Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 39, 30 Kepakemapa 1882 — $14.300 O KE AUPUNI I AIHUEIA. [ARTICLE]

$14.300 O KE AUPUNI I AIHUEIA.

He lmuu liooliaeha puuwni, ko i.aa ana na makoii e lioike mau aku imua 0 lvo kakou laliui, nn hana iuo, aa han« kololie, ua kee a 1110 na hala o ke alakai aua 0 kekalū 111 au kulnna o kakou i leeia wa, a e i ia mai aua paha makou e ua enemi o ka oiaio, lio mau moa i haku wale ia iho e makou, aka, na ka oiaio e hoiko uona ilio, a e lieluheluia keia liana apuka malalo iho noi me ka eliaolia, naluen, a uui ua liuopiliMa noonoo ana o ka lahui. Oia , keia; 1 ka wa e nolio kuliina ana o Mr. . H. A. P, Ivaaka, ua hauaia lie aelike uunvaeua o ke Kuhina Kalaiaina, oia , hoi ka Peresideiui o ka Papa Hoopae , Lima Hana a me ka poe nnihiko, ua lee nupuni 0 kii i na liinn hana Pukiki , malalo o kona mau lilo pouoi, a i ka ■\v.a e liiki mai ai na iima liana Pukiki 1 Hawaii nei, alaila, na kola mo keia maliiko e lawo liina liaaa ana, e hoihoi mai i SlOO fio kela a nie keia ka- , ne, a i $50. no na wahine pakahi, a he $50 iho lioi a ke aupuni e uku ai no ka wahine hookaiii, like me *100 . ka uku o ka waliine. 1' ka iva i ku mai ni ka mokiuihi lawe Pukiki 31oitaivlt e nolio kuhiua aua o Kipikoua ma ia wa, ua liooko alai lakou i na olelo o ka aoliko maluna oka poe lawe Puleiki, ma ka $100 o ke kane, a ]ie 50 dalu no ka wahine hookahi. Aka, ku mai uei kti mokuahi lawe Pukiki alua "Hansa" īne 1167 eemoku Pukiki, lie 286 0 lakou he wahme wale no, TJa lawe aenei nae ke aupuni ma ka hookele ana & ko Kuliiua Kalaiaina, i alakaiia e kona poo, na ke aupuni -wale no e uku i na lilo u pau loa, a liookuu loa aku la i na poe mahi ko.iole euku inai i ko lakou liapa o na lilo 110 na wahine ma ]je §50 pakahi, e like īne ka aelike muu. Aole i noi mai na mahiko i ka Perenidenaoka Papa Hoopao L.'ina Hana oia o Ailuene, 0 liookuu aku 1 leo lakou liapa o na uku no na waliine, oia lie S?5O a iawe honua wale ae nei no ko aupuni i ka liookaa ana i na lilo o na wahine a pau loa malima o na hokua o ke o.upuni, a hehi aku la i na liooko aua o ka uelike i hana mua ia e ka alia kuhina i pau, a na aha kuhina nei 110 hoi i hooko ai maluiia o na Pukiki ilaweia mai ai e ka mokualii Monai'eh, Eia ke kumu i ala mai ai keia hana paewaewa: Mamua aku nei, na noi aku ka Ahahui Mahiko a Hoolawa Lima Hana i ke aupuui, e ae mai e hookohuia 0 Mi'. Samuela T. Alekanedero i Agena e hele ai e lioao e 'imi lima hana i ke aupuni o lapana, malalo o na lilo o ua aliahui la, me ka hoolilo ole i hookalii dala 0 ka waihona 0 ka lahui ma ia liuakai, akii, hoole aku uei nae keia aha kuhina ia noi a ia ahaliui. Ualilo keia hoole ana a ko a\ipuni, i mea e hoonune ai i ka noonoo 0 ia poe koikoi o ka aīna. Aiko ua mau kuhina nei lohe aua, e halawai ana keia ahaliui nui o ka poe waiwai o ka aina nei mai Hawaii a Kauai, i keia malama iho o Okatoba a e noho pu ana me keia inanao nune iloko , o ia poe mana, no ko lakou hoowahawala ia, a ma hoi e hui pu aeme ko ka laliui holookoa hoomuikiuki 1 keia alia kuhina e kooho mai nei, ma o ka hookele naaupo ana a kekahi mau kuhina, nolaila, manao iho nei lana 0 lioomaaEli aku i ka inaina o keia ahahui mana, ina ka lioomalimali ana aku ia lakou, e lawe ke aupuni i na lilo o na wahine PuHM, naaluna o ko ka laliui waihonu, ka mea lioi a ke kuliina poo i alapahi leo nui ae ai iloko o ka aliaolelo penei; "Aole loa e kooliloia kekahi dala o ke aupuni ma la ae ole o ka ahaolelo." 0 ka nui o na waliiae Pukiki i lawe / a mai . ne i e ka uiokuahi Hansa, lie n 1 e pa 8100 ia ko lakou inau

lilo pakalii a ko aupuni„o uku ai, nlaila, na liiki i len 28.600 ilalako ko aupuni lilo 110 īui Avrtliiiic walo 110, leo Uui pu ole ia.leo nu kamalii.- Aku, ina ma ka aeliko mua i liookoia ai ma o na mi liine Pukilu la o ka mokualū Monai'eh ]io §14.300 waie no a ko anpuni o uku ai, a ma ku keia īnau .kuliina kuai ana | e lioomnalili nlui i ka inaiua o kekahi poo nuuin iloko o ka ainu, ua polio a uu aiiiuo ia mailoko akuokokakou waihoun ilala ho $11."00. Ko lawe noi ka Peresulena o ka Papa a me koiia poo, muluna o Ic<j lana liokua, i uu hana kolohe a me na hana kekee o hoohaukae ai i na moolelo o kn liana a ia l'apu a ka laliui o nunu aku noi mo ka luika pono. He iiana ku anoi i ko kanawai keia uliuuliu ilala a ka Pevpsidena o lea Papn Hoopae Linia Huna. Ho apuka koia a lie kai'aiiuu oleelo o liiki ole ai ke lioihoi ia ka pono kivila, inn ho mau kino kanaka mo ka noonoo ko lavia, ke kiola wale ana ia 81*1.300 oko kn luhui kuoiioono. He haīm lioi o Luuio ,ū iloko <> na puuwai alohu u pau ka inaina, ka huliu a nie ka iiiiinaoiiio i na !a a. pau o ko laua ola nuu. Ke nuuiao nei anei keia uiau iuiiiiiui, o na taupani i.lalu a ka lehulehu, ka mea nuiiu e hoomaalili i na liului o ka poe maliiko i ku lanahana eleaon. hoaaloha ole? Aole, o ka mea ia e hoan uha walo i ko lakon waihona. loa mai ni i kr ukiulfi u ka lahui, kn ahaMa keiu hana kumakaia papalua a alolin ole, e ae aku anei kakou i ka poe 0 lianu kolohe ana i ko kakou aupuni e ailiue wale ia keia puu dala e keia mau luihiua poiialo 'a palaualelo i makemake ole ia e ka laliui e uoho loihi mai maliuiu o ka hookele aim i ko kakou aupuni. Mn ko makou ano he inakaainnna 110 ka aina, he poe hoi e uku ann i na auhau 110 ka poniaikni o ku aina, aolo ■'inakou i makemake iki i keia lnma apuka i ko ko aupuni waiwni, a ko kue nei inakou i koiu ano liana a liiki i ka hopeua. Eka laliui liuwuii.' Kn poe nona ka aiua, ka Moi u me na pono mua maluna o koia ainu a na kupuna o kakou 1 luhi ai. Ke hoomaopopo kakou i keia ano hana a kekahi niau kuliina o kakou, a hoohui ae me ka lakou mau iiaiia paewaewa mua, ua hiki ia makou ke olelo kanaluii ole ae, oia o Hnwaii ma ke oioina o lea niliinihi a ma ke kawao Aigupita aie kaa ole i lele ilio ilei, e ku nana aku nei i ka liopeiia uwuliia o ka piiikia kuloku a luuvaho o ko kakou aina uloha. A oini, aole ko aupuni i iho lea aku na keehiua ilalo o kn hoiionu oka pilikia, nolaila, ke hui x>u nei makou ma ka inoa o kn lahui i ku hooho liko ana ka Hou. O'. Nawahi kukala leo nui nia ka pepa o ka pnle i hala, e i ana ; "E pau o Ailuene e.pono ai. E pau o Kipikoua e ola ai ka lahui."