Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 24, 17 Iune 1882 — KA MAKUA BIHOPA O ARATEA. [ARTICLE]

KA MAKUA BIHOPA O ARATEA.

Ua kaa hou mai īnahuia o ka makou I peni, ka nkana luiiluu o ka lioike ana aku. i mua o na īaakamaka Katolika i. me ka lehulehu, ma ka hora 4 a me 30 minute paha o ke ahiahi Wabati aku ' n;i \ tala ' lune !!• i ka hnakai kai molihini e hoi mai ana e komo iloko' o ka luakini Mai-ie ka Malu, na oluolu i ke Akua Mana Loa, iuamuli o Kona mana ike oleia, e aku i ke ola o ka Bihopa o Aratea Lonis Maigi-et, mai keia ola aku iloko o kona mau la hapauea 'a me ke onawalhvali. Ua hanau ia oia ma Maille, Okana aina o Vieua, aupuni o Farani, i ka la 11 0 Sepatemaba, 1804. Ua poniia oia i kahunapule i ka 1828 ma Eouena oia i noho mua ai, a mailaila mai i hqlo mai ai ma ke ano he elele e lawe ana i ke ola i ko na mokupuni o Tahiti a hiki loa mai i Hawaii nei, ke ano o kona manaoio, a makala 9 paha O lulai, 1810 kona k«ehi mua ana ia Hawaii nei. I ka la

29 o 1 ulai 1817, ua hookiekio ia oia 1 " i3ihopa no Aratea. Ma ia wa mai kona noho poo aiifi 110 ka Ekaleeia Katolika a hi.ii i ka makahiki aku nei i hala, ka wa hoi a na ohohina aniona nawaliwali Kino e hoomailo mai ana i kona liino, poniia iho la o Makua Halemano i kokua Bihopa uona. I ka wa 'o kona mako ana, ua hiiii aku na makaliiki i ko 77 a keu, a i ko 35 hoi o na makaiiiiii o ka noho paaua ana na ka Haku ma keia aina. Ua mahaloia makemakeia oia - e ka lehulehu, no ke akahui, haahaa_ a me k« hoopono, a ke manaolana nei kana mau liaumano, aia oia ke hui la me ",na puali o na auela i koia wa, e hooleuu a noomaha ana i kona mau luhi. Hk make walohia.—Mahope iho o ka hora 12 o ke awaleea Poakahi iho nei, 1 iv c> ke kapena Hope o s ka mokuahi kaua Beritania " Champion " kau ana mnluua o ka lio, a liolo aku e ike i na lealea o ka la o Kameliameha raa Kapiolani Puka, uiiii ka lialo lio aku o Mr. Jumes Uodd, aia hoi, ua lmule iho ln oia i lalo j ka honua a eha loa ma ke poo. Ua ai;ā koko ao na kauka Rokedo, Borodi .i mo ko ka moku e wahi i kona mavi jalapu, ako', ua olalau kona uoonoo no .;a oha i loaa ia ia. Ua hoihoi koke ia i ,a Halemai Moiwahine me ka malama j>ono ia; aka, nohe i hoi mai kona noo- ' aoo niaikai a hiki i ka wa a ka make i . awe aku ai ia i i i ka liora 7 a me 30 minute oia aliiahi iho no. Aloha ino jia. Uu hookauluaoia i kona moku e ku i. ivi inr. Honolulu nei, e haawi i kona .ipu iioom'iikai i ka la nui o ko kak.ou >Ta-i aupuni, a e komo pu hoi i na leaa me na hauoli o ia la' aka he okoa ia n?anao o kona mea nana i hana. Ua .īanau i:v oia i lanuarī 23 1841, nola'ila, uia kona wa i muke ai, he 41 wale no ma niau makrhiki. I ke aliiaki Poakolu iho nei, ua hoolewu ia oia malalo o ka lihana koa, a kanu ia aku la ma Nuumu, īna ka aoao o kona hoa kapena o ;a Yixen i kaiiuia ai. Ua hele kino aku ia Ahaololo i kona lioolowa, a ua kapae ia na liann oia la ma ka aoao o ke auiuni.