Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 47, 19 November 1881 — KA LA 16 O NOVEMABA MA HONOLULU NEI. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

KA LA 16 O NOVEMABA MA HONOLULU NEI.

TJa wehe mai ke kakwhiaka o keia la n»e ka malie a hiehie, uu kalne aa kualiiwi, ua ike pouo ia na huina aouli, a ua kahiko iuui nu awawa e poai ana ia Honolnia nei me na wehi uliuli o nn ul<i laau. A i ke kupono aua o ka raanaiuana knhi hora o ka wati i ka hora 6, a o Uiaoaniuna kubi mi«utf i ka 12, uia hoi, na hualn ia ae la ko ke kula nei {)oe inoe loa ia kukahiaka, e ka oakolo ana ha|ianea o Pnowaina, no lakou na leo nui wawalo he iwakalua kuwamakahi i kukala mni ai. Hanau ka lani Kaulilua Puni kanaha kmnaiia makahiki Puni ka honua i ka ike ia Akahi wale no Mt>i Nana i kaapnui ka honua Aole akahi mamuii Aole no hoi inohope A pan ka honua i ke ahi. M.iwue-ua o ka hora 7 a nie 10 o 5a kakahiaka, ua ike ia na kauaka e niaalo una ma na alanui u me na pipa, e hakali mai ana na koa pualu, e hookikaknha ana na koa kaualio, a he hiohiona o ka hauoli a me ka lealea ke kau nna maluna o nn, mea apau, no lakou na hooniauao ana e kulaia i.i la. Ee makana na ka puali kina.ia.hi Helu 4 i ka. Moi. I ka bora y a me hapu o ke kakahi-

aku, ua iiuhu iho nn hoa o ka Poali Kinuiuhi Helu 4 i I<o lakou kuhiko' oihaua, a konio aku la lakou'iloko o ka i>a 'lii, e haawi aku i kekahi medela boo)mnohano i ka Moi, ma kona ano he lala kahiko loa no ka puali a i ka iwakalua hoi o kona mau niakahiki o l;a noho hon haua ana no'ka puali, Na ka Li;na Hoohnna J. H. Boyd i heluhelu aku i na olelo kaukau i iuua o ka Moi, a na ke kokua Luna hoohana Naone i haawi aku ika medala. Mahope o ka [)au ana o keia hana, ua kai huakai aku lakoa e lohe i ka haiolelo a ka Moi maloko o Kawainhao. I kuliko ai mo na 01010 i hoolalia ia niainua ae, e haiolelo ana ka Moi ma ka hora 10 o ia kakahiaka, aia hoi, ua hoopiha e aela ko ka Moi uiau uoakaainana waihooluu like ole ia loko o ka luakini o Kawaiahao. A ho liapaha liora paha koe, kani ae ka hora 10, ua īke ia akula kekahi ha}ia o ka bataliona kaua lio, ka puuli jnihi oht', ka puali koa ku mau, ka puuli Haku ponoi a me ka puali maiualuhoa o puka nuii ana mai ka j>a Alii ruui, a niaki akulu, a hoomoana ihola maloko 0 ka pa luakini, e hooiuaka ana mai ka pnka nui aku o waho o ka pa >i hiki i ka paepne o ke unuu o ka puka o ka Luakiui. Ka. Haiolelo Alii. Mohope iiio o ku hora 10, nn puka la ke kaa Alii mai ka pa Alii inai, e alakni ia aua e kekahi hapa o ka puali kaua lio, nie ka ukali pu ia e na ukali. A i ka hiki ana aku o ka huakai alii 1 ka pa luakiui, ua hoomaikai euai la ka poe Puhi Ohe Ī ka leo mele iahui : " Hawaii Ponoi." I ke koino ana aku o ua umi a uie na ukali iloko o ka puka nui o ka luakini, aia hoi, ua kvi aela na inei a pau oloko ilima, a niele koke tuai la ka papa hieueui i ke niela: Hawaii Ponoi. Alakai ia akula ua moi, ke kama Aliiwahine liikelike, na kano a na Alii His Es. Jno 0 Dominis a me Hon A S Cleghorn, H H Buta Keelikolani a mo ke lviaaina wahine o Ilnwaii, a hoonoho ia nialuna o na noho i kukulu ia maluna o kekahi wahi kiekie i hana ia inainna iho oka awai. Ua kn uo ke anaina Alii a pau ke melo ia ana o Hawaii Ponoi.

I Ua hooki ana iho o ke mele. aia ho ua welie uaaihi ka Moi i ka haiolelo nialalo iho nei, mahope iho o ka ainama ana o ka pule, ma ka olelo Kuwaii, a na His Es. H A P C*rter i heluhelu mai uia ka olelo Enelani: Ka Haiolelo Aui. E hoolohe mai oukou e o'u mau malwHaioana: Kokoke p;'.h:i e mni malama i hala aku uiai ka \va mai a'u i haiolelo aku ai i uiua o oukou ma keia wahi. ua hooikeaku au i nnia o oukoii i ke kumu o ku'u hele, oia ka imi i ka oluoln liiuo, aehoonui hoi i ka ike a nie ka ikaika no kti I;uvelinve aua i na hana 11111 ke auo he Moi uo oukuu ; a me ka hooimhuahtta pn hoi i na pomaikai o ka aina nia ka hnli ana i laliui kupouo ke noho pu irse kakou, a kokua lioi in kakou ma lie kukulu ana i aupuui e inuhaloia ai kona kuokoa ana. Ma ia wa no hoi, ua noi aku au ia oukou, e aloha ae hoolohe i knn kaikuahine ke Knhu A.upuni e like me ko'u rne oukou, Ano, ma kuu hoi ana mai nei, ke hooinaikai aku nei au i ke Akua no ko'u malama palekaua ia ana mai na {lilikia nmi muluna o ke kai a ma ka aiua, a ke iiloha altu nei no au ia oukou no ka

oukon hana niiiikai a hoolohe i hoike nku ui i Ue kania Aiiiwahine Kahu Aupuni, a no lsa oakou liookipa lokuhi aoa m«i no hoi iu'u, I ko'u wa i kaawala al.u aei, aa laha ae he mai luku mawaenii o oukou. Ua kaumaha ko'u nauu no ka iioe i hala aku i ka make a nu ka poe no hoi o oukou e noho n ana no lakou. Aka, ua oluolu au ao ka puu e »iūu. o kei.i iuai ine ka lahu ole i na tuokuj.unj e ne. Iloko o keia wa o ka hoao ia ana niai, ua km aa oukou me ka hoolohe. Ma ka'u h akai kaahele aku nei, mn h»; njea Ia ua kokoke no e puni ia'u ka honna, a ua ike au i na aina a kukou i Ueluhelu ai ma na niooleio, a i lohe nui ai hoi. Ua lehukhu na hiohiona o nu mea a'u i ike ai, ka mana a me ka wuiwai, aUa he nui }iu no na iuo, ka ilihune u iut> ka Uauranba, a noluila me Hawaii wale nei no ka uoouoo o ko'u nuau i ua wa apau. Ua hoao ia na laliui a l»tiu me na pilikia, aka- aole lakou i kuihe, n aols no hoi o kakou o ilawaii nei. Me ka naauao a me kn manao wiwo ole e hoomau aku ai Uakou i ka nte, a eia he mannoiana rio kakou raa keia mua iho. Ua nui ko'u noouoo aua no ka lahui a kukou o lawe mai ai e hoohui nie leakou. iīa kuu Cotuisina o ka papa Hoopae Liniahana e huike koke alu ma ka makou īaau mea i ike

ai f a ko lana nei ko'u inauao o liana aku ana ko'u anpuni i ka'.inoa poao no |»a liookoino ana niai i lahni hou. He pono o hoomnhuahua ia ka heluna 0 ho kakon khui ao na poe a kakou e kono aku nei e komo mai n e uoho maluua o kefa aina iue kakou, e malaina pono ia e like me ko kakou niau kanawai a tne ea knikahi. Oiai kukou e malaui» ana i ko kakou mau ppuo ma ke ano he I lahui ponoi nona ka aina, he uiea pono no hoi ia kakou ke kaaua like ona uie ka poe e komo mai ana e noho lue | knkou. Ua lohe onkou i ka oluohi, ka hookipa a rae ka mahalo o na poo aupuni o na aina e ia'u. Ua lilo i mea na ko'u nnau e noouoo nni ai ko lakou lokomaikai ia'u. I ka wa a'u iku aku ai i lupaua, ua lohe uiai au ine ke kauinahu 1 ka niake nna o ko kakou makauuika nui a maikai ka Einepera o Rusia, a ia'u i kn aku ai i Nu loka, loija ihola ia'u ia lahui inaikai a hoalauna lokomaikai ka l'ipuUliea o Atnerioa o noho ana iloko o ku kaumnha kuhohouu no Povesidena nui a uuukui GarlieUl. Ua lilo no hoi keiu uiau niuke i mea kauuiaha no'u. E o'u mau makaainana: Ua hoilioi mai nei ke Akua i a'u io onkou la; a «ia hou kakon a pau ke ukoakoa nei e hnua no ka pomaikui o Hawuii nei. E haawi uiiū oukou ia'u i ko oukon mau limn kokua. Na ko'u aupuni e Inalama ike ola o ka luhui, aka he pono ia onkou ke nialama i na kanawai o ke ola kino, e malama i ke ola o ka oukou mau kuiualii, e haalele i na hana iuo a euaemae ole, nlaila knkua mai ia'u ma ka'u maii hana e hooiUaika ai no ko oukou poinaiUai. A pau ka haioleio ana, alaila ua hookuuia ke anaina, o ka hora 10 uo paha eia a m 40 uiinute. Ka ikk Am ma Aliiolani Halk Ua hoi pololei aku ka lumkai Alii, i ukuli ia e na koa a konio iloko o Aliiolani Ilale, knhi o ka Moi i ika mua iu 3tiai ai e na l\omisina a m« na Kauikela. Mai ka hora 11 aku a hiki i ka hora 1, ua ike ia aku ka Moi e na makaainana mamuli oka hookipa ana a na īlamuku o ka la i hoi mai ai, A pau na lnum ike Alii, ua hoi aku ua Alii no ka hale Alii. Ka Moi jia na lanai ahaaina. Ma waeua o ua hora 2 a me 3 auina la, ua komo ae ka Moi ma ka lanai ahaaina o na Elele o Aliiolani Hale ;na ka pa aupuni a maloko o ka Halu Puikau ma ka hale Makeke kahiko. Ka Keihei Waapa. Ma ka-honi 4, ua malama ia he heihei waapa mawaena o n.i waapa elna, e hoe ia ana e na keiki uapo, a e puleheki ia ana e ua keiki Poola. Ma ka hoomaka aua o na waapa, e holo i waho, aia hoi ua puka mua ka wuapa o kamalii uapo, aka i ka huli hoi ana :nai a kokoke i ka pahu hopu, na huiliau aela na waapa a i elua i kahi hookahi a akaaka ole ka mea nana ke eo i ka hiUi ana i ka pahu hopu, aole i haawi ia ka inakuna. Ua hoomoe ia ka heihei a ma ka auioalao uehinei lea lieihei hou ana, a ua lilo ka eo, na Kanoelani, oia hoi ka waapa o ka Moiwahioe Kapiolaui, e hoe ia ana ke Poola. Ua malama pu ia lie heihei waapa i nehinei ma waeua o na keiki o ka napo ine na Liiīna o ke kiapa D C Murry, no ka pili he $100, a ka uoao hookahi, a ua lilo ke eo i na keiki nlen a ikaika oka uapo. Haw.iii no lea oi. We uj> Hawaii, No luka Haiole