Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 48, 26 November 1881 — HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU. KE KOA PUKANI O NA AU POULIULI. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU. KE KOA PUKANI O NA AU POULIULI.

Unuhiia e ka Peni a Joseph Poepoe, no ka Uiwahiwaa ka Lahui.] MOKUNA IX. ĪIELU 82. "He nipn mnlk-nl Ka luii walohia lua olo—lkea ke Keiki Alii Hautona me konn nani nui— Lilo i aiknne alolia na llokekila—Ka laua hoohikipaa— Noho ka Aha Kuhina o noonoo no ka huakai imi makua a Rokekila—Hoohihi ke Keiki Alii Hautona. [No ke kaawale ana 'ku o ka mea kakau ma ka mokupuni o Keawe, ina kona lihi akau, nolaila, ua liookauhia ia ka kakou kaao o keia mau helu 2 i liula iho nei o ka kakou Hiwahiwa, akahi tio a oili pulelo hou akti imua o oukou ena makamaka puni kaao. Eia mai hoonuu ia iho. Mea kakau. ka haakulipo lea nna al<u o na hoewe anu iloko o ko Hautonti puuwai, oiai hoi ka leo nolu wai[)ahe o ka Naita Kokekila Hinedn, e hoali mai ana me ka nuauao nui a me ke akamai lua ole hoi i na mapuna olelo e hounehe mino aka ia ai na papalina o tia Alii opio la, ua hiUi ole iaia ke umi a puaa iho i «a kaikoii ae a kona manao hoolnhi e lilo ia i lioaloha oiaio no ka Naita nolaila, ua kaomi maila ka lau o kona lima akau i ka pnlima o Kokekila, a m-} ku leo nawali naheeiahe malie pane mai la oia: " E ka Nnita, ano ke hoao nei au e hoopa aku ma ka aoao oluolu o kou lokomaikai palena ole, e ae mai kou lianohono e lawe aku kou oluolu i keia a'u e haawi aku nei—" I keia wa i lalau iho ai ua keiki Alii la ma kona poli a, unuhi maila lie komo dairaana opaka, haawi akula ia liokekila, uio ka hooinaka hou ana aku hoi e kuehu aku i ka liopena o kana mau olelo. Eia ka, makana a'u e haawi aku nei ia oe, a he hoike ana hoi ia no ka hakiikii pono ia una o ke kaula gula nani o ko kaua lilo ana i iimu hoaloha oiaio mui keia wa aku a na wn liope loa o ko kana mau ola ana maluim iho o ka houua. Nolaila, eka Naita, e apo inai iaia uo ka hoolaulea mui i ko koii o ko'u mau inakemake, a pela e hoanoia mui ui ka kaua herita e na Laui, a lilo io ia i mea oiuio a pau. Lalau maila hoi o Kokekila i ua komo diun)ana opaka la a ke keiki Alii Hautoua i molia aku ai i mua onu, a hookomo aela ma kekahi o kona manainaualima o ka liiua akaii, oia paha kn nuimimuua o "Pili" ka inoa tua ka ku Hawaii nei helu. la wa hoi, uauhi inaila ua Naita npi i ke komo o koua kahu liunui E.>herada i haawi tnal;iuia mai ai iaia nia na aeone pili kahakni oka moleupu'ni o ua lede "kupua. la, a haowi uiaila i ke koiki Alii opio me ka ukali ana mai o ua huaololo a ua Nuita la :

K lu» Alii, no ku loua nna in oo lio oluolu iu o kono inai i ko'u haahna o luw«i mai mo ka ilihia i ka makuuu naui lua o]o a kou kapu Alii i lianwi mni nei, iuu ko «no lioi ho Sila o hoopna nna i ku bcrita innknnme o ko kaua mau ma uao e lele uoi a paa nku a pna inui iloko o ko apo liooluihi, |n-la hoi oo o ko Alii, o ao Inaliia m«i ai„ e npo mai i ko'u liauai, oia hoi keia wuhi maleria auo ole a o lilo hoi ia wahi mea ano olej i lioailona hoopua uo ka welau o leo kaula gula nani a katia i kikomo aku no iloko o kela a nie keia o ko kaua pmiwai, a o keia hoi lea hoiko ana o ka paa io ana 0 ka piko o ke kaula nani, uiu ko'u aoao nei, a pela e pulama paa ia ai keia iuau ikoi nani o ka kaua kaulagula a uhi ka lepo o ka liouna inaluna iho o kaiia. Na na Luni io no e kakia mai i ka oiaio a me ku pna maluna o ka kaua niea e hoopaa uei. Mamuli o leeia mau pauai komolima iiiui ii na 'lii opio a me ka laua mau kukai kainaknniailio ana i omau ia ai a naki ka paa o ka laua olelo lioohiki e lilo kekahi i aikune na kekalii, Muhope iho o keia muu kihele hooaikane ana a ka Naita mo ko koiki Alii na oili hon maila ho manao nui u koikoi inai ko koilei Alii nmi, oia lioi koia : E kuu hoalolia Naita, ka mea nona ka oiwi kioo i alauaia no ko kahua tnokomoko, ka honua hoi a'u i holii kakaikahi ai, a o kahi hoi a'u i hoohihi loa at e ]iinai mau aku, nolaila, ia oe e liookanioe aku ai i kou mau kapuai no kou alahele, ke hana e ae nei au i ka puana laahia, he lioohiki, nia kou wahi e hele ahu ai maiaila aku no au, a ma kon wahi hoi e haulehia ai i pio na ke kahun j mokomoko, malaila pu no kaua. j Ika pau ana ae o keia mau olelo ake [ keiki Alii, ua hookakulou ia aku la ke poo o Rokekila, a haule akula tnai kona mau maka 'ku he mau kula waimaka, a a i kona aea ana ae, ua kapao malu ae la ia i kona mau papalina i nalowale ao hoi ka ukana ake aloha i hu'e mai la mailoko mai a— " Llanini ana na omaka wai Na mapuna a ka maka Ua hehua mai la e ke aloha, E hoonaku nei i kuu manawa, 0 knu manawa ia e au wale nei E hoona ae ana aohe e na, Aia no a lu ia iho, Ke aloha e hoohuai iwaho Alaila ua na ua ana. He mea maopopo o keia hoike ana a Hautona innn o Eokekila i kana iioohiki paa, ua lilo ia i mea e lioowela aku 1 ko Rokekila puuwai, i kona ike ana ih> ke haawi maila ke keiki Alii j kona kino a pau i hoa pili paa nona ma tm wahi a pau. i ka wa maikui, a me ka wa (Aole ipau.) llonoluln Nov. 5 1881 I ka Mea llanoliano A F Jndd Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekio a me ke kanlike o Ko Ilawaii l'ae Aiua. AU.hu oe M.imnli o ka liiki pono ana mai o ka lono io uiakou nei i keia In. e 01010 ana na olnolu i l<o kakou Moi aloha i ka hookohu ann. aku ia <e i Lnnakanawai Nui no ka Kiekie a rae ke Kaulike o ke Aupuni Hawaii. Nolaila, ke haawi pakahi akn noi makou i ko inakon mau liooinaikai pilia ana ia oo ine ka haahaa mamuli o ka Oihana haiiohiino a ko kakou Moi i hookiekie liouae neiia oe. Nnlaila, o ka makou pule mau e hapai ka malnliia, ka pouo, a me ke Kaulike nialalo o kau alakai ana a pela ke Akua Manaloa e kokua niai ai ia oe ' Ko liooin'.iikai nei makou i ka Moi o na Moi raa ka Lani no kona ao ana niai e lilo oo i inakua no ko Hawaii Pae Aina E oluolu kon hanohano e apo mai i ka makou hoomaikai lu oe. Me ka maliaio. liou niaii linaloha oiaio iloko o CarisGo A. 11. O. C. Kaumaleapili, Ma ko iakou Peresidena, Tliomas K Nalhaniel. ilonoluln Nov. lō 1881. la oe o Thos K NaLhaniel Esq. Pros 0 ka Ilui Opiopio lvrisliauo o Kaumaka])ili. Aloha oe :— Me ka liauoli ko'n loaa ana i kau leta e hoomaikai aua i ko'u liookiekie ia ana aka i kahi kulana kiekie loa rna ka oiliani? kanawai. He nni ko'n lianoli uo kou' ike ana i ko k ikaka Ilawaii mnlialo ana 1 ka Mni no koua koiio ana ia'u owau kona Lunakanaw..'. E oluolu oe o liaawi nku i ka Ilui au e nolm Peresidena nei i ko'u aloha oiaio. Nan iio . AFJiul(l.