Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 51, 23 Kekemapa 1882 — O NAKOOKOO O NA MAGOI O AIGUPITA UA LILO LAKOU I MAU NAHESA. [ARTICLE]

O NAKOOKOO O NA MAGOI O AIGUPITA UA LILO LAKOU I MAU NAHESA.

K Ko H\wau I>ai: Aina, Alohn oo: raiko ; ;u i«« numnoo ko Kookoo Kalulm o Ai S ;upi(a a no ko'u pna loa i un kiuila Ohi Aulinu uinloko o koia innn la, nolo i lonn ho \vn o pano ai in J. Nnkookoo ka Lumunakuainann Ilolu 0 Wnihiku, nka, o pano pokole au ma "!i moa iino nui a lona ho wa kaawalo alaila, o hoomauia ko'u paio niau nona. Mn ka Eli;li; PoakoLU o ka la 8 o aku nei, ua ikeia kann mau pano—na piha kona walia i nn olelo polapoln, a iuo na hoohenehone nua niai ia u:-—O oe ke Kookoo o Aigupita, aia kou mau kapuni ke ku la maluna o io hni knleaHa; ain hiki wni ka nu ann i makomake ai o kipaku aku ia oe, e ku oe a o helo aku, aohe ou molo e noho iho ai:- Owau, o ka mea au e hoohonohene mni nei, aia au a mo ko'u ohann ilihune īualuna o ke makou ITo- >«<• lauh ka Ilomo Makiuuuo a ko Akua i hnmvi poiioi mai ia'u a me kuu ohaun liilii. Ua loaa mamuli oka liooikaika hann mo kn hoomaiiiiwanni, ka ka nion hiki 010 ia oo ko loaa, 110 kou niolowa a īuo kou noho walo uolio hoi. 1 apano i\u ia oe;—Aoleno'uka iuoa i ikoin mnhilo o ua. mau manno ln, a kq olelo hou noi me ka moakaka lon, aole io no nou ka iuoa malalo o ia muu hua i hoopuknin ma Ilohi 33 o Ko Hawaii Pae Aixa: Eia na mea hoomoakaka muiuua o ka hiki nna ia'u o hoopuka i na huaolelo malalo iho iiei:—Oiai no kakou ma Houolulu ma ka wa e kokoke ana ika liookuu aua o ka Ahaolelo, ua lohe au i ka olelo ana o kekahi mau kanaka malihini mai Maui mai, a penei na olelo—"He oi ko makou ukiuki ia Nakookoo, ko makou Lunamakaainaua o "Wailuku, uo kona aloha ole ia makou; mamuli o keia haawi ana ia Wailuku i kela haole ona niilioim. TJa luihu loa ko makou poe, a ua olelo, ina u hoi aku ana o Nakookoo e liailuku ia oia i ka pohiiku." Pan j«;

Ma ka la i liaalele ai ka Likelike in [ Honolulu a hoī mai kakou, lohe no au he mnu kanaka e olelo anapeuei; "Aola e hoi nna o Nakookoo i "\Yailuku o hailuku ia oia e kaiiaka e noho la, aka, maanei aku no hala loa i Hawaii—aia a maha ka inahm o ko Wailnku, lūuila hoi ae." Pau ia: Ho inau leta no hoi na ko Wailuku poe mai i kekahi o na Lunamakaainana o ka Ahaolelo, ia Hons. John Kalua' me G. W. Pilipo, ;i ia'u, a i kuu īnau hoa e ne. e olelo mai nna, ua huhu loa ko Wiiiluku poe i ko lakou mau Lunamakaainaua, oi£i no o Nakookoo a mo konn kokoolua; — Oiai au. e woliewehe ana ma kau haiōlelo nleea, iinua o ka malamalama o lea Inni, a mo na poe u pnu e hoolohe īuai aua no ke kuleana ole o kela haawi aina i ke Almpuaa o Wailuku, uā pu-! ana aku nu i na hua olelo maopopo po- J iiei: "0 kela lioolilo ana mai uei i ke Aliupuaa o Wailuku, o kekalii ia o iiu hana kumnkaia n aloha ole ia knkou; 0 lla poe Lunamnkaoinann i kokua i kela haawi aina ana he poo lakou i kumakaia ia kakou (o noke ana o P. Haupu i ke kukahekahe i na kumu pono o konu liaawi aina aua.) Ua nui ka hoowahawaha o ka laliui i keia poe, no ka iakon hana e pili ana i keia hoolilo aiiia kohu oie, a ua nui na hoino aiia ia lakou niamuli o na lono; o kekahi o na Lunamakaainana o Wailuku, ua holo loa mai oia a lele ae ma Kohala no ka makau o liailuku ia oia i kn |»hoJiii ke hoi aku." mai oia ae ma Kohala no ka makau o hailuku xa oia i ka pohaku ke lioi aku." 0 keia na huaolelo n'u i hoopuka aku ai mai ko,u waha aku. Mnlia, ua hopu ka mea kakau moolelo i nn mea ano uui, a i ka manao aua i lohe ai, koe wale no, ina oia lie mea kakau poleole. He lalau loa aku ka P. Haupu lota ia oe no kana lohe i ka'u mea i olelo ai ia wa hookahi no, a ma ia maka peni elua e ike ai, un aui loa ae kekahi mai kekahi, maluna no o ke kahua hookahi. Ua olelo hou o Nakookoo, inai kinohi mai a hiki i keia wa o ko'u noho Lunnmakaainana ana, aole a'u wahi i>'ila Kanawai i hann ni no ka pono o kn lehulehu, ka aiua tv me ka noho nlii. . Ae! o oe anei ka oi, pomaikni ka !o-

hulohu ia 00, \ ko Biln KiuiaT\'ni e ao nna i Hr.li> llula no !Vailnku! Heaha kn waiwii o ka hoopiha Buko Kanawai ivnlo mia, mo ka poimukai ole o ka loliulelm ia mau kanawai? Ua koiilo au i ku Ahaololo ma ka a d 187'i, n un paio īUo nn ouoiui ijo na kmuu pono o lvii lehulolui, a ho, hoiko na īnipepa i hoolaluua no ko kulana pono o ka'u īuau kumu luuia a mo leo'u kolio mii, iloko o na kau Ahaololo owalu a'u i noho ai—lie hoailona hoi ko'u nolio ana iloko o keia :uau wakaiiki lie mti i ko ka lehulehu hilimū maluna o'u; a ia oe hoi i kamalii akahi uo a noho ia kahua, o kou liooio foa ae nei lioi ia, n olelo innuioho pomaikai 0 ka lehulehu ia'u. Ko 01010 liou nei oe, he make hewa ko'u hoino i ka lunamakaainaua, oiui ho lunaniakaainaiia iioi au, Ae. E aha fuia oo? E hoopili aku au ia'u me ua iu ni uakaaina, oiai ka lie lunainakaaiau? Aole au e liana pela. No kou aon li.upo paha, nolaik olelo 00 ua hoino au i ka mann Hooko! Eia ka īuoa i mnopopo, nole loa i loaa ia oe ia kulana lie koho ana i ka Moi 110 koia Lahui- ka mea uae ia ake Akua i haawi mni ai ia'u i elua niannira. Mai raanao liupo oe, no ko'u koho ole nna i lea Moi e noho unii uei, alaila ko lioiuo nei nei nu lain, alaila ko waihoia mai na knlami no'u no ka lioino i ka Moi! Mai lawe mai oo i ka Mana līooko i puuliomui no kou paio aua. Ua hoolienohene mai o Nakookoo nia ka olelo anu, Ina o Alanaio a ine Paukunui ko'u mau aina a noho wale au mo ka hana ole, e make ana an i ka pololi no ka hana ole! He mea hilahila ke koopili niai ia mea ia Nawahi, oiai ke hana mau noi oia, a lie hilaliila loa o Nawahi i ka palaualelo ine ka liele ole i ko hai kauhale e iuakilo ai, koe wale no o Nakookoo ka uiea niakau o na lima i ka lepo a he ano palaualelo wnle k.ona, e aea ana ma o a inaanoi uei. Ua loaa ia'n kuu Tīomelaiti—he wahi, ia aole e loaE ka lan o ka iuoa inalnlo ilio o ka La,— a ua loaa hou he inau kuleaua aina hon no'u aie kuu ohaun, uo ka haua aole io ka aea palaualelo, e like me ko J. Nakookoo kulana. Hilahila ka luuamakaaiuana palaualelo e like me oe. Olelo hou inai oo lie hoopunipuni an uo ka olelo aim ua liio ke kookoo o na Magoi i mau naliesa! O keia ka mea e iuaopopo loa ai kou hawawa loa i kuhi ike Baibala ole. Ua pololei kau—He wahi ike namu haole uo koi kou, a in.-i oe e nana iho 1 ka pauku ina ka olelo Enelani, ike pouo no oe, ua lilo maoli kela mau kookoo o ka poe inagoi i mau naheea, a oia ko niea i kapaia ai, Na-kookoo o ka poe magoi—oia like ana no na nahesa oka poe magoi. Owau iho iio, me ka hunhaa, J"oti. Nawahi-o-Kalaniopuu Hilo, I)gl". 7, 1382.