Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 35, 2 September 1882 — HE MOOLELO KAAO NO KA LIO LELE KUPANAHALOA A ME KE KEIKI ALII WIWO OLE O KA LEWA [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO KAAO NO KA LIO LELE KUPANAHALOA

A ME KE KEIKI ALII WIWO OLE O KA LEWA

Ili'i 1 A J.Joomaki>. ao hi oia i !<• ' aapum au.i i ko knlanukmihak', niai Ua Akau .1 i ka Hoinaa mai ka Ilikina a !." Koniohana. A i ke kokok" ana aku o kn ia 0 miii aku i kona mau kukuua 0 ku iualainalainn, a na ka ilikai 0 kaili aku ī ka !a inalalo 0 ka l'oepoo laui. ololu ilio !a oia iioko ona, aoh' au i ik" i kahi knpono koia po. >' liko 1110 keia kulanakauhalo a ka nani 0 hooipo nei, 'ulaila, inaan. i ;.il e lioohala ai i ko'u po, a ma ko kakahiaka uui \) ka la apopo, 0 iuiii hoi alui an i kuu oli .iia a 1110 kuu Kome alii, >• hoike aku hoi i kuu makuakann i ka oiaio a me Ua waiwai nui loa 0 ke-ia maliana, oiai, ua ike au i ua mea a pau, nnu kuu [100 hiki i kim mau laki. o 'iko ine ka ike a kuu maka. A hoomaka iho la oiu 0 inii i wnhi 0 moe ai muiu po. a m>' kahi kupono no koma lio kupiinaha >■ ku ai, i ole e ike, ia mai e kekuhi moa " »>■. A iuia hoi 0 imi uim i kahī kup*inu. loaa uku !a iaia ī waeuakonuo ke kulanak-'.u-hale, 0 ku ana kokaki !ia!e ;ilii nani, nia kekuhi wahi kiekio loa, ua hoopuniia oia ni'.' na papu kiekio loa, i moa 0 palo aku ai i na euemi, olelo iho !a oia iloko ona, uia keia Hale aliī au e inoeui. We'uo i" la oia i ke piii" uiamua o kanolio, eiioohele a" aua i ka neo aua o ka !io, a i ke kitu pono ana nuiluna 0 ka llalo, alii, hoemi iho la oia i ka lio ilalo, a kau pono inaluua 0 ke kaupaku iiulahalalui 0 ka hale alii. a maliope iiio 0 kona lole ana iho luaī luna ilio o ka lio, iio.nnaikai aku la oia i ka Ilaku ka mea nona ka hoonnuiiu, a hooinaka pu 10 !a 110 hoi oia e kaapuni i ka iio, 0 uana [ 0110 ana 1 komi auo, a 1110 ko kupai.uiaha 0 kana uiiui liaua kauiahao, a uialiope ii><> o ka.mi kilolii ana, hoopuka m la <>i,' i kaiia iiooliiki penei.- * " M , ka inoa laahia 0 Alalie Hoinok 1", ke huī nei au i ka'u lioohiki paa iua k<j kuupaku o kuia iiule alii uani ;i'u i kipa mai nei, uo ka mea, nana i huawi mai ia'u i keia inakana muikai loa: ina i ohiolu 1 k;i H.aku, ka inea noma ka hoonaniia, e liooloihī aku i ko'u 111,ui la ma keia olu ana, a e hoihoi aku hoi ia'll i ko'u aina hauau a me ko'n ohana n,e ko ola inaikni, a haluwai kino aku me kuu niakuakaiie ke Alii ka Moi. aluila, 0 haawi aku no uu i ua hooimiikai kiekiu a me ua inakana oi loa aku i ko u hoaaloha, kamea iuiuii i haawi -111:1 i i lo.'ia makaua, a uialuua ae o na mea a pau a'u e, haawi aleu ai iaia, 0 ka haiioliiino o ko'u kulanii he hooilina moi 110 iee iLUpimi, a hiki ī ka laahia o kmi kailuiahine muli, ka oi' 0 ka nani, u ni" ka uohea 0 ua pna iloko 0 ko'u ohana. e like ine kana mea e uoi nuu" ai." . • Noho iho la oia maluna o kaupako, a iiuln iho la oia iloko odu iio kaiia waiii e hele aku ai, nana ae la oia mao a immuei aole oia i ike wahi maalo kauak , īki; a ke aukimainei na kukuna ele.ole o ka po īnaluua o ka ili honun: ia nianawa hoounumo ao la oia, ua pau na kuniuaina 0 koia halo alii i ka liiainoo. Ua mwaliwali oia i ka poloii, >>iai inai koua haalele aua aku i ka mna hanun, aole i komo wahi uiea ai iki i kona walia, a liiki wale 110 i koua hooilio ana ilio me koua lio !o!e maluua o kniipakn 0 ka Halo aliii. Oloio iho la oia iloioj 00,1, i)" oiaio. 0 keia wale uo kuhi kui>ono ahi 0 iko ncij 110 ko'u hooluolu ana i keiu po, 0 hiki olū ni ko hoopoino ia Uo'u ola, a 0 hon-

pau iu ,u ko'u niaku pouiuuiu, a uniaunia miha no ku pohili, o koin holo auwakrtiip,»ku 0 k.i halo alii, a hooniuka aku 111 '' iho iialo, 0 aui ai i koknhi wahi va i.i. i.iia 1 hoonwku aku ui, loaa aku h> ,:ua k.'kahi uuu aiununni. a malaila 01 ( 1 iho o.kvi ai a hiki īlnlo loa oka halo, a i 'uihi i ,o;;a aku ai iaia kekahi koona ioa, ii,l hauuia kona mau paia iuo | ohaku niahala nani loa, iaia i komo a.,,i i'. iloko oia koona, ua hoolnkilole ia kon.i p;un\ui. i ko ku]ianaha a 1110 ke ano 11 o kona 'nanaia ana; aku, uolo nao ou 1 h.ho wahi iuununm iki, aolo lioi k» 1 'o n., ki'kahi moa ola uhaue, !io 010 loa n" Konio loa aku !a oiu iloko 0 ua k""na 11. iaku i waonakouu. iluli u,. la ina <■ ii:i)ni nia ka aUati ame ka lienia aol ' 1 inao|;opo iaia kalii 0 liolo hou uku ai. Oiai oia nialoko o ko keolia inalihini oia wak' 110, ninun iho la oia iloko ona lualia la ko auo o koiu ku'na, a owai lii ka haku o koia w..hi, a nmhea la ko uliuuii • puka hou aka ai au iwaho K ;ihn !>o ka wau ina i uolio .ilui uoi uia kaiipiku i> koia halo nia leahi a kini !io 0 1»u la. iao ao 110 la ia, liuli hoi aku wau 1 kuu i'iua hanau. lai i 0 kaniuilio ana iloko oua, iko aku i 1 oia ii" wahi uiuiki uuku 0 kokahi nUilaiiuiKiiiia i liko iue koahi. e ku polol"i inai ina i kalii a ianoi e kuana: haka (.0110 loa aku 'a kona mau maka ma kahi u kahi iiialamalama 0 uiuiki mai ana, a lioouiaepopo loa aku la keia, aia umloko aku he keona akea loa, a ho auajii;i. niii •- na kaiiwa wahineko luaua aua: a mav. uoiia oia anaina wahino, iko aku la keia i kokahi kaikamahiuo opiopio loa, lio lu'loholona ni, a 1110 ua ouli kiuo nani kona 0 noho ana i waenakouu, ua ioilii maikai, a puipui noheakona papali--11.1,11 !>a knpuia aku kona inoa. 11 ka O k.'i_a kaiko.niahino opiopio, oia 110 k". kaikaiualiiiu; ponoi a ka, Moi o ko I kulauakauluilo. a ua aloha aku kona makuakanu iaia, a no ko aloha loa 0 Jloi i kaua kaikamaliiiK', ua hana oia i luiia haio alii uoua; a i na \va a pau aua 0 makouuiko ai 0 loah'a, 0 hele mau aku ana oia r loalou ine kaua inau kauwa wahino: 0 hala ana he inau la olua a 0' aku .' hulahula ;ii, hiineni, u me na loak.i uialoko oia keoua, mamua 0 koua hoi aua mai uo kotia hale alii, kahi ana 0 noho paa ai; iloko 0 ka nani a ino ka luinohauo a kona makuakane tuoi i hooinakiiukan ii uona, mena lako makauiao H" iiuii leak-a loa luii iaia nia ia po, i ka loln: aua i kokahi .> koua mau kauwa waliiin. l i melo uiai ai, a hele aku la oia 1 wa.uia o ua kauwa wahine, 0 kui lima pu aiin nie keluilii o ua keiki opiopio 0 Uona u!o alii, me kana pahi ma kona limu, a puka aku la 110 ku liale alii; ia lakoil i kouio mai ai iloko o ka hnle alii, halii ao la lakou i na lako hale, a lu ia ao la 1110 na waiala o kela m'o keia ano e inuani ana, a ino na mua a pau e hoohauoli nna 1 ka malihiui e komo ana iniilok" oin niau paia i inuinuha ia 0 ke A ia lakou 0 uoho ana nie ka uanea loio mui )a ko keiki alii ino !<a uiakau 010 malnna o ke koiki opiopio i kin nn mai ai 1110. ko kaikamahine alii, a Kui aku la ini' ka ikaika, lawe ae la oia i ka pahi 0 paa ana tua kona lima, liuli hou ae la oia a lele mai la maluua 0 ua kau\va wahino, oiai lakou 0 nauea iina in° ko kaikamalmie alii, a hookau liilii aku la mao a inaauei. Ike keiki alii 0 huhu hula 010 ui'ii 0 ;i iii nei, nuna pono mai la ko kaikaniahine alii nialuua ona, a ike iuai ia oia i keia keiki kanaku luaikai, he ui 1 ho nani kona uuiu heloheleiiii, pane mui la oia penei: Ho oīaio auei ka kuu makmluuie i imike niai ai ia'u, 110 ka lielo ana aku 0 kekalii uiea iaia >■ noi ai e lilo wau i wahine uaua, a 110 ka mea hoi, ke iko nej au nie kuu īnaii nnika ponoi i keia wa i kekahi koīki opiopio, me aa holeheleua naiii loa. Ho'ui onu ui, ahe inini ona uani, aolo au i ike i kekahi naui 0 ae mamua oua, heheleheleua lioi a'u e lioo' j liihi uei.' Ko luanuo nei an, aohe iio ' kanuka 0 ae, 0 00 no ia 0 ka naui o na

ui, w u,i ho»nHini[uui: m.u kim niakiwlw ' 110 in*n. iki ilu» ani ko k:\kou niuol.->; . mn koiu wahi. u .. kamuilū, iki ae h..i „11 no ko kano hovi]\*!;m u 1," kaikaniahino Uīi, manma ,u 0 k,i mk, Ki„o » . a kr .. kikoiki alii iua koia vahi Oka Moi Ini.i. u,v h,.num.i im »i nana hookahi kvikikan.'. •> t . ;l h,io] ul;ui aku kon.i inakuakaiai i i.n in" iw koiki alii l.i, ho kyiki oi'iopio )jo oiii, a liu liuoilina Uoi 110 ka nolio aiii o Ima, k<- mak'i ka iiiiikuakam, ua hooh' nao ko kaiieamalii»o alii i koua lilu uua i wahiue naua, aka, i konaikoaua i kuiakoiki ulii, opiopio nani, im hoomanao ao la oia, u l-.t-ia palia ka ui >j īuia, a'n i hool,- uiiia ai i (.1 iiinhope ak' 1 .)