Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 9, 4 March 1882 — KEKAHI MAU KUMUHANA. [ARTICLE]

KEKAHI MAU KUMUHANA.

Oiai kokoke mai ka imiuiwa o noho ui ko kakou ahaolelo kuu kanawai, eoluila, ua manuo uiakou, ma ko makou auo, he pono ke waihoia uku i mua o ko akea a me tia lunamakaaiuana a ka kiliui i koho iho nei, kekahi mau kumuhana no ke kaana a uio ka uoouoo aua o ua mea a pau, oia keia niau ku« uinhana malalo iho uei: E makanlaia be ola o ka lahui. E kaana pono ia na ul;u luna aupuni, a o ukuia kela a me keia luna aupuni e iike nie fea nui o fea hana. E hoololi i ka lioonaauao ana i nu keiiii Hawaii ma ka olelo Beritania, a a hoouiahuahuaia ka haawina no ia oihanu. E iiookaawale i iia Fajw Ola mai ke keena Kalaiaina aku, a e hooku kaawale ia Papa e like me ka Papa Hoonaaimo. E hookaawule loa i ka Papa Hoopae Lima Hana mai ka uoho maua ana o ke Kuhiaa Kalaiaina. E hoakea a e hoohohonuia ka nuku o ko awa o Mamala uia ka eli aua, no ka ! mea, oia ka tuakaha o komo nui mai ai I na loua. E hookaLiwaleiu i liaawina mahualiua kupono no na hana kuloko o ke aupuni, ō like mo ke oki ana i ka pali o Nunanu, ka hauu ana i mau alauui hele maikai, a uie iea wehe aua i tnau awa kumoku hou a me ko kukulu aua i na aiahaka. E hoonua hou ia i mau keiki Hawaii maoli e hoonuauao ma America a ma Enelaui paha, ma ua ike mikanika, loio a me kanka. E hoohaikiia Jce koiao uui aua mai o napake, me ua oliana ole. Aole e noho kekahi luua aupuui uia ua oihana elun, ke loaa iaia ka uku makahiki he hookahi taußani elua haneri no ka oihana hookahi. I I ke koao ana i ko kakou mau luaa aupuui, lie pono ke noonoo muaia ba poe nona ka aiua, ka poe i hanauia tna Hawaii nei e na makua haole, ka poo i hookupaiu, ka poe i noho loihi mn Hawaii nei, a me ka poe he kuonoono ko! lakou malnna o ka ainu } mamua o poe malihini i komo mai i loko uei o ka ama, a e holo tnai ana paha ma ka moana. E kohoia i Lnua Nana Buke Helu Aupuni (Couiptroller) no na oihaua aupuui a pau loa. E haawiia ka. mahalo kiekie e . ka luhui Hawaiiina makua Misionari Binama, Kakina, Wmi a me ku p ūa li 0 lakou i hnk aku i ka niake, a me ke koena o lako.u e ola nawuliwali nei, no ko lakou lawe ana mai i ke au malamaInma a me ka naauao i Haawaii nei. | Ka poe no lakon ku haalele aua i na home, na makua, na pilikana, a au mai la i ka nioana kai lipolipo, na ale hanupanupa, ua nalu kupikipikio o ka Lae Hao, mamuli o ke aloha i ka poe e nolio (mu iloko □ kiu nialu o ka umke ma keia Pae Aiua, n pahola nwi lu ia kakou i ka

onenelio muikni uie ku helu 010 i na l»ln a me na popilikia o lee ala luti. lakou i hooinaka i ko kukulu uua i oleio polapala ka kakou, a i hoonuuiia mai keia lula o ko lukou luhi a hiki loa i keia honauna e ola uei. Ua lioahewa kekuhi poe o ko kaleou lahui i na lumui uiua loa a kakou no ko ao 010 ana ia kakou i kinolii ma ka olelo Br.elani, Aole o makou kokuhi i hookomo ia o ua uiunao oia nuo, no ka mea, uu luanao niakou, uialia oia uo ka uoonoo oia wa a ko kakou mau kumu i hapai ai, n malia no paha, oiu nq ko kumu i lioli hikiwawo ai keia lahui i ko lakou j»ao mua ana raai, o ko Inkou uiulielo ana ina ka oleio Hawaii, a oluoln ke kauiaitio a nio ku lauoaaua nwiia aJii a mo na maknainaua. Auo, mahopa o Uo kakou ike lihi ima i na moa he mii o ku ao noi mamuli o kahi naauao uuku i loaa mai ka olelo Hawaii ao a na luakiui i hookutnu ai, ke paluhaluha u nio ko kipaluio uku o na mea i koe, lte ike i I<a olelo maluhiui i kamaaina ole i ko kakou ulolo, uolaila, ua manuo uiakou, o ku kuuuliinu uiakahiki a keu i hala ae uei o ko kukou n>nkee ana i ka kakou olelo i olelo inakua, ua lawa ia. Me ka uianaolaua ole o nalowale aua ko kakou olelo niaknahine raai ko kakou leheleho aku a me ka manao nui hoi no ko kakou pouo ko keia ūanauna a nio ku hananna e hiki mai ana a me ka lakou mau keiki mahope o lakou, nolaila, ko koi nei miikou i ko kakou uiau lunainakaainana o ka 1882, e hookuikahi lakou e liookaawale i puu d>»la īnahuahua no ka hoonanuno ana i ko kakou mali keiki ma ka ol?lo Enelani, ka olelo hoī e olelo mau ia noi, oiu ka olelo waiwai o keia honua. Ke makemake nei inukou, o kukuluia na kula haole mn kela a me keia apana, a e hookiiu lanakilaia nu kamalii a pau 0 aoia me ta uku ole o na niukim, a na ku aupuni uo ka uku, e like mo l<a uku ole ia ana o na kuk la u lu j ia wa. Mai" minamina ka nhaolelo i keia pou daln, no ka mea o ko kakou pomaikui a waiwai keia ko na makiia Hawaii. Ua waiho palaleha loihī keia mea m> ka wn 1 hala, aka ano. he mea pono ia kakou ke hapai me ku leo hookahi, e aoia ka kakou mau keiki īaa ka olelo Euelani me ka uku ole. Ko loaa i tia keiki a kakou l:eia olelo, alailu e pomaikai auauei lakou a me ka lokou mau mamo mahope o lakou. Mai opukekeue kakoū, no ka mea ko manao nei makou, ua hiki niai ka manawa e ifee ai kakou i ko kakou haule loa i hope ma ua hana o ko kakon aina. 0 na keiki Hawaii e iioho tuai nei ma na knlaua kiekie a hunohano o ko leakou aina, o ka poo wale uo i loan ia lakou fea mahele ike olelo Enelani. iu k«kua nui kakou i keia e pono _ Ua oiuoln loh ka mai o ke Kiaf»inn DotniniB, a n-; eoi aku oin i kona hnle ponoi m« W sinetona Hale. 555"" Elun pole j h«la t.ku noi, im m»ke emoel» lon o B K Holi o Lihoe, ke kakaoolelo n kiimina o K:mai. tJn hoopmia o ken knlui lio o kn Moi, » «ii hookohnin o C H iiratna ma ia wahi i ka Ponkoln iho nei. Bā§P° K.e mnkemnko nei o e loaa ia lukou kokuhi loio b.-, o le, i kumeka hoopouo, tela humn lole m»ik>ii, « i wahine akam»i i ku. hnuiuhmu lole me ona wnhiue ike i ka h«ua pnpale. I kekahi i>i o kela mnu pule nkn nei i hala, ua poholo kek..bi pake iloko O ka ipu h«o hoomoa kopuM o Halanla, a un akaakaaia koua ili. Ua olelo ua kauka o Ivob»ln, e oia no un p .|<o Ir. HāP* Ua liookohuia o K»nka Pikn i Luua O no ka mokupuni o o*hu nei, » be pouo i iia pne i 0 oleia ke hele i ona 1», i Ua lu pau. mai ka ho.-.. 9 m „hifci i ka 12 nwakeu, to e ua ln S-.b-.ti a me uii Po..k»hi, ka H t .le Hai.wi Laau Lapaiui ma Kikih»le. Oi-.i he KauEia oluolu oi;,, aole no e ole koua he(e nui ia o na kanaku. E«r E nai,., „ u leo uiaUou pou Leluhelu i ua olflo hoolah'i o puk-i aku nei «na keia pepa. Uu loaa he wa..pa lawau'makai o i« Lokaim. 431'™' Ga lono I.iūHhea waie ia iie ,.e hoohi»losa tuai iiiia ka mokuahi mawiieua o K»pal»kiko a mb Hom.lnln noi, ma ka la mua lul.ii aenei. Ua lou7 maPmako,.. e . «ku ann ka hohonu o iia kowa iri»\vi<en;> o ko kakon nei nmu mokn.puni, no kn Uiauao a hoomoe uku i uii.u wne-i ulelo Uioe moona. lnui„ e H ,\v,.ii! 33? ftla len liunkui liope »ku nui » ke kuna Kekauluohi i H-,u>,U-i. u .t hnulu kekahi iuiua iloko o ke kai i ka p 0) „| tH m hoohuli kokein k« Ja„ku, » un p'ukol» j ka luina tna ka loaa hou aini. !

Ua lolie mai maleon, ua hooaln ae nei kekahi poe noonoo o kuia kuluuakauhale o Hoeolulu nei he ahahui, o imi ana i na kunni r hooholomua ni i ka pomaikai o Hawaii uei, ija kapa iho lakou i ka inou o ka lakou ahahui, " Ko llawaii nei Hoola." Hk wahi NU hou. — Eua lioa'lolm o k» pouo o Krislo ; E hoikeaun ko Knla S b.ti o K»Uuku Kool"ul<m nni k>i la 25 M>ii'nki »e nei , a ua in»kemake i« onlu>u o o» Kula S"b«ti a puni kn woknuuni o Oahu uui, o nauo mai ino kalii L>« Oli\'a m.ii am na lima, n nu in«k>.u uo e n>rtUuii\ i» oukou uo ua pono uo lei lielo iiuu mai a n,o ku hoi niin aku. 110 nm'u walii nu liou ia. 0 ui«ua uo. WS Lokni, S K i—K"iuito.