau ma keia mea. Ke olelo pupule uei o Puuoliau, hu hoomauhala o Nawahi i ka Moi, no ka mea, aole oia i like meHon. H. KuikeImi & me L. Aholo, &c. He-oi ka laEOwale o Puuohau ma keia mea; ihea 1», i Hamohamo no paha ? u Ke olelo nei o Nawahi me ka hopoaopo ole. t Ma na . liana liooiiiTOhiTva ana no.ka Moi. 0 Nawalii ka mea oi aeoka elala ana, aole o Puuohau He oiaio hoi, ua haawi o Kuihe- . -i mg, ma apana do ka ia-

koa man lioohiwaliiwa apa, aka, lakoii mau dala i hoouna mai ni i Hilo

nei no ka lioohhvalirwa ana i ka Moi? Ho ole loa i lohe oe e Puuoleua. Iloko o uH hooliiwaliiwa ana iua maile &c., no ka Poni Moi nun, a hoouuaia i Hoiiolulu, ke 'olelo aku noi o Nawalii, oia ka mea i liaawi oi ae mai mun ao o ka kekalii poe hoomalimali walo i ka Moi &c. XTa maopopo ia'u' ha poo kokua nui ia hana--a ua paanaau na inoa; eia no lakou ko ola nei. Aole au i manao he mea pōno e liolu aku i kein, aka no ka Puuohau hoole, aole a Nawaln' wahi kolnui iki i ka Moi, &c <.te. Nolaila, leo liai ia nku ln ka lolie ia oe. Malia palia he ano lioohuakeeō ko Puuolmu no ko'u hookipa Kaleleoualani &c. Heaha kau kuleana i ka'u, aift no ia'u ka haawi e like me ka pono i ko'u manao, aole au kulenna ina ia moa, aia no kou kuleana ihuin ona puhene mauu o Hainohamo A-c. ]£e olelp 'nei oe e Puuohau i ko'u holo mahi akn i Oahu, aole lini aku ia oe Henha no oe e liai aku ai. E nana kou mau maka īloko oka H'awaiian o'azellc, alaila, ike oo i ke kumu oko !NWahi holo nua alm i Oahu. Ho haua ka Nawalii i holo aku ri ilaila; aole uae ia oe ia Avahi e niele mai ai. Eia kn'umea i ikepono loa; loaa aku ao oo ia maua me Kahumoku opio, e nolio ana mawaena o na puhene mauu ika huina a Kale. Olelo ko'u kolioolua: Aia o Puuohnu ke noho mai la— a!-,-pane aku an, auliea? aole ouike 1 ? Eia ka lioi o oe no ia e Toma Nunuha Puuoniheu e hooekepue mai nei mni iwaena o ka huikan poe maauaua inauu —aloha aku o Nawahi ia oe—a knnou mai ana hoi oe:—Pane malu iho la au iloko o'u: Nani ka nalowale ole o ka mea maaiiaua niauu a me kona liiohiona i hihi ia e ka punawelewele.' Ke olelo mai nei oe, he hakuepa i na Lunn Aupuni &c. Auliea lioi ka hakuepa 1 Ua halnwni kino au nao Kipileona, a ua ninau mai, pehea keia liana a ko onkou Luna Alanui? Pane aku au, ua lioike au i ka'u ma Ko Ha~ Waii Pae Aika, a aole oukou i pane hou mai. Aole oukou i manaoio lie oiaio ia, īiolaila, he makehewake niuau mai ia'u,- e aho e ninau ia Mr Lyman a' i ole ia Severance ma Hilo. E Puuohau, owai ka i hoaa a houhewa? o Nawalii anei? aoua mau Luua Aupuui la paha au e hapaimemeue nei ■? A hea oe lioopau i kou lioopilimeaai kohu ole e Puuohau? Ke hele loa aku la oe e pale ka pono, Ua olelo oe mamua, aohe make kolio ko Hilo nei ia'u i lunamakaainana—E! pela! Holo maioe ianei nei eholo balqta ai i hoi aku oe ike ahuawa i Hamohamo! E hai maoli aku no au ia oe, aohe hoilioi iki o ko Hilo nei poe ia oe. A, aohe e hoolohe ia aku kau wahi olelo ke hiki mai oe ianei—-He oi, aku kou pono e liolo balota oe no Molokini—kauiana o Puuohau ka Hon. o Molokini. Oi ike aku palia auanei au ia oe e Puuohau a pau kau wahi pono—E, o ke alolui no kou eka mea maauauwn mauu. Josepe Nawahi Hilo, HaAvaii, July 20, 1888.