Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 20, 20 May 1882 — KA MANAO PEPA O KA NUPEPA, "SOUTHERN WORKMAN" [ARTICLE]

KA MANAO PEPA O KA NUPEPA, "SOUTHERN WORKMAN"

[Ko lioopukii ;vku no.i mnkou i lu\ manno' popu o ku nupepa "Soutlwva Workiv\nt\" e hooponopouoia noi o Si>muolrt 0 Limnikaika.] Kift 1jh innl{i\wim n nn> | <0 kmnu o h\ mokomolio o liiki imii j*iiu i»i\wi\oiift o hn naauno 7/ikinn i\ nio ko ko Komoham, Ur\ ok'lo mni o Willmin H Suwa<ia, "0 ka moiuni Pakipika o lilo ana iu i kokahi la e luki mai aim i kalum no lea linknku inii". Ma ko nuo pilikino, ui\ oi howahewa nleu kn pako no kakou, qo k» mea, ua hiki no iain ko paluku aiai i na niea a pau e hiki ai i konn mau lima ke lalu» aku. ho nkua oiaio nuei l?o ka pake? Un halawiū mai ko lakou mau akua tuo ko kukou akua tua na kapakai o ka Pakipiku. Aka o ka mea nui hookahi iloko o keia mea, oia lea halawai ana o na ale o ka malamalaiua Jiikina u mo ko ke Komohana, o waiho nei mawaena o na Aina puni ole elua, kahi a na puali koa kaua ole e hele nei no ka pomaikai kuhohonu no America. 0 keia hakaka ana o db manao aia no ia inalalo aku o na walaau kaniailio ana a me na hoopaapaa nupepa o ka la. Aia he 13,000 pake ma na Pae Aina o Hawaii, kokoke he mau kane wale no | lakou apau, a ke pii nui mai la no. Iloko o elima makahiki e hi!:i ana ka nui i ka 20,000 o lakou. O ke 45,000 kanaka aawaii [he 12,000 o lakou ua a oo loa] ko emi nei; ho umi hapa lianeri o lakou ua loaa i ka mai lopera; tia make keia lahui. Mawalio ae o na pakō, he 6,000 mau haole oia na Amei'iea, Pelekane, G-ei'emaiiia a mo na Pukiki. Maloko o ku haiolelo a ka Luna Senate Miller, ua. i oia penei." "Ua maopopo loa e niouiiu ana na Pae Aina Hawaii e na pako iloko o umi nmkahiki, koe wale no ka hapaiia o kekahi mau haaa eolea e papa ai i ke hou ana aku o na pake." Aole no oia ka tnea hewa loa. ue kakakaikahi loa na pake wahine e laweia la i Hawaii; ua oi loa oku mamua o elua pake kane, i kela a me keia wahine pakahi; e nui ana ke komohewaia o na ohana; e hapa ana na hanan o na kamalii, e nalowale aku ana ka noho maemae ana, a e ulupaia ke ola maik&i ana o na kanaka. O keia īho )a ka hopena o ka nui hewahewa loa ana aku pake iwaena o kela laliui Polunesia oluolu. Ke upiki nei na pake i na kanak$f o ka hewa loa aia ma ka laina o ka noho pono aua. Aohe hookahi mea ina uawaii e hoohalahala nei no ko na pakt holo nui loa mai i Hawaii. Aia no he hana ma Kaleponi e lawa ai na mea apau u. Ke loaa nei i na pake na uku hana maikai ma Hawaii, a me Kaleponi. Aia no nae iloko o ia mau aina a elua na palaualelo ae a ka manao. Aole o ka mea waiwai n me ka paahana ke pilikia loa, ana, tvka o ka noho aua maikai o ke kunaka. 0 ke kokoke loa ana inai o ka wa e hoopaoia ai o ko Kuikahi Panailike mamuli o ke poho o ka waihona waiwai 0 Amerika Huipuia, e lilo. aaa paha īa i knmu naauao, aka e pau ana ka hapalua o na mahijip o Uawaii i ka banakarupe. Alaila o na paka auauei keia, ka poe maa ma ka hoohui e kukulu i ona leumu waiwai a me ka hoopouopono pakiko, e kuai aua lukou i ua tnat) mahiko la, hoomahuuhua i kahi o ku ai o ko lakou mau wawao, a hookomo hon mai 1 mau tausani o ko lakoivmau hoa kanaka, a lawe io maoli ao mahope, i ka wa hoi a Iakou e iko ai i ka mana o ko koho balota, oiai hoi e weheia aku ana ka mana koho no laleou. I lolio o mni makahiki, o makaukau ana ke aiimoku kaua 0 Kiū?. Heaha la ke kumu i hiki pk 1 ai ia Hawaii, ine ka huliamahi ole e iike me ia e nee nei, ma ke kaupe malie ana no hoi. a aole o ka hoolilo. i panalaau no ke aupuni Etuepeire o Kinal Ina ua hookumu paaia e Ameiika uuipuia ka inani'.o e lawa ia Hawaii, aohe mana kuloko nana e keakea mai. Ke noonoo mai nei anei ko kakou mai\ Kilo aupuni no keiu. niea/ Ua hoaoia kekalii mea' ma nawaii e lioohuli aku i na pake' ma ka hoomaua e uanelio, aka aohe i holo pono iki. Ua hiki i na Amcrika ke moni uku i ua pake, a o na pake hoi ka mo ni aku i na kauaka Hawaii. Ua loaa i ko kakou mau kilo aupuni ho hana, no ka iue«, ina o ulu mai una nā p oieaikai mamuli o ka awiwi mai*a ke oki ana i ka puali o Panama u hui na # moana elua, alaila inai ae aku-e lilo oiiawaii 1 ua pake.