Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 46, 18 November 1882 — Na Kue i ka Aka Kuhina! KA HOOMOKU AHANA MAOLE NA LEO O KA LEHULEHU! NA KOI E HOOPAU. [ARTICLE]
Na Kue i ka Aka Kuhina!
KA HOOMOKU AHANA MAOLE
NA LEO O KA LEHULEHU!
NA KOI E HOOPAU.
E PAU KEIA AHA KUHINA OU E HAWAII E KUIKAHI AL 1 na Hoahannu Kawainni, Aloha olua: E oluolu liou mui ko olua hanohano e hookomo hou iho i keia wahi ninka peni ma na leolamu kaawale o ka kakou kukini mama, "Ko Hawaii Pae Aiua;" ka uila hoi nana o hoohauoli i na puuwai o kona mau tausani poe heluhelu, oia hoi keia: E pau keia aha kuhinn ou e Hawaii, o kuikahi ai, 1 Aole anei ou maunmkamaka haole i koo, a he alolia pilia mo ka oiaio ia oe e Ilawaii, q hiki ai ke hoopakelo ae ia oe mai kou akelekele ana e poho iho, mailoko mai o na hookele liawawa ana a me na manao lokoino j keia mau kuhina. 2 Ua nele loa anei oe ina kanaka kupono o kou 10 ponoi e Ha-waii, e hiki ai ke kokua ia oe mai kou anehenehe ana e komo iloko o ka piiikia a me ka poino o ka aie nui kuahewahewa a keia aha kuhina ou e Hawaii? Ua ulu mai keia mau ninau iloko o ka mea nona keia kakau manao ana, mamuli o ana iho iloko o na nupepa Pae Aina ame Kuokoa. Ua mokuahana kalahui maio a o no keia aha kuhina e ne&o nei; aole lioi o na kanaka ponoi wule 110 o lea aina kai komo iloko o keia liaawinu o ka mokuahana ua hui a lokalii pu mai nei mo kou mau makamaka maliliini i noho kuonoono maluna o na lepo momoua ou e Hawaii a i hooliihi hoi i kou 'mau ea oluolu. No la'kou hoi, no lakou nei ae, a no" makou no a pau loa na makaainana e noho ana maluna oka lepo aloha ou e Hawaii keia leo e pae nei ma kela pea a keia pea o ka aina, a 'ke liele aku nei ia leo hoahewa i keia alia kuhina ahiki imua o ka Moi. 0 ka manao o ka mea nona keia hoakaka ninau, hookahi no ia ano, hookahi no ka manao, oia hoi i loaā ona mau hookele hou nou e Hawaii. I poe i pih&me ka makaukau a me ke aloha io ia oe e Hawaii. Inn e loaa ana i kou mau liookele naauao, ike, makaukau, aloha io ia oe e Hawaii, mailoko ae o kou mau ioponoi i koe, a mailoko ae no hoi o ko mau makamaka a pau o nolio mai nei, e hiki ai ke hoopakele ae ia oe, mai kou hoomailo ia ana eka mai o ka aie nui, ka pilikia hoi iloko o ka uliaulia ana' i na wahi dala o kou wahi waihona aupuni Ina e loaa io ia poe, alaila, ola oe mai loko mai o kou lumilumi ia ana e na ale oka uliaai ana a kou mau hookele, pakele oe mailoko mai o ka moana leai lipolipo o ke alolia poomuku o keia mau kapena ou. A loaa ona mea nana e hooponopono mai ia oe, a e lioopihapiha i kou mau makalua i liakahaka, alaila, loaa lie mau dala ma kou waihona aupuni, pau no hoi kou aie ana i ka hai elala, alaila manao ae kou mau makaainana ua lanakila oe. Hookahi wale no mea i koe, o kou kapae ae hoi i ka poe nana e hookomo aku nei ia oe e Hawaii i loko o ka umu ahi i pahikuia ka enaena o ka poino, me ko lakou ike 110' he wahi aupuni nawaliwali oe, haawi no nae i ka ukana i oi ae i mua o kou ikaika. Eia hoi keia mea kupanaha a'u e ike nei ma na kolamu o ia nupepa, me na kii hooheneheiie a me na manno ku ole ika lioihoi e piha ai ka pūuwai i ka hauoliE like no me ka pono ole o na manao i hoopukaia ma ia' nupepa, pela no e hiki ole ai i kona alakai kuhina e malama pono i ko hai pouo, a me kona lu wale aku i ke dala a ka lehuleliu, a e poho wale ai ka luhi o kou mau īnakaainana. la'u hoi e hookuu pau ana i ka'u mau lena ike maluna o na kolamu o Ko Hawaii Pae Aina, a me kona pepa manualii, ua hoopiha loa ia ko'u puuwai
o kn hanoli n nie kn imilialn i na kon wiwo 010 e hooili lemuiponi mni nei me m onn okn Elolo Ponkolu. C) wau kekahi luna oia nnpopa, » koia niakahiki nku e hookuu aku ai au iaia o holo o 111 akaikai i kola wnhi kanlaim o Kapakai. l'a oki nn maanoi. 0 ko, aloha no kou a nio liou iuau koa puuwai wiwo 010 a 1110 kou mau keiki ulole hna kepau. J. H. liauhiwai. Kaauhulni, X. Kohala, Kov. J, 1882.
KA MOI MAKEE AINA.
0 Kameliameha I. healiakana hana? Eia ka'u haina; lie alii makee aina a aloha makaainana. Na keia alii no i kue akn i ka haua aloha ole a kekahi alii i kona poe makaainana o kona apana a moknpuni. Na keia alii makee aiua 110 i lioomaiiawanui i ka elia o ka ili, ke anu a me ka wela a me ke kalie ana o kj hou, eia ka hoi na keia mau pueo poi iole e lioomaunauna i ka hou o kela alii aloha aina, Pela e kupono a: lee kapa nleu i ka inoa o keia mau kuliina pupule, diabolo a moonihoawa. Aole he aloha iki iloko o laua. Na keia mau diabo!o a mau moonilioawa o haawi i ka aina i lee kanaka e. Na keia mnu Uiaholo n mau moonilioawa no i lio-ileuu i ka waionn i na kanaka o ka aina me ka iko iho 110 o 0 keia mau moo huluhulu puni koko nui wale, he laau make no na niakaainana o ka aina, o ka mea hookuu loa aku la ka ia e nahu i na walii makaainana i koe uuku o ]ce alii Kalakaua e pau loa i ka nalo. Kolaila, eia ko'u manao i keia mau moo peelua, e pau laua o liaawi aina, o haawi waiona, oia lioi o lokoino. Me ke aloha ia kakou Kekaumahaloa. Keauhou, Kona Akau, Hawaii Noveinaba 1, 1882. HE PAXE iA KAUMAKAPILI. 1 na Houlianau Kawainuī Aloha olua:— E ohiolu olua e hookomo iho i keia walii ukana maloko o ka hiwahiwa a ka Laliui "Ko Hawaii Pae Aina" ka waha olelo hopo ole lioi no ka leliulehu. Ma ka aoao i o ka "Elele PoKkolu" o ka la 27 o Sepatemaba, ua ike au i na manao hapai memeue a hoopilimeaai a Kaumakapili i ke Kuliina Buah, me ka olelo ana i ka makalelao ole i ke elala iaia 1 nolio luna ai 110 ka hale pai aupuni a me kona kolohe ole i ko liai dala i kona wa e noho kakauolelo elua ana no ke Kfeena Kalaiaina. Eia ka ninau ia oe e Kaumakapili, I ka wa a Busli e noho Kiaaina ana no Kauai, heaha kana i hana ai me ka puu dala lie -400 a oi a emi mai paha a ka" Hui Hooulu Lahui o ka upana o Koloa Kauai i lloaliu ai, a wailioia ma ka lima o Mrs. Bush ka Peresidea oia Hui ? A hiki i- ]ca wa i koho ia ai o Mrs J. N. Wrighfc i puuku, i kii aku ka hie i-ua mau dula nei nei kuhi aku o Mrs. Bush aia ia Mr. Bush, hiki loa ka ninau i mua ona, olelo mai kela aia a ka la apopo na'u no ehoihoi aku. Kali mai ka puuku a o ka hoihoi ole ia aku i ka la a Bush i olelo aku ai, hiki hou no kela i mua o laua (Bush ma) he mau la mahope mai aole no i hoihoi ia aku, a i ke kolu o ke kii ana aole no i loaa, ua waiho pu peia. A he mau la loihi loa mahope mai, e ole ka liiki kino ana ae o ka moi Kalakaua, ua konoia nā lala o ka Hpi* Hooulu Laliui o Koloa e hui mai ma ka luakini, mahope o ke anaina haipnle a mahope o ko ke alii ka moi niaaninau ana i ke kulana n me na hana i liana ia e ka Hui, ua leu mai la ua o Bush me ke eke dala nia kona lima (nohea la kahi o ka loau, o ka hoaie ia ana mai) a kukola leo nui mai la, eia no ke dala o ka Hui e olelo ia nei ua pau ia'u a aole pono iki o keia poe e akiaki nei ua pau ke dala ia'u. I hea no la hoi o ua o i/ush i haawi ole mai aiia Mrs. J. N. "\Vriaot i ka la i kii mua ia aku ai, I hewa no nae hoi ia oe e Kaumakapilr i ko pai ae i ka niakaleho ole a me ke j kolohe ole o Bush i ke dala. "A heaha ilio la hoi keia a ua hanai ahuhu nei au, lie hana pono nae p.ahaea? Uhu' O ka hana pono io iho ,la ka ia o ka palua a pakolu kii ana aku o ka mea i lioomanaia e ka Hui i puuku nana e malama i- ka waiwai o ka Hui, a pela iho la ka e hoopunipuniia mai ai leohu kamalii. [ Ina no palia nolo e liiki kino ae ka Moi .ina no palia o kaialā liana mnn no
ia o kuliikiui ai ko kii ia aku. Nolaila e ka lahui,Jke knu e walo mai uei xio ka lialia io'u iioi. Malamn poao 010 īa aku la kaki puu dala uuku, oki pau !oa aku lioi ko ko aupuui waihone, liQ howa ae ko ka maka a liawahawa iho na lima. E na laiii, e koopauia maika nolio'ua kulūua e pouo ai ! E ka labui, liakilo ponoia aku ka ha. na a keia alia kuhina a na ka peni hopo °le a Kawainui ma e hooaiai ae i. mua o ka lehulehu. Ke hoi aeike keiki o ka Uanoe o Koloa, oiai ke malu mai nei ua pali o Haupu, Kekahi lala o ka H. H. L. o Koloa. S. T. U Koloa, Kauai, Okatoba, 11, 1882. SIANAO NUI IA KA "PAE AINA.N [Unuhiia.] J. U. Kawainui, Esq., Launhooponopouo oka Pae Ainu, Alolia oe: - I ka pule i hala, aole i lūki niai ka'u maunupepa Amenea'ame Elele. I keiapuie lioi, aole i loaa mai ka'u mau puolo 0 "Ko Hawaii Pae Aina, Kūokoa Elele ame P. 0. Advertiser, I kekahi mau maiiawa, e nalowale pinepine ana kekahi o ka'u mau pepa. E oluolu oe e hoouna mai i ka'u pu» 010 nupepa Ko Hawaii Pae Ain> o Okatoba 9,1882, no ka mea, aole o makou makemake e nalowale kekahi o na manao pepa e kukaia ana ma Honolulu nō ke kulana o ke aupuni. Aloha nui. Kouoiaio. R. A. Lyma.\. Paauhau, Oct. 12, 1882. E LAWE NUIIKA PAE AINA. Ina Hoahanau ) .. . Kawainui ma, j Aioiia olua;--O ka nupepa Ko Hawail Pae Aina ka ipu kukui ani aila mahu o na mokupuni he umikumamalua o ka moaua Pakipika, ka uwea olelo o keia inau kauna la i koe e naue ne_ a halawai aku me na luaui makuakane o ka 1883. E ku iluna, e makaukau, e liuliu, e hume ka malo a paa, e hopu ka lima i. na walii makana elua dala a e ku ma na aekai, no ka hiki mai o ka malihini hou o keia makahiki ae, oia lioi ka hiwalnwa a ka lahui, ka nupepa "Ko Hawaii Pae Aina." Nolaila, ke ku nei au ma ke kahua mokomokoo ko kakou nupepa a kahea leonui akui naano ili like ole a pau e noho ana mai ka la puka i Haehae a ka welo ana aka la i Leliua, e. ala nui mai e ka poe i koe aku i keia makahiki e naue nei, mai lio<ipalaleha mai i ka nupepa a ko kakou io ponoi, ka Hawaii i kau ae ma ka pane poo o Hihimanu, oliaule auanei oukou ika haawina nupepa o keiamakahiki ae, he puni ka holo i kahi o ka poelawe nupepa e ninau aii na mea hou, aole hoi e like me ka mea waiwai nona iho, nana pono ana ia me ka ohana ponoi, i ike pono i na mea hou o ka nupepa. E na Luna Haawi nupepa, e makaala oukou no keia makahiki ae, e hele ma na puka hale e kab.ea leo nui ai, "Eia ka nupepa! Eia ka- nupepa Ko Hawaii Pae Aina!" i nui ae a oi loa ka heluna o ka poe lawe i ka nupepa o keia makahiki ae mamua o ■ka makahiki e hele nei e pau. , . . Henry Kaaawai. Hanalei, Kauai, Norember 8,1882. Mahalo piha! ft-na Hoahanau Kawainui, J— J Aloha olua;— He mea hiki ole ia'u ke kaomi malie iho i ka pana hakukoi ana a ko'u puuwai aloha aina, a aloha lahui, ka haawi aua aku i ko'u mahalo pilia ia olua, no ka wiwo ole a me ka inakau ola ma ke kukulu manao ana, no ka hewa -a me ka pono ole o ka hana a na lmhīim kue ia kaua ame ka pono o ka lehulehu, ka maluhia, a me ka "Mau o ke Ea o ka Aina i ka pono." Nolaila, ke nonoi ae nei au i ka Makua Manaloa,. e kokua pu mai ia olua. No ka mea,.ua hoike mai ka Buke nui, 0 ka mea hahai mahope o ka pono, a me ka lokomaikai, e k>aa iaia ke ola mau loa. Nōlaila;. hele ia imua a paa i ka iiae oka lanakila. Mai kuemi hope, aka, e hele imua, mai kanalua, mai kuihe ka manao, oiai ow : au kekahi e lawe nei 1 ka Elele lioopilimeaai naahope o na kuhina, a ua ike au i kana mau kal'a manao ana, aole ikuika noeau ame ka hoihoi na kanikani ana; aka, ina ka ko'u hoomaka ana iho nei e lawe i kā milimili a ka laliui, ka nupepa "Ko Hawaii Pae Aina," ua ike kok9 no au i na manao o ka lehulehu. Nolaila, o ka aloha no ko olua e na Liinakooponopono, a i na keiki ulele hua mekala ka anoi. Me ka mahalo. ( S. "W. K. Alapai-opio. Kawailiae-uka, Hawaii', Nov. 11, 1882,